انواع صيرورت
پنج شنبه 3 بهمن 1392 11:40 PM
صيرورت دو نوع است:
الف) صيرورت تکويني و همگاني: «وَإِلَى اللهِ الْمَصِيرُ»1.
ب) صيرورت تکاملي و خصوصي: «رَبَّنَا وَإِلَيک الْمَصِيرُ»2، «رَبَّنَا عَلَيک تَوَکلْنَا وَ إِلَيک أَنَبْنَا وَإِلَيک الْمَصِيرُ»3.
به تعبير استاد جوادي آملي: «آياتي که در آنها تعبير صيرورت به معناي متحول گرديدن آمده است، ناظر به حرکت نفساني و دروني است كه آن را صير ميگويند»4، که اين «صير» ناظر به دو بخش از «شدن» است: شدني که مربوط به همه هستي از جمله انسان است: «أَلاَ إلَى اللَّهِ تَصِيرُ الْأُمُورُ»5، و بخشي که ناظر به شدنِ انسان در اثر آگاهي، آزادي، انتخاب و عمل براي دستيابي به هويت وجودي خويش و بازگشت به خويشتن است تا فاصلة بين خود و خدا را بردارد و خداگونه شود. بدين روي، صيرورت به «إِلَى اللَّهِ» و «إِلَيهِ الْمَصِيرُ» يعني از عموميت و تعيين اسمي، به هويت ضميري ميرسد تا مراحل تکاملي و مراتب شدن انسان را ترسيم و تصوير كند6. آري، اهل معرفت و محبّت ميتواند آرام آرام و به تدريج به رفيعالدرجات راه يابد و «حرکت مکانتي» و سير عمودياش را در هندسه الهي، شروع كند و به بزم وصال و جنّت لقا نايل آيد.
قرآن کريم «راههاي عملي» وصول به چنين مقام و منزلتي را فراروي انسانِ صائر اليالله مينَهَد و همه زمينهها، شرايط، مقدمات، و عوامل و علل راهيابياش را به داراللّقاء معرفي و فراهم ميکند تا حجت بر او تمام گردد و از «عصمت فطري»، او را بهرهمند سازد و در سايهسار شجره طيبه هدايتهاي معرفتي ـ معنويتي انسان کامل معصوم عليهم السلام قرارش دهد. خداوند عقل و وحي را براي شدن و شکفتن استعدادهاي او آفريد تا به اراده و اختيار خويش راه صعود يا سقوط، را برگزيند و رحماني يا شيطاني گردد، که انسانِ دلآگاه و خردمند، راه فطرت و صعود در پرتو انسان کامل و هدايتهاي تشريعي را برميگزيند و راهي کوي دوست و لقاي محبوب ميشود