مبحث29صالحین:کرامت نفس

آدمی وقتی دارای كرامت نفس شد و به ارزش انسانی خویش واقف گردید شئون مادی و علائق دنیوی در نظرش كم ارج می‌آید، به آنها بی‌اعتنا می‌شود و خود را بزرگتر از آن می‌داند كه طوق اسارت دنیا را به گردن افكند و برای دست یافتن به تمنیات حیوانی و ارضای غرایز، مرتكب گناه گردد و ارزش انسانی خود را تنزل دهد. اولیای گرامی اسلام، علو همت و بزرگی روح افراد عزیز‌النفس را در خلال روایات بیان نموده و نتیجه و اثر كرامت نفس را خاطر نشان ساخته‌اند.

"عن علی علیه السلام قال:

من كرمت نفسه هانت علیه شهوته."

"كسی كه از كرامت نفس برخوردار می‌گردد شهوات نفسانی در نظرش خوار و ناچیز می‌آید."

قال امیرالمؤمنین علیه السلام:

من كرمت علیه نفسه لم یهنها بالمعصیه.

- آن كسی كه به بزرگی و كرامت نفس خود باور آورده هرگز آن را با پلیدی گناه، پست و موهون نمی‌كند.

ملاحظه می‌فرمایید كه عزت نفس و بزرگواری معنوی، آدمی را به گونه‌ای می‌سازد كه پیرامون معصیت نمی‌گردد، به شهوات حیوانی و تمایلات نفسانی بی‌اعتنا می‌شود و دنیا را با دیده پستی و تحقیر می‌نگرد.

كسانی كه در پرتو مجاهده و كوشش به عز باطنی و شرافت روحی نایل شده‌اند، خویشتن را انسان واقعی ساخته‌‌اند، و از كرامت نفس و معالی اخلاق برخوردار گردیده‌اند، خدمت به مردم را وظیفه خود می‌دانند و بدون منت، كارهای بزرگی را انجام می‌دهند و اعمال پرارج خویشتن را به حساب عز انسانی و شرافت نفس می‌گذارند و این درسی است كه مولی الموحدین، علی‌ابن ابیطالب، آن انسان بزرگ، به پیروان خود آموخته است.

"ان مكرمه صنعتها الی احد من الناس انما اكرمت بها نفسك و زینت بها عرضك، فلا تطلب من غیرك شكر ما صنعت الی نفسك.

كار نیكی را كه نسبت به یكی از افراد مردم انجام می‌دهی بی‌گمان، خود را اكرام نموده‌ای و با آن كار پسندیده شرافت نفس خویش را زینت بخشیده‌ای، پس شكر عمل نیكت را كه درباره خودت انجام داده‌ای از غیر خودت طلب منما.

تعالی روح و كرامت خلق افراد شریف النفس آنچنان در ضمیرشان اثر نیكو می‌گذارد و روحیه آنان را تغییر می‌دهد كه طرز تفكرشان با اندیشه افراد عادی تفاوت بسیار دارد. اینان خدمتگزاری به مردم را از دیدگاه مخصوص به خود می‌نگرند و بر وفق نگرشی كه دارند عمل می‌كنند.