مبحث سی و دوّم طرح صالحین: حجاب

حجاب در دين يهود
دين يهود با قدمت 3300 ساله از قديمي ترين اديان صاحب شريعت محسوب مي شود. در تعاليم يهود، اعم از كتاب آسماني و سنت و سيره پيامبران و بزرگان بني اسرائيل، علاوه بر اشاره به رعايت عفاف و پاكدامني و تاكيد بر حجاب زنان، همواره قوانيني براي حفظ عفت عمومي وجود داشته است و اگرچه در اثر پراكندگي قوم يهود، تفاوت هايي در كيفيت رعايت آن مشاهده مي شود، اما به هر حال مي توان از متون مقدس اين آئين، قاعده اصلي و روش كلي را بدست آورد.
در تورات بر اهميت رعايت عفت دختران چنين آمده:
دختر خود را بي عصمت مساز و او را به فاحشگي وا مدار. مبادا زمين مرتكب زنا شود و زمين پر از فجور گردد»(تورات، سفر لاويان:19/30)
علاوه بر اين عباراتي در تورات و نيز كتب انبيا وجود دارد كه رواج استفاده از حجاب سر و اندام و حتي صورت با روبند يا برقع را در قوم حضرت ابراهيم (ع) و نيز بني اسرائيل نشان مي دهد؛ چنان كه در نقل ماجراي ازدواج اسحاق(پسر ابراهيم (ع) يا رفقه يا به زبان لاتين ربكا) در سفر پيدايش آمده است:« رفقه چشمان خود را بلند كرد و اسحاق را ديد و از شتر فرود آمد، زيرا كه از خادم پرسيد، اين مرد كيست كه در صحرا به استقبال ما مي آيد و خادم گفت آقاي من است. پس برقع خود را گرفته خود را پوشانيد».(تورات، سفر پيدايش: 24/65-64)
قابل ذكر است خاخام اوريل داودي، مرجع پيشين مذهبي يهوديان ايران، وجوب حجاب در شريعت يهود را مستند به همين قسمت تورات مي داند.
روشن است كه در اين نقل تورات، استفاده از روبند براي كسي كه همسر اسحاق پسر ابراهيم (ع) است، به صراحت بيان شده و اين امر نشان دهنده رواج استفاده روبند در ميان بانوان بني اسرائيل است.
عبارت ديگري نيز در كتاب «روت» در باب استفاده از چادر وجود دارد:
و بوعز ( مردي از بني اسرائيل خطاب به روت ( عروس نعومي)- از زنان بني اسرائيل) گفت: چادري كه بر توست بياور و بگير، پس آن را بگرفت و او شش كيل جو پيموده و بر آن گذاشت و به شهر رفت»( عهد عتيق، كتاب روت:3/15) موضوع رعايت عفاف و حجاب در دين يهود از چنان اهميتي برخوردار است كه در يكي از كتب عهد عتيق به زناني كه حدود الهي را رعايت نكرده و از قوانين شرعي سرپيچي مي كنند، نسبت به نزول عذاب هشدار داده شده است. در كتاب اشعياي نبي كه هشدارهاي الهي به قوم بني اسرائل بيان شده، در مورد زنان گنهكار يهود آمده است:« خداوند مي گويد از اين جهت كه دختران صهيون1 ( زنان يهود) متكبرند و با گردن افراشته و غمزات چشم راه مي روند و به ناز مي خرامند و به پايهاي خويش خلخال ها را به صدا در مي آورند، بنابراين خداوند فرق سر دختران صهيون را كل خواهد ساخت و …»( عهد عتيق، كتاب اشعياء:3/18-16).
همچنين در تعاليم تلمود براي حضور زن در اجتماع شرايط خاصي ذكر شده كه عدم توجه به آن موجب بطلان ازدواج آنها خواهد شد:« زناني كه در موارد زير به رفتار و كردار آنها اشاره مي شود، ازدواجشان باطل است و مبلغ كتوبا (مهريه) به ايشان تعلق نمي گيرد: زني كه از اجراي قوانين يهود سرپيچي مي كند و في المثل بدون پوشانيدن سر خود به ميان مردان مي رود، در كوچه و بازار پشم مي ريسد و با هر مردي از روي سبكسري به گفتگو مي پردازد. زني كه در حضور شوهر خود به والدين او دشنام مي دهد و زن بلند صدا كه در خانه در حضور شوهر خود به والدين او دشنام مي دهد و …»( تلمود، ميشنا كتوبوت:7/6).
در اين متون، چند نكته در باب حدود و حريمي كه زن يهودي در ارتباط با اجتماع بايد مورد توجه قرار دهد،
حائز اهميت است:
1- ضرورت دارد زن با پوشش سر به ميان مردان برود.
2- زن نبايد از روي سبكسري با هر مرد نامحرم به گفتگو بپردازد.
3- زني كه با صداي بلند در حالي كه همسايگان صداي او را مي شنوند درباره امور زناشويي گفتگو كند، خلاف شرع مرتكب شده است.
با توجه به مضامين بيان شده در مورد پوشش خاص زنان بني اسرائيل، استفاده از چادر به عنوان پوشش سراسري كه همه اندام را مي پوشاند و نيز روبنده كه صورت توسط آن مستور ميگردد، محرز مي باشد؛ اگرچه در سيره عملي بانوان يهود گاهي استفاده از روبند معمول نبوده است.
دكتر مناخيم.م.برير (پرفسور ادبيات در دانشگاه يشيوا) در كتاب «زنان يهودي در ادبيات رباني» ميگويد:« همواره اين سنت براي زنان يهودي وجود داشته كه با يك پوشش سر با هر چيزي بيرون و در مجامع بروند، حتي اين كه همه صورت را بپوشانند و تنها يك چشم را آزاد بگذارند».
يكي ديگر از علماء معاصر يهود در فلسطين اشغالي به نام «هاراو يعقوو يسرائل لوگاسي» در كتاب خود به نام « بت يعقوو» كه به زبان عبري نگاشته است،
در بخش حجاب زنان به طور مفصل در باب كيفيت پوشش و حجاب زنان بحث كرده كه اهمّ آن از اين قرار است:
- لباس بايد به حدي گشاد و آزاد باشد تا اندام بدن به هيچ عنوان در آن برجسته نگردد و كمربند بسته نشود.
- آستين ها بايد تا مچ دست را بپوشانند.
- گردن از طرفين تا شروع شيب كتف از پشت و در جلو تا بالاي استخوان جناغ را بپوشاند ( يعني تمام دور گردن پوشانده شود)؛ حتي پاها بايد پوشيده باشد و از پشت جوراب نبايد پوست پا ديده شود و جوراب هاي عكس دار و با رنگ هاي تند ممنوع است.
- پوشش سر بايد تمام موي سر را بپوشاند و آرايشي كه باعث جلب توجه ديگران گردد گناه بسيار بزرگي است (يعقوو يسرائل لوگاسي، 1980م:ص110).
قابل ذكر است كه حدود و پوشش مذكور براي زنان متاهل است و از نظر آيين يهود، دختر يهودي تا قبل از ازدواج حدود خاصي براي پوشش دارد و آن عبارت است از پوشش ساده لباس كه دامن آن تا ده سانت زير زانو و آستين آن تا آرنج است و موي سر به شرط سادگي مي تواند مشخص باشد( البته هنگام عبادت بايد پوشيده شود‌) و در صورتي كه به شانه برسد بايد جمع گردد. البته طبق توصيه هاي اكيد تعاليم تلمود دختر يهودي بايد حوالي بلوغ ازدواج كند و پس از ازدواج، رعايت حجاب در مقابل همه مردان به جز پدر و شوهر بر او واجب است.

---------------------------------------

1-نام كوهي در اورشليم