انسان داراي ابعاد روحي فراوان مي‌باشد. هر بُعد روحي انسان در بُعد ديگر او تأثير گذار است. زماني كه آدمي خود را به اسراف كردن و زياده‌روي عادت دهد، كم‌كم اين عمل براي او عادت و ملكه مي‌شود؛ در اين صورت خصلت زشت و ناپسند اسرافكاري پس از مدتي بر روي ابعاد روحي او تأثير گذاشته و سبب دوري او از خداوند مي‌شود.

اسراف و تجاوز از چهارچوب تعيين شده در امور مادي و معنوي موجب كمرنگ شدن احكام ديني و الهي در مقابل انسان و در نتيجه موجب تكذيب حق مي‌شود. اينجاست كه انسان به تدريج از خداوند دور شده و از نعمت هدايت الهي محروم مي‌گردد. اين يك سنت قطعي كه هدايت معنوي در پرتو عمل به دستورات خداوند و پرهيز از گناه و دوري از محرمات بدست مي‌آيد؛ در غير اين صورت فراموشي ياد خداوند به تدريج به وجود مي‌آيد و زندگي فردي و اجتماعي انسان را دچار سردرگمي‌ و بي‌هدفي مي‌كند. در اين صورت اعتماد به همديگر كمرنگ شده و روحية ايثار و فداكاري از جامعه رَخت برمي‌بندد، محبّت و عاطفه كاهش پيدا مي‌كند و مردم در كارهاي خلاف شرع و اسراف از همديگر سبقت مي‌گيرند.

اسراف عاملي مهم در دور شدن دلها از اعمال پسنديده است و باعث زياد شدن فاصله طبقاتي مي‌گردد. به واسطة اسراف انسان نسبت به احساسات و عواطف و مشكلات مردم بي تفاوت مي‌شود و روح آدمي از خداوند هر روز دورتر شده و به منجلاب گناه و معصيت نزديكتر مي‌شود و راه شيطان  را در پيش مي‌گيرد. در اين حال انسان مصداق آية 27 سوره اسراء شده كه خداوند مي‌فرمايد:

«إنَّ المُبذرِين كانوا إخوان الشَّياطين»

همانا تبذيركنندگان، برادران شياطينند.

در روايات بسياري ائمه معصومين (عليهم‌السّلام) نيز به ميانه‌روي و دوري از اسراف امر فرمودند؛ امام صادق (ع) در اين زمينه مي‌فرمايند:

«إنَّ القَصْدَ أمْرَ يُحِبُّهُ اللهُ و إنَّ السَّرَفَ يَبْغُضُهُ حَتّي طَرْحُكَ النَّواة فإنّها تُصْلُحْ لِشَيءٍ وَ‌ حَتّي صَبُّكَ فَضَّلَ شَرابكَ »

ميانه‌روي امري است كه خداوند دوست مي‌دارد واسراف مبغوض خداوند مي‌باشد حتي انداختن هستة خرما و استفاده زياده از آب - چرا كه از نظر ايشان هستة خرما نيز كاربرد فراوان دارد.