هرگاه نوجواني انعطاف پذيري و اعتماد به نفس داشته باشد، توانايي وي در رويارويي با موقعيت هاي دشوار و گذر از شرايط سخت بيشتر خواهد بود. شما به عنوان پدر، مادر يا مربي مي توانيد با تمرکز بر تلاش هاي نوجوان و نه صرفاً نتيجه کارش، اعتماد به نفس را در او تقويت کنيد.
اصول
اعتماد به نفس، باور به اين نکته است که شما در يک موقعيت يا يک کار به خصوص موفق خواهيد شد. اعتماد به نفس به حس خودباوري مربوط مي شود و خودباوري يعني اينکه شما احساس خوبي نسبت به خود داشته باشيد و باور کنيد فرد ارزشمندي هستيد، اما داشتن حس خودباوري به اين معنا نيست که همواره از اعتماد به نفس برخوردار خواهيد بود. انعطاف پذيري به معناي توانايي گذر از تجربيات سخت و رويارويي با شرايط دشوار و پرتنش است. انعطاف پذيري و اعتماد به نفس با هم در ارتباطند. اگر فرزند شما انعطاف پذير است، ياد مي گيرد در سختي ها از ميدان به در نرود، خود را بيشتر باور کند و قابليت حل مسائل بغرنج زندگي را در خود بيابد. اين يک چرخه مثبت و سازنده است.
چرا اعتماد به نفس نوجوانان مهم است؟
اعتماد به نفس موجب مي شود نوجوان تصميم هاي درست و آگاهانه اي بگيرد، اعتماد به نفس به نوجوانان کمک مي کند تا از افراد و موقعيت هايي که برايش نامناسبند، پرهيز کنند و در جستجوي افراد يا موقعيت هاي مناسب و مفيد باشد.
اگر نوجوان شما از اعتماد به نفس برخوردار باشد، او را با جرات، پرحرارت، پايدار، متعهد و مثبت خواهيد يافت. براي مثال اگر دختر نوجوان شما در آزمون رشته مورد علاقه اش شکست خورده و ناراحت است، پس از مدت کوتاهي خواهد توانست بر ناراحتي خود غلبه کند و بيشتر به جنبه هاي خوب و مثبت زندگي بينديشد، البته به شرطي که اعتماد به نفس داشته باشد، در غير اين صورت مدام خود را ملامت کرده و از شرايط دشواري که برايش ايجاد شده رهايي نخواهد يافت. اين امر مي تواند به حس خودباوري وي نيز ضربه بزند و خود را بي استعداد و نالايق بپندارد.
نوجواناني که اعتماد به نفس قوي ندارند، کمتر در فعاليت ها شرکت مي کنند، در مدرسه از بقيه دانش آموزان فاصله مي گيرند و در برابر زورگويي همسالان خود تسليم مي شوند. وقتي فردي فاقد اعتماد به نفس باشد، در هر کاري انتظار شکست دارد، يا در شرايط حساس و سخت، کمتر تلاش مي کند.
ايجاد اعتماد به نفس و انعطاف پذيري در نوجوان
نکات عملي و مثبتي را که فرزندتان قادر به انجام آن است، با او در ميان بگذاريد و بخواهيد تا به آنها عمل کند. تا به اين طريق مهارت هاي او تقويت شود و احتمال موفقيت او بالا برود. مثلاً به او بگوييد:
ـ اگر مي خواهي براي تيم واليبال مدرسه انتخاب شوي، بايد اشکالاتت را از مربي بپرسي و تمرين هاي اضافي انجام بدهي.
فرصت هايي به فرزندتان بدهيد، تا چيزهاي جديد را تجربه کند. چون وقتي چيزهاي مختلف را تجربه کند، متوجه مي شود در چه کاري مهارت دارد و به چه چيزي علاقمند است. همچنين در مي يابد اکثر افراد در بعضي زمينه ها خوب و با استعدادند و در بعضي زمينه ها نه و همين خوب است. همه ما نمي توانيم قهرمان المپيک و نابغه کامپيوتر شويم.
در صورت شکست فرزندتان، او را تشويق به تلاش دوباره کرده و به او کمک کنيد تا بفهمد هر کسي ممکن است اشتباه کند يا شکست بخورد. هيچ اشکالي ندارد اگر در انجام کاري که اولين تجربه است، شکست بخورد.
اعتماد به نفس را در خودتان مثال بزنيد. مي توانيد در مورد چيزهايي که براي موفق شدن در يک کار قصد انجامش را داريد، حرف بزنيد. همين طور مي توانيد از کارهايي که در گذشته انجام داده ايد و ممکن است از نظر او سخت و ترسناک باشند، برايش بگوييد و به او نشان دهيد شما هم شرايط سختي داشته ايد که براي پشت سر گذاشتن آنها از اعتماد به نفس خود کمک گرفته ايد.
رفتار توام با اعتماد به نفس را به فرزندتان بياموزيد به او ياد بدهيد با ديگران تماس چشمي داشته و شجاع باشد، کاري را که دوست دارد انجام بدهد (به شرطي که براي خودش و ديگران ضرري نداشته باشد)، خيلي روي کارهايي که نمي تواند انجام بدهد، تمرکز نکند و بگذاريد از مسائلي که مي داند برايش مخاطره آميز است، دوري کند. رفتار توام با اعتماد به نفس، اولين گام در به دست آوردن حس اعتماد به نفس است. تلاش هاي کودک را بستاييد. اگر در امتحان، مسابقه يا هر چيز ديگري که اميد پيروزي در آن را داشته، شکست خورده، او را به خاطر تلاشي که کرده بستاييد. مي توانيد راه حل ها و ايده هايي را نيز براي تجربه هاي آتي به او پيشنهاد کنيد.
نوجوان شما در مسير رودررويي به چالش هاي دوران بلوغ و نوجواني نيازمند رابطه اي قوي با شماست. اگر شما، به جاي تکيه بر تلاش ها، صرفاً بر نتيجه کار فرزندتان تاکيد کنيد به حس اعتماد به نفس وي آسيب زده ايد. اگر در امتحانات شکست خورده، طوري رفتار نکنيد که گويي دنيا به آخر رسيده. در عوض به او بفهمانيد از تلاش او به خود مي باليد و از پشتکارش براي موفقيت هاي بعدي اطمينان داريد.
تغييرات فيزيکي دوران بلوغ هم مي توانند در اعتماد به نفس تاثيرگذار باشد. اگر نوجواني از تغييراتي که در دوران بلوغ در بدنش رخ داده، خجالت بکشد، حس اعتماد به نفس وي و اينکه چه تصوري از بدن خودش دارد، تحت تاثير قرار مي گيرد.