حدود حجاب از منظر قران و احاديث
تا پیش از سال پنجم هجری بر زنان مسلمان واجب نشده بود که حجاب داشته باشند ، در این سال خداوند حکم حجاب را بر زنان رسول گرامی (ص) قرار داد و به مومنان دستور داد تا هر گاه از همسران پیامبر (ص) چیزی خواستند از پشت پرده بخواهند :
فاذا سالتموهن متاعا فاسالوهن من وراءحجاب
هر گاه از زنان رسول متاعی می طلبید از پس پرده بخواهید .( احزاب / 53)
سپس آنها را از تبرج و خودنمایی باز داشت ،اصولا روش قران کریم در این مورد نیز نخست در مورد همسران پیامبر (ص) که به علت زیستن در کانو.ن وحی و نزدیکی ویژه ای که با رسول خدا (ص) دارند ، از موقعیت خاصی برای مومنان زن و مرد دارند و مسئولیت بیشتری نیز بر دوششان نهاده شده ، حکم حجاب صادر می گردد و در مرحله بعد همه زنان مومن به پوشاندن زینتهای خویش از چشم نامحرمان وظیفه می یابند .:
ای رسول به زنان مومن بگو تا چشمها و فروج و اندامشان را ( از عمل زشت ) محفوظ دارند و زینت و آرایش خود را جز آنچه قهرا آشکار می شود بر بیگانه آشکار نسازند .( نور /31)
واژه زینت بطور مطلق از مفهومی عام برخوردار است که هم زینت طبیعی ( خلقی ) و هم زینت اکتسابی (عارضی) را شامل شود . آیه شریفه بالا زن را مامور می کند که زینتهایش را بپوشاند و آنها را در مقابل چشمان نامحرم ننهد ؛ البته این حکم عام در ادامه آیه و در دو بعد تخصیص خورده و شامل استثناهایی میگردد، عبارت الا ماظهر منها اولین استثنا را بیان می‌کند . از این جمله نتیجه گرفته می شود که زینت زن به دو دسته زینتهایی که بطور طبیعی آشکار است و زینتهایی که بطور معمول پنهان است تقسیم می گردد . فقیهان و مفسران در اینکه کدام یک از زینتهای طبیعی و اکتسابی زن زینت ظاهری است و کدامیک از زینتهای پنهان بشمار می آید دیدگاههای گوناگونی دارند ولی در اینکه غیر وجه و کفین (دستها از مچ به پایین ) از زینتهای پنهان زن بشمار آمده و پوشانیدن آنها واجب است . لحاظ فقه اسلامی هیچگونه تردیدی وجود ندارد این قسمت جزء ضروریات و مسلمات است نه از نظر قران و نه از نظر فتواها در این باره اختلاف و تشکیکی وجود ندارد .
فضیل بن یسار می گوید : از مام صادق (ع) پرسیدم آیا ذراعین زن نیز از شمار زینتهایی است که خداوند تبارک و تعالی در مورد آن فرمود( ولا یبدین زینتهن )؟ ایشان فرمود بلی آنچه روسری آنرا می پوشاند و بالاتر از دو دستبند از شمار زینت است
همچنین عایشه نقل می کند که خواهرش اسما ء در حالی که لباس نازکی به تن داشت نزد رسول خدا آمد ، حضرت روی از وی برتافت و فرمود : ای اسماء زن هنگامی که به بلوغ می‌رسد صحیح نیست که غیر از این قسمت و این قسمت از بدنش پیدا باشد و به صورت و کفین خویش اشاره کرد .
ولی ادامه آیه که بیانگر دومین استثنا است با عبارت ( الا لبعولتهن ....) گروه دوازدهگانه ای را از این عام خارج می سازد.1
---------------------------------
1- چادر و مقنعه از دیدگاه قران و حدیث ،اکرم سادات دهقانی ،مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، چ اول ، 1384 ،صص 55-58
حدود حجاب از منظر قران و احاديث
