آزمایش اولین واکسن سرطان مغز در اروپا زیر نظر جراح ایرانی آغاز شد

برای اولین بار در اروپا یک گروه از محققان و پزشکان در کینگز کالج لندن زیر نظر دکتر کیومرث اشکان واکسن سرطان مغز را بر روی یک بیمار ۶۲ ساله آزمایش کردند. محققان این واکسن را روی سیصد بیمار آزمایش خواهند کرد تا تاثیر این شیوه درمانی دقیقا روشن شود.

یمارستان کنیگز کالج لندن تنها بیمارستانی اروپایی در میان پنجاه بیمارستانی که آزمایش چنین واکسنی را شروع کرده‌اند و بقیه بیمارستان‌ها در آمریکا هستند.

اوایل امسال پزشکان تشخیص دادند رابرت دیمِگِر بازیگر ۶۲ ساله تئاتر و تلویزیون به بدخیم‌ترین و مهاجم‌ترین نوع تومور مغزی یعنی گلیوبلاستوما مبتلا شده است.

در آن زمان آقای دیمگر در حال بازی در نمایش اتللو بود و علائم بیماری با احساس بی‌حسی در فک، ناتوانی در برداشتن اشیا و سپس تشنج در او بروز کرد.

او گفته است که یک ماه بعد "تشخیص دادند تومور مغزی دارم و چند روز بعد مرا جراحی کردند."

اما پیش از جراحی به آقای دیمگر پیشنهاد شد تا اولین بیماری در اروپا باشد که واکسن سرطان مغز رویش آزمایش می‌شود.

آقای دیمگر می‌گوید آنها در واقع به من پیشنهاد کردند تا خوکچه آزمایشگاهی باشم، اولین نفر در اروپا، و من فکر کردم "هرچیزی که به من و همچنین دیگران شانس بهتری برای زنده ماندن بدهد ارزش امتحان کردن را دارد."

او افزوده است "من هم مثل هر کسی می‌خواهم مثلا ۲۵ سال بیشتر زندگی کنم. این واکسن ممکن است موثر نباشد اما شانس زنده ماندن را مطمئنا بیشتر خواهد کرد."

جراحان سعی کردند تا حد امکان تومور را خارج کنند. سپس تومور را در شرایط آزمایشگاهی در کنار سلول‌های دندریتی قرار دادند.

'آموزش سلولهای ایمنی'

سلولهای دندریتی یکی از سلول‌های تخصصی سیستم ایمنی هستند و کار آنها شناساندن آنتی‌ژن‌ها به گلبول‌های سفید است تا این گلبول‌ها علیه آنها وارد فعالیت شوند.

در واقع هدف دانشمندان این بوده است که سلولهای دندریتی با سلولهای سرطانی آشنا شوند و یاد بگیرند که آنها را شناسایی کنند.

نتیجه فعالیت پزشکان تولید یک واکسن "شخصی" بود که به بازوی آقای دیمِگِر تزریق شد به این امید که سلولهای تعلیم دیده، به سیستم ایمنی یاد بدهند چگونه سلولهای سرطانی را شناسایی و نابود کنند.

در دو سال آینده ده بار دیگر این واکسن به آقای دیمگر تزریق خواهد شد.

سرپرستی این تحقیق بین‌المللی در بریتانیا را دکتر کیومرث اشکان جراح مغز و اعصاب و رییس بخش تومورهای مغزی بیمارستان کینگز کالج لندن بر عهده دارد.

دکتر اشکان به بی‌بی‌سی فارسی گفت نیاز مبرمی به درمان‌های جدید و بهتر سرطانهای مغز وجود دارد چون "حتی وقتی به نظر می‌رسد دو بیمار تومور مشابهی دارند باز هم این تومورها بخصوص از نظر ژنتیکی با هم تفاوتهای زیادی دارند."

به گفته دکتر اشکان، "تجویز یک درمان برای همه احتمالا بهترین روش نیست." دکتر اشکان معتقد است درمان باید برای هر بیمار جداگانه طراحی و اجرا شود.

در دو تحقیق کوچکتری که روی بیست بیمار در آمریکا انجام شده عمر بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما از متوسط ِ ۱۲ تا ۱۸ ماه به ۳ سال افزایش پیدا کرد بدون اینکه واکسن عوارض سمی نشان دهد.

دو نفر از این بیست بیمار تابحال ده سال است که با این بیماری زندگی کرده‌اند.

دکتر اشکان می‌گوید تحقیق فعلی بر روی سیصد بیمار انجام می‌شود که به نیمی از آنها واکسن شخصی و به نیمی دیگر دارونما (placebo) تزریق خواهد شد و "تا نتایج این تحقیق روشن نشود نمی‌توانیم بگوییم آیا این درمان را باید برای همه بیماران تجویز کرد یا نه."

دکتر اشکان می‌گوید "حدود صد نوع تومور مغزی وجود دارد که گلیوبلاستوما خطرناکترین و شایعترین آنهاست و ۴۰ درصد تومورهای مغزی را شامل می‌شود. اگر ما موفق به کنترل این تومور شویم در مرحله بعد می‌توانیم آن را برای بقیه تومورهای مغزی و همچنین دیگر تومورهای بدن بکار بگیریم."

تحولی بزرگ در درمان سرطان‌ها

نشریه معتبر ساینس "ایمنی‌درمانی سرطان" را بزرگترین تحول علمی سال ۲۰۱۳ دانسته است.

تا به حال اساس درمان سرطان از بین بردن تومور بوده است، با جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی.

اما در "ایمنی‌درمانی" هدف این است که سیستم ایمنی خود بر علیه تومور وارد عمل شود، با تقویت یا "تربیت" سیستم ایمنی.

در تحقیقی که بر روی پنج فرد بزرگسال و ۲۲ کودک مبتلا به نوعی سرطان خون (ALL) انجام شده، دانشمندان در سلول‌های T (نوعی گلبول سفید) بیماران تغییری ژنتیکی ایجاد کردند تا بتواند نوعی پروتئین خاص را شناسایی کند.

این پروتئین فقط در سلول‌های سرطانی وجود دارد بنابراین سلول‌های T قادر به تشخیص سلول‌های سرطانی شدند. این سلولهای تقویت شده دوباره به بدن بیمار برگردانده شد.

نتایج که همین ماه اعلام شد بسیار امیدوارکننده بودند. سرطان در هر پنج بیمار بزرگسال و در ۱۹ کودک از ۲۲ کودک بیمار کاملا فروکش (remission) کرده بود.

تیم اپنزلر سردبیر نشریه ساینس می‌گوید :" تا بحال برانگیختن سیستم ایمنی برای حمله به تومور تنها در بعضی انواع سرطان و برای تعداد اندکی از بیماران مفید بوده بنابراین نباید در فواید فوری این روش اغراق کنیم."

"اما بسیاری از متخصصان سرطان به این نتیجه رسیده‌اند که شاهد تولد پارادایم تازه‌ و مهمی در درمان سرطان هستیم."