یکی از مسائل اخلاقی و بسیار مهمی که انسان را می تواند به درجات بالائی از کمالات روحی برساند وفای به عهد است.

این مسئله به قدری اهمیت دارد که به دفعات در قرآن کریم خدایتعالی برای بندگانش مثال زده و کسی که به عهدی که با خدایتعالی و امامان معصوم (علیهم السلام) بسته است پایدار باشد و در اجتماع و روابطش با دیگران هم به این مورد اهمیت بدهد نتایج بسیار عالی و بالایی از این صفت حسنه عایدش میشود که اهمش محبوبیت در بین مردم و بالاتر از آن محبوبیتش بین اولیا دین بالاخص حضرات معصومین و حضرت بقیه الله (عج) می باشد.

عهد با مردم:

وفای به عهد و پیمان یكی از فرایض و از جمله آداب معاشرت و حسن سلوك با مردم به شمار می رود، باید همیشه مورد توجه همه ما انسانها در تمامی شرایط از جمله کسب و کار، ازدواج، قول و قرار و … باشد.

خداوند در آیه ۹ سوره نحل می فرماید: هر گاه عهدی بستید به عهدتان وفا کنید و بعد از قسم یاد کردن، آنها را نقض نکنید، در حالیکه خداوند را گواه قسم خود قرار داده‌اید.

گاهی اوقات سوگند یاد کردن، محدودیت هایی برای انسان ایجاد خواهد کرد که وفا دار بودن به آن خلاف شرع و اخلاق است، در این موارد شکستن قسم، جزایی دارد که باید پرداخت؛ امّا کسی که قسم یاد کرده و خلاف آن عمل می کند به این نیّت که جزایش را می‌پردازد، گناهکار است، و کسی که آگاهانه گناه می کند، مغفرت شامل حالش نمی‌گردد.

از پیامبر صلی الله علیه‌ و آله و همینطور از حضرت علی علیه‌السلام روایت شده است که: کسی که به عهد خود وفا نکند دین ندارد.

در سوره اسراء، آیه 43 خداوند می فرماید: وفا کنید به عهدتان که از وفای به عهد سوال می شود.

تیر خم رب، خطا ندارد

آن چوب خدا، صدا ندارد

در آتش هجر تو بسوزد

آن کس که به عهد، وفا ندارد

مسئله وفای به عهد از مسائل مهم و اساسی به شمار می رود كه در دین مقدس اسلام مورد كمال عنایت قرار گرفته است، زیرا اگر بنا باشد به این مسئله اساسی توجه نشود زندگی مردم متلاشی خواهد شد و در اثر بی نظمی و هرج و مرج مردم از یكدیگر سلب اعتماد خواهند كرد و در نتیجه زیر بنای روابط اجتماعی سست می شود. از این رو اسلام آنقدر به وفای به عهد اهمیت می دهد كه حتی در مورد دشمن و كسی كه از نظر عقیده و مسلك و هدف با انسان توافق ندارد وفای به عهد و پیمان را لازم می شمرد.

جریان زیر نمونه ی بارزی از اهمیت به تعهد و قول و قرار به دیگران است که برای شما می آوریم امید است مورد قبول حضرت قرار گیرد :

روزی حضرت ولیعصر (عج) به حجره ی کفاشی سید عبدالکریم تشریف آوردند در حالی که او مشغول کفاشی بود.

پس از دقایقی حضرت فرمودند : « سید عبدالکریم ، کفش من نیاز به تعمیر دارد ، برایم پینه می زنی ؟ »

سید عرض کرد : آقاجان به صاحب این کفش که مشغول تعمیر آن هستم قول داده ام کفش را برایش حاضر کنم، البته اگر شما امر بفرمائید چون امر شما از هر امری واجب تر است، آن را کنار می گذارم و کفش شما را تعمیر می کنم. حضرت چیزی نگفتند و سید مشغول کارش شد.

پس از دقایقی مجدداً حضرت فرمودند : « سید عبدالکریم ! کفش من نیاز به تعمیر دارد، برایم پینه می زنی ؟ »

سید کفشی را که در دست داشت کنار گذاشت ، بلند شد و دستانش را دور کمر مبارک حضرت حلقه زد

و به مزاح گفت : قربانت گردم اگر یک بار دیگر بفرمائید « کفش مرا پینه می زنی ؟ » داد و فریاد می کنم آی مردم آن امام زمانی که دنبالش می گردید، پیش من است، بیائید زیارتش کنید !

حضرت لبخند زدند و فرمودند : « خواستیم امتحانت کنیم تا معلوم شود نسبت به قولی که داده ای چقدر مقید هستی .»

عهد با خداوند:

عهدی که میان ما و خداوند منعقد شده، یک پیمان فطری، درونی و غیر قابل انکار است. خداوند موجودات را به گونه ای خلق نموده است که در درون هر کدام از آنها ، قدرت و انگیزه لازم، جهت کسب کمال وجود دارد.

خداوند در آیه ۱۲۷سوره اعراف می‌فرماید:

من عهدی را در درونتان با شما بسته‌ام که آیا من خدای واحد شما و تنها کسی هستم که می توانم شما را هدایت کنم؟ همه گفتید بلی.

این عهد و پیمان، تکوینی و فطری است و نفس انسان بر این مسئله گواهی می دهد، چرا که هر روز بارها این جمله را تکرار میکنیم؛ ایاک نعبد و ایاک نستعین… خداوندا تنها تو را می پرستیم و تنها از تو یاری می جوئیم. و این یعنی که کسی غیر از او بر هدایت ما توانا نیست.

و باز در سوره یس آیه ی ۶۲ ـ ۶۰ به این عهد اشاره شده است که؛ ای بنی آدم آیا من از شما عهد نگرفتم که شیطان را عبادت نکنید… اگر انسان به عهد خود با خداوند پایبند باشد به سایر عهدها نیز پایبند خواهد ماند، در غیر اینصورت به عهدهای دیگر نیز متعهد نخواهد ماند.