هفته بیستم:...( " دوری ازتمسخر دیگران")...

تمسخر در لغت به معناى مسخره كردن و در اصطلاح عبارت است از بيان گفتار، كردار و يا اوصاف ظاهرى يا باطنى افراد به وسيله قول، فعل، اشاره و يا كنايه به گونه‏اى كه باعث خنده ديگران گردد «1» كه در شرع مقدس اسلام به شدت نكوهش شده و حرام است.

قرآن كريم در اين باره مى‏فرمايد:

اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد نبايد گروهى از مردان شما گروهى ديگر را مسخره كنند، شايد آنها از اينها بهتر باشند و نه زنانى زنان ديگر را. شايد آنان بهتر از اينان باشند و يكديگر را مورد طعن و عيب جويى قرار ندهيد.

در روايتى با اشاره به شخصيت نامتعادل استهزاگر و مسخره كننده، اين كار را نشانه نادانى و نابخردى مى‏داند. و مى‏فرمايد: «استهزاء و تمسخر، شوخى ابلهان و هنر انسان‏هاى نادان است.» «2»

آنچه اين عمل را به عنوان يك آسيب اخلاقى در نظام تعليم و تربيت اسلامى منفورتر مى‏سازد، پيامدهاى نامطلوب آن است كه احساس حقارت و خود كم بينى، ضعف پايه‏هاى اعتماد به نفس، احساس گناه و شرمندگى، افسردگى و كناره‏گيرى از جامعه و ... مى‏تواند از پيامدهاى اين عمل زشت باشد و هر يك به تنهايى مى‏تواند زندگى را به شدت مختل و تعادل فرد را از بين ببرد.

علاوه بر آن تمسخر و استهزاء، محبّت و صميميت را از بين مى‏برد و كينه و دشمنى را جايگزين آن مى‏كند. امام صادق (ع) در اين باره مى‏فرمايد:

كسى كه مردم را به مسخره مى‏گيرد، هرگز به راستى و مودت و دوستى آنها اميد نداشته باشد. «1»

( 1). محمدرضا قائمى‏مقدم، روش‏هاى آسيب‏زا در تربيت از منظر تربيت اسلامى، ص 72، به نقل از معراج السعاده، ملا احمد نراقى، ص 426.

( 2). بحارالانوار، ج 75، ص 147، حديث 20.

( 3). همان، ص 144، حديث 9.