برهان حدوث

آیه 27 سوره إسرا

«إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کَانُوَّاْ إِخْوَنَ الشَّیَطِینِ وَکَانَ الشَّیْطَنُ لِرَبِّهِ کَفُوراً »

همانا اسرافکاران برادران شیطان هایند و شیطان نسبت به پروردگارش بسیار ناسپاس بود.


اسراف آدمی را برادر شیطان می کند، همان شیطانِ آتش نهاد که کفران نعمت پروردگار کرد و از بهشت بیرون شد و کدام رسوایی از این بیش که فرزند آدم تاجِ کرامتِ انسانی را از سر بردارد و کلاه مخروطیِ شیطان بر سر گذارد.


اسراف نوعی کفران و حق شناسی نسبت به نعمتهای الهی است. هر نعمتی از راه دور، طریق تکامل پیموده تا به فعلیت ِ نعمت بودن و مقام سودمندی نائل شده است، چنانکه نان از دل خاک برخاسته و در صورت خوشه ای و گندمی ظاهر شده است آنگاه گندم را آرد کرده اند و آن را با آب عجین کرده اند و آتشی بر افروخته اند تا مقام خاک به مقام نان رسیده است.


اکنون تصور کنید چه ظلم و زیانی است که آن نان را قدر نشناسند و به دور اندازند و به خاک بازگردانند.


این سقوط فعلیت به قابلیت حقیقت اسراف است و گاه اسراف از این نیز نازلتر می شود و آن چنان است که آن نان را بخورند و جان کنند و آن جان را مایۀ آزار دیگران گردانند.


این است اسراف آشکار که نان را به جایی رسانند که حتی از مقامِ خاک که قابلیت نان شدن دارد محروم گردد و گوید ای کاش خاک بودم.


در قرآن، پیوسته از وسوسه یا ولایت شیطان بر افراد، سخن به میان آمده است، اما تنها موردى که «اِخوان الشیاطین» آمده این آیه است، یعنى اسرافکاران همکار شیطانند، نه تحت امر او. پس کار از وسوسه شدن گذشته و به مرحلۀ همکارى و معاونت رسیده است .


چنانکه در جاى دیگر آمده است : «نُقیّض له شیطانا فهو له قرین» (زخرف ، 36)