آشنائی با جاذبه‌های گردشگری استان البرز

استان البرز یکی از استان‌هایی است که با وجود داشتن مکان‌های بسیار دیدنی طبیعی و تاریخی از دید گردشگران مغفول مانده است.

جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی، طبیعی، کشاورزی، صنعتی و ... استان البرز تا حدی ناشناخته‌اند که حتی برخی از البرز نشینان نیز از وجود آنها بی‌خبرند!

دامنه سلسله جبال البرز از دیرباز به دلیل آب و هوای مناسب، رودخانه‌های جاری و پناهگاه‌های مطمئن، همیشه محل استقرار و سکونت‌گاه‌های موقتی و دائمی اقوام و گروه های مختلف بوده است.

طبق منابع و اسناد تاریخی و مطالعات باستان‌شناسی آثاری همچون محوطه‌ها، تپه‌های باستانی و ابنیه‌های تاریخی در مناطق کرج، طالقان، ساوجبلاغ و نظرآباد همگی بیانگر و معرف آن است که در ادوار گذشته این منطقه از فرهنگ غنی پیش از تاریخ برخوردار بوده است.

زیبایی‌های ناشناخته با طبیعتی حیرت انگیز، وجود رودخانه‌های آب شیرین البرز، مانند رودخانه کرج، شاهرود، کردان و چشمه سارهای بسیار زیبا، غارهای طبیعی، آبشارهای مرتفع، کوه‌های بلند، درختان کهنسال، پوشش گیاهی و جانوری متنوع، آب‌های معدنی با خواص درمانی، این استان را به یکی از زیباترین استان‌های گردشگری کشور از لحاظ وجود پدیده‌های طبیعی تبدیل کرده است.

استان البرز دارای جمعیتی حدود 2.5 میلیون نفر است. شهر کرج سومین شهر پرجمعیت ایران بعد از تهران و مشهد به شمار می‌آید.

لازم به ذکر است که از 5 محور پرتردد کشور 4 محور آن در استان البرز واقع شده است.

  پل آصف الدوله
در حدود 3 کیلومتری جاده کرج-اشتهارد در حوالی جنوبی مرداباد (ماهدشت) بر روی رودخانه شور که در زمان ناصرالدین شاه قاجار توسط آصف الدوله احداث شده و معروف به پل شور یا پل رود شور بود که در حال حاضر مقداری از آن تخریب شده است.

 رود شور
روخانه شور (ابهر رود) یا به گفته بومیان شورکات رودخانه‌ای است فصلی که در شمال اشتهارد از غرب به شرق جریان دارد، تنها رودخانة ناحیه اشتهارد است. این رودخانه از کوههای جنوب غربی آوج‌( استان قزوین) سرچشمه می‌گیرد و پس از مشروب کردن دشتهای ابهر، قزوین، شمال بخش اشتهارد و جنوب ساوجبلاغ به رودخانة کرج می‌پیوندد.

این رودخانه به طور پراکنده دارای ماهی گورخری (Aphanius sophiae) می‌باشد و در فصل حاضر پرنده هایی چون سلیم طوقی، پرستو، ایگرت سفید و عقاب استپی در این ناحیه و توسط تیم طبیعت گردی البرز من (راگا) رویت گردید.

در این منطقه در واقع بر اثر فرسایش رود در ارتفاعات شمالی اشتهارد (ارتفاعات حلقه دره) باتلاق نمکزار به این قسمت زهکشی می شود و از این پس رود شور یک مسیر غربی - شرقی را طی کرده است و به علت شیب بسیار کم زمین، از سرعت این رود کاسته و عمدتاً در زمین نفوذ می‌کند و زمینه ایجاد کویر اشتهارد را باعث می‌شود.

با عبور رود شور از این نمکزار بر شوری این آب افزوده شده و در پل عاصف الدوله در نزدیکی پلیس راه ماهدشت کاملاً شور شده و به طرف جنوب شرقی جریان می یابد و نهایتاً به حوضه آبریز دریاچه مسیله قم می ریزد .

  کاروانسرای شاه عباسی
کاروانسرای شاه عباسی که مربوط به دوران صفویه است. و در مرکز شهر، ابتئای بلوار امامزاده حسن (ع) قرار که بنایی سنگی-آجری است.

این کاروانسرا متعلق به دوران صفویه بوده و بین سال‌های ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده‌است.این بنا در بخش مرکزی شهرستان کرج در استان البرز و در سمت جنوب شرقی میدان توحید قرار گرفته‌است.

 این کاروانسرا در ابتدای ساخت برای کاروان‌ها و مرکب‌هایشان به عنوان مکان استراحت بوده و در اوایل دوران قاجاریه تبدیل به پادگان یا قلعه نظامی شد و در اواخر دوران قاجار نیز به عنوان مدرسه (موسوم به فلاحت) از آن استفاده می‌شده‌است. مساحت کل بنا ۳ هزار متر مربع و مساحت حیاط میانی ۹۰۰ متر مربع است.

ورودی کاروانسرا نیز از ایوان شمالی است. پیرامون حیاط میانی آن ۲۱ حجره ایوان‌دار برای استراحت مسافران و پنج بارانداز برای نگهداری کالا و جایگزینی همراهان و نگهبانان کاروان‌ها در نظر گرفته شده‌است در ساخت این بنا از سنگ، آجر، چوب و کاهگل استفاده شده‌است. کاروانسرای شاه‌عباسی کرج در ۲۲ فروردین ماه سال ۱۳۵۶ با شماره ۱۳۶۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

  امامزاده سلیمان (ع)
بنای امامزاده سلیمان در 6 کیلومتری شرق اشتهارد متعلق به دوره صفویه در کنار جاده کرج- اشتهارد قرار دارد. امامزاده سلیمان یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) و از زیارتگاههای مشهور منطقه محسوب می‌شود.

  بنای امامزاده متشکل از یک طاق نمای ورودی و رواقها و گنبدخانه است. فضای چهارگوش داخل گنبدخانه با طاق نماهایی به شکل هشت ضلعی و سپس توسط طاق بندهای متناسبی به 16 ضلعی تبدیل شده است.

  امامزاده زید و رحمان (ع) یا سه گنبدان
در روستای رحمانیه امامزادگان زید و رحمان یا سه گنبدان از نوادگان امام جعفر صادق (ع) در کنار راه اصلی کرج به اشتهارد قرار دارند.

بنای امامزاده متعلق به قرون 7 و 8 هجری است که از نظر معماری دارای وی‍ژگی خاصی بوده، و یکی از بناهای شاخص مذهبی در منطقه محسوب می‌شود.

این بنا دارای سه گنبدخانه و متعلق به سه دوره تاریخی است، بطوریکه گنبد شرقی متعلق به دوره ایلخانی، گنبد غربی متعلق به دوره تیموری و گنبد شمالی در زمان صفویه به بنا الحاق شده است.

  آبشار خور
واژه خور مخفف خورشید است، روستای خور با داشتن ارتفاع 2800 متری در دامنه غربی قله گندم چال که دارای 3600 متر ارتفاع از سطح دریا در ابتدای جاده چالوس، نرسیده به سد کرج و یکی از مناطق مرتفع البرز مرکزی می‌باشد و دارای طبیعت منحصر به فرد از نظر منطقه ای است که در تابستان دارای هوای خنک و عاری از رطوبت است و مناطق دیدنی همچون قله ها و دره های سرسبز و پیچ در پیچ و باغهای زیبا را دارا می‌باشد یکی از شاخص های منحصر به فرد آن آبشارخور است که جزء مناطق ویژه طبیعت ایران است که حدود 60 متر ارتفاع از سطح زمین دارد.

منطقه توریستی خور دارای جاذبه های خاص گردشگری و سیاحتی و ورزشی همچون (کوهنوردی،پیست اسکی) می باشد. مردم آنجا خونگرم و مهمان نواز همراه با اعتقادات مذهبی اسلامی هستند و در مرکز روستا گورستان قدیمی قرار دارد که در آنجا آثار سنگ‌هایی با قدمت 600 الی 700 سال پیش با نام اشخاصی که پسوندهای منتصب به خور دارند یافت می‌شود و همچنین بقعه متبرکه امامزاده شاهزاده عسگری و تپه دژبر که در اسناد باستانی اداره میراث فرهنگی به همین نام به ثبت رسیده است نیز قرار دارد.

 محصولات تولیدی آن انواع میوههای درختی مانند سیب، هلو، گلابی، گیلاس، آلبالو، گردو و... می‌باشد و در فصل بهار گونه های گیاهی وحشی مانند والک، کنگر، ریواس، آویشن و قارچ به فراوانی یافت می‌شود.

با توجه به داشتن آب و هوای کوهستانی جانورانی مانند قوچ میش، کل، بز، گرگ، شغال، روباه و پلنگ معروف آسیایی و پرندگانی از نوع کبک، مرغ کوهی، عقاب، شاهین، جغد، قناری، بلبل، شانه بسر و دارکوب و غیره یافت می شود.