درمانی برای هجوم استرس و نگرانی ها !!

مدتی است فشارهای درونی استرس و تپش قلب گریه های وقت و بی وقت و ترس و وحشت از آینده وسوسه و اضطراب رهایم نمی كند ، چه باید کرد؟

معمولاً ثمره توكل برخدا «آرامش» و ثمره بی اعتمادی به خدا «اضطراب » را به دنبال دارد! پیشنهاد ما این است كه در مورد هركدام از این دو،یعنی: «آرامش با خدا بودن» و «اضطراب و وحشت » بیشتر بررسی شود:

قرآن كریم كاملترین نسخه برای آرامش روح است. از این رو برآنیم تا با نگاهی اجمالی دیدگاه قرآن را در مورد آرامش روحی و روانی و راه های رسیدن به آن را مورد بررسی قرار دهیم.

- درسوره توبه آیه 103 چنین آمده: خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّیهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاَتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ؛ 

از اموالشان زكات بگیر، تا بدین وسیله پاكشان كنى و (اموالشان را) نمو دهى، و در باره آنان دعاى خیر كن كه دعاى تو مایه آرامش آنان است، و خدا شنوا و داناست .

و كلمه صلی از صلاة و به معناى دعا است، و از سیاق استفاده مى‏شود كه مقصود از این دعا، دعاى خیر به جان و مال ایشان است، هم چنان كه از سنت چنین به یادگار رسیده كه آن جناب در برابر كسى كه زكات مى‏داده چنین دعا مى‏كرده كه: خدا به مالت خیر و بركت مرحمت فرماید.

و در جمله إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ كلمه سكن به معناى چیزى است كه دل را راحتى و آرامش بخشد، و منظور این است كه نفوس ایشان به دعاى تو سكونت و آرامش مى‏یابد، و این خود نوعى تشكر از مساعى ایشان است، هم چنان كه جمله وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ مایه آرامشى است كه دل هاى مكلفینى كه این آیه را مى‏شنوند و یا مى‏خوانند به وسیله آن سكونت مى‏یابد.

در مجمع نقل نموده كه وقتى قومى صدقه خودشان را نزد پیغمبر (صلی الله علیه و آله) مى‏آوردند می فرمود :«خدایا رحمت كن بر آنها»

عوامل آرامش و دلگرمى ازمنظرقرآن

دستیابى به اطمینان و آرامش مى‏تواند عوامل گوناگونى داشته باشد، ولى در رأس آنها:

- آگاهى و علم جلوه ویژه‏اى دارد؛ كسى كه مى‏داند ذرّه‏ى مثقالى از كارش حساب دارد، «مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ»«1» نسبت به تلاش و فعّالیّتش دلگرم است.

- كسى كه مى‏داند بر اساس لطف و رحمت الهى آفریده شده، «إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَ لِذلِكَ خَلَقَهُمْ» «2» امیدوار است.

- كسى كه مى‏داند خداوند در كمین ستمگران است، «إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ» «3» آرامش دارد.

- كسى كه مى‏داند خداوند حكیم و علیم است و هیچ موجودى را بیهوده خلق نكرده است «عَلِیمٌ حَكِیمٌ» خوش‏بین است.

- كسى كه مى‏داند راهش روشن و آینده‏اش بهتر از گذشته است، «وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ وَ أَبْقى‏» «4» قلبش مطمئن است.

- كسى كه مى‏داند امام و رهبرش انسانى كامل، انتخاب شده از جانب خداوند و معصوم از هر لغزش و خطاست، «إِنِّی جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً» «5» آرام است.

- كسى كه مى‏داند كارِ نیک او از ده تا هفتصد بلكه تا بى‏نهایت برابر پاداش دارد ولى كار زشت او یك لغزش به حساب مى‏آید دلخوش است. «مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِی كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ» «6»

- كسى كه مى‏داند خداوند نیكوكاران را دوست دارد، «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ» «7» به كار نیكش دلگرم مى‏شود.

- كسى كه مى‏داند كار خیرش آشكار و كار شرّش پنهان مى‏ماند، «یا من اظهر الجمیل و ستر القبیح» شاد است.

عوامل اضطراب و نگرانى

یكى از شایع‏ترین بیمارى‏هاى قرن حاضر اضطراب و افسردگى است. براى این بیمارى كه داراى علائمى همچون انزواطلبى، در خود فرورفتن، خود كم‏بینى و بیهوده انگارى است، دلایل بسیارى را ذكر كرده‏اند، از جمله:

- شخص افسرده از اینكه همه چیز را مطابق میل خود نمى‏بیند داراى افسردگى شده است، در حالى كه ما نباید بخاطر اینكه چون به همه آنچه مى‏خواهیم نرسیدیم، از مقدار ممكن آن هم دست برداریم و تسلیم شویم.

- شخص افسرده با خود فكر مى‏كند كه چرا همه مردم مرا دوست ندارند، و حال آنكه این امر غیر ممكنى است و حتّى خدا و جبرئیل هم دشمن دارند ، لذا انسان نباید توقّع داشته باشد كه همه او را دوست بدارند.
- شخص افسرده گمان مى‏كند كه همه مردم بد هستند، در صورتى كه چنین نیست و خداوند به فرشتگانى كه این توهّم را داشتند پاسخ داد.

- شخص افسرده گمان مى‏كند كه همه ناگوارى‏ها از بیرون وجود اوست، در حالى كه عمده تلخى‏ها عكس العمل و پاسخ خصلت‏ها و كردارهاى خود ماست.

- شخص مضطرب از شروع در كارها نگران است و احساس ترس و تنهایى مى‏كند. حضرت على علیه السلام براى رفع این حالت مى‏فرماید: «إذا خفت من شى‏ء فقع فیه» «8» از هر چه مى‏ترسى خود را در آن بینداز، كه ترس هر چیز بیش از خود آن است.

- شخص مضطرب نگران آنست كه آینده چه خواهد شد. این حالت را مى‏توان با توكّل بر خدا و پشتكار درمان كرد.

- چون در بعضى كارها ناكام شده است، نگران است كه شاید در تمام امور به این سرنوشت مبتلا شود.

- چون بر افراد و قدرت‏هاى ناپایدار تكیه دارد، با تزلزل آنها دچار اضطراب مى‏شود.

- و خلاصه امورى همچون عدم قدردانى مردم از زحمات آنها، گناه، ترس از مرگ تلقین‏هاى خانواده به اینكه نمى‏دانى و نمى‏توانى، قضاوت‏هاى عجولانه، توقّعات نابجا و تصوّرات غلط، علت بسیارى از افسردگى‏ها و اضطراب‏ها مى‏باشد كه با یاد خدا و قدرت و عفو و لطف او مى‏توان آنها را به آرامش و شادابى مبدل ساخت.