هفته نوزدهم:...( " دوری از اسراف ")...

اسراف چیست ؟ اقسام و عوارض اسراف کدامست ؟

اسراف در لغت :
به معنای تجاوز کردن و از حدّ گذشتن در هر کاری است که انسان انجام می دهد .
اسراف در اصطلاح علم اخلاق :
هر گونه زیاده روی در کمیت و کیفیت و بیهوده گرایی و اتلاف و مانند آن را شامل می شود و اصل در اسراف تجاوز حدّ است .

اطراف اسراف :
1 - افراط : در این معنی به صیغه ی مزید فیه استعمال می شود مانند : سرّف یسرّف و ... .
2 - تفریط : در این معنی به صیغه مجرد به کار برده می شود مانند : سرف یسرف .

مصادیق اسراف :
اسراف مصداق های وسیعی دارد :
اسراف در مال
اسراف در عمر
اسراف در سلامتی
اسراف در جوانی
اسراف در قدرت
اسراف در تحصیل متاع دنیای فانی .
و ............................

اسباب اسراف :
اسراف تجلی و ظهور سه خصوصیت منفی آدمی است :
1 - جهل و نادانی .
2 - خطا .
3 - غفلت .

محل و مورد کلی اسراف :
مورد اسراف در زندگی دنیوی و معیشت دنیوی مادی می باشد .

كمترین حد اسراف چیست؟
الإمامُ الصّادقُ عليه‏السلام :
أدنَى الإسرافِ هِراقَةُ فَضلِ الإناءِ ، وابتِذالُ ثَوبِ الصَّونِ وإلقاءُ النَّوى .
امام صادق عليه‏السلام : كمترين اندازه اسراف ، دور ريختن ته مانده ظرف (آب يا غذا) و تبديل لباس بيرون به لباس خانه و دم دستى ، و دور انداختن هسته‏ ها (ى خرما و ميوه) است.[1]
امام سجاد سلام الله علیه در دعای نورانی مکارم الاخلاق می فرماید :
« اللهم ..... و امنعنی من السّرّف و حصّن رزقی من التّلف » .
خداوندا .. مرا از اسراف منع کن ( دور کن ) و روزیم را از تلف شدن نگاه دار .
جلوگیری از اسراف و اتلاف از مسائلی است که افراد در خانواده و جامعه می بایست مراعات کنند ، عافیت و سلامت خانواده و جامعه در گرو دوری از اسراف و اتلاف است .

اسراف دارای چه مفاسدی است؟
1 - مفاسد فاعلی :
اسراف از حیث فاعلی ناشی از کمبود شخصیت علمی و عملی و نقص روانی و ارادی اسراف کننده است . اولین مفسده اسراف به خود مسرف که انجام دهنده ی این رذیله می باشد بر می گردد .
2 - مفاسد غایی :
بر اثر اسراف قشر عظیمی از افراد و خانواده های یک جامعه دچار مرگ تدریجی و ناهنجاری های گوناگون از فقر و فساد و گناه و سایر مفاسد اجتماعی خواهد شد به گونه ای که عوارض ناشی از آن غیر قابل جبران خواهد بود .
چنان که امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب سلام الله علیه می فرماید :
« ما رأیت مالاَ موفوراَ الا فی جانبیه مالاَ یضیعه »
مال فراوانی را ندیدم مگر این که در دو طرف آن مال ، ضایع شدن [حق ( حق الله و حق الناس )] است .
کاهش برکت :
قال الصادق سلام الله علیه :
« اِنَّ مَعَ الاسْرافِ قِلَّةَ الْبَرَكَةِ »[2]
تحقیقاَ همراه اسراف کم شدن برکت است .
موجب فقر :
قال علی امیرالمؤمنین سلام الله علیه :
« سبب الفقر الاسراف.[3]
اسراف سبب فقر است.
نابودی امکانات :
قال امیرالمؤمنین سلام الله علیه :
« الاسراف یفنی الکثیر [4]
اسراف [مال و امکانات] زیاد را نابود می ک
الاسراف یفنی الجزیل » . [5]
اسراف امکانات زیاد را نابود می کند .
زوال نعمت :
قال امیرالمؤمنین سلام الله علیه :
«اَلْقَصْدُ مَثْراةٌ وَالسَّرْفُ مَثْواةٌ» . [6]
میانه روی موجب فزونی و اسراف موجب زوال نعمت است .
«مَنِ اقْتَصَدَ وَقَنِعَ بَقِيَتْ عَلَيْهِ النِّعْمَةُ وَمَن بَذَّرَ وَاَسْرَفَ زالَتْ عَنْهُ النِّعْمَة » . [7]
كسي كه ميانه‏ روي و قناعت ورزد، نعمتش باقي مي‏ماند و آنكه تبذير و اسراف كند، نعمتش زوال مي‏ پذيرد .