رسانه‌در‌خدمت‌صلیب

اشاره

اما یازده رسول به جلیل ، بر کوهی که عیسی (ع) ایشان را نشان داده بود رفتند و چون او را دیدند پرستش نمودند؛ لیکن بعضی شک کردند. پس عیسی (ع) پیش آمده ، بدیشان خطاب کرده، گفت: «تمامی قدرت در آسمان و زمین به من داده شده است. پس رفته، همه امت‌ها را شاگرد سازید و ایشان را به اسم اب و ابن و روح القدس تعمید دهید و ایشان را تعلیم دهید که همه اموری را که به شما حکم کرده‌ام حفظ کنند و اینک من هر روزه تا انقضای عالم همراه شما می باشم.» (متی 16:28-20) مسیحیت از روزی که توانست، رسانه را به خدمت گرفت تا پیام خویش را به همه برساند. میسیونرهای مذهبی نیز ایران را از قلم نینداختند و هر زمان که توانستند، برای مسیحی کردن این کشور کوشیدند؛ اما این تلاش با پیدایی نظام اسلامی در ایران رنگ و بویی متعفن‌تر به خود گرفته و به اغراض کثیف سیاستمداران زرمحور آلوده شده و دیانتی که قرار بود دین اخلاق باشد اکنون ابزار ریشه‌کنی اخلاق شده است. نوشتار پیش رو به بررسی و تحلیلی کوتاه از تعامل مسیحیت با رسانه در ایران می‌پردازد.

فعالیت‌های تبلیغی از همان زمان که پیامبران پا به عرصه وجود گذاشتند آغاز گردید اما به معنای خاص و به شکل گسترده اش از دوران حضرت عیسی علیه السلام شروع شد. تا پیش از آن هیچ دلیلی بر این گونه تبلیغ وجود ندارد. در دیانت یهودی که پیش از مسیحیت بود، با فعالیت تبلیغی مخالفت می‌شد و به همین دلیل نشانی از فعالیت‌های تبلیغی را در میان یهودیان نمی‌بینیم. موسی مندلسون می نویسد: «مطابق اصول دین خود من اجازه ندارم بکوشم تا کسی را که درون سنت اسرائیل زاده نشده است پیرو آن گردانم. این روحیه تبلیغی که کسانی این قدر مایل اند به یهودیت نسبت دهند و ریشه‌هایش را در آن بجویند بالکل با یهودیت بیگانه است» (باورها و آیین‌های یهود، 26) اما در مسیحیت داستان به گونه‌ای دیگر رقم خورد. از نخستین روزهای نهضت مسیحی، دعوت به مسیحیت موضوع مهمی بود. آن‌چه از سخنان عیسی (ع) در انجیل متی ذکر کردیم یک دستور روشن تفسیر می‌شد؛ مؤمنان ملزم بودند که «همه امت‌ها را پیرو سازند»، با این اطمینان که عیسی (ع) همیشه با آنان خواهد بود؛ حتی در «آخرالزمان». همین اندیشه که «آخرالزمان» یا پایان جهان نزدیک است، الهام‌بخش بعضی از نخستین مسیحیان شد تا پیام خود را در سراسر دنیای شناخته شده گسترش دهند؛ با این حال، وقتی آشکار شد که جهان به این زودی پایان نمی‌یابد، مسیحیان سخنان عیسی (ع) را به مثابه یک فرمان اخذ کردند و هرجا رفتند اعتقاد جدید خود را گسترش دادند.

دامنه تبلیغ مسیحیت به ایران نیز کشیده شد و از سال های آغازین پیدایش آن گروه هایی مسیحی برای تبلیغ دین خود به این سرزمین وارد شدند؛ اما نخستین هیأت که به طور رسمی وارد ایران شد و جزء گروه اول میسیونرهای وابسته به شمار می‌آمد، در زمان ایلخانان مغول بود که بر اثر لشکرکشی و فتوحات ‌آن‌‌ها و تسامح مذهبی چنگیزخان آیین مسیحیت در دربار او و سرزمین‌های فتح شده که به سمت اروپا پیش می‌رفت رواج یافت و باعث توجه مقامات کلیسا به این امر شد. بدین سبب «پاپ اینوسان» چهارم در گردهمایی مذهبی اسقف‌ها که به سال 642 هـ.ق/ 1245 میلادی در «لیون» تشکیل شد، به منظور برقراری ارتباط با مغول‌ها و تبلیغ مسیحیت در متصرفات آن‌ها دستور اعزام دو هیأت سیاسی- مذهبی را به مشرق‌زمین صادر کرد.

بر این اساس، دو هیأت به سرپرستی «ژان‌پلان دوکارپن» از مبلّغان فرقه «فرانسیسکن» و «آنسلم دولمباردی» مُبلّغ فرقه «دومینیکن» به ترتیب به «قراقروم» پایتخت امپراتوری مغول و دربار ایلخانان در ایران اعزام شدند که البته به دلیل بی‌توجهی حکام مغول به درخواست‌های دولت‌های اروپایی کار این هیأت به شکست انجامید.

این روند متوقف نشد و در دوره های بعد نیز مبلّغان مسیحی به ایران آمدند. در اوایل‌ قرن‌ هفدهم‌ یا کمی‌ پیش‌ از آن‌ اگوستین‌های‌ پرتغالی ‌، کارملیت‌های‌ ایتالیایی‌ و کپوچینی‌های‌ فرانسوی‌ به‌ دربار پادشاهان‌ صفوی‌ اعزام‌ و در اصفهان‌ ساکن‌ شدند. این‌ هیأت‌ها به‌ تهیه‌ لغت‌ نامه‌های‌ فارسی‌ پرداختند ، ولی‌ چون‌ در زبان‌ فارسی‌ به‌ اندازه کافی‌ مهارت‌ نداشتند تا در جهت‌ تبلیغ‌ دین‌ کتاب‌هایی‌ بنویسند و از آن‌ گذشته‌ وسیله‌ چاپ‌ در اختیار نداشتند ، هیچ‌ یک‌ اثری‌ از خود باقی‌ نگذاشت.

در سدة نوزدهم،‌ سه‌ سازمان‌ خارجی‌ مسیحی‌ به‌ تدریج‌ در ایران‌ اجازه‌ فعالیت‌ یافتند و اقدام‌ به‌ چاپ‌ و انتشار کتاب‌های‌ مسیحی‌ زبان‌ فارسی‌ کردند که‌ به‌ ترتیب‌ عبارتند از: 1- انجمن‌ بازل‌ (BASEL) سوئیسی‌/ آلمانی‌ که‌ ابتدا در قفقاز و سپس‌ در شمال غرب‌ ایران‌ فعالیت‌های‌ بیش‌تری‌ داشت‌؛ 2- انجمن ‌میسیون‌کلیسایی‌ (CHURCH MISSIONARY SOCIETY) که‌ اعضای‌ آن‌ همگی‌ انگلیسی‌ و در جنوب‌ ایران‌ مستقر بودند. سیزده کتاب از سوی این گروه چاپ شده است مانند کشف الاسرار و مشکوه صدق؛3- سازمان‌ میسیونری‌ کلیساهای‌ آمریکا که‌ در نواحی‌ شمال‌ و غرب‌ کشور فعالیت‌ داشت‌.

بعدها با توافقی‌ که‌ به‌ عمل‌ آمد، دو انجمن‌ اخیر یعنی‌ میسیون‌ کلیسیایی‌ انگلیکان‌ و سازمان‌ میسیون‌ آمریکایی‌ پریز توری‌ با هم‌ ادغام‌ شدند و برای‌ انتشار کتاب‌های‌ مسیحی‌ «بنیاد کمیته‌ ادبیات‌ مسیحی‌» را در سال‌1926م‌/ 1305 ش‌ به‌ وجود آوردند و دکتر وایشم‌ (M.N.WYSHAM) دبیر آن‌ شد. از آن‌ تاریخ‌ به‌ بعد تمامی‌ کتاب‌هایی‌ که‌ چاپ‌ و منتشر می‌شود ، متعلق‌ به‌ این‌ بنیاد است‌.

در کنار این تبلیغات، مبلّغانی هم به صورت منفرد به ایران سفر کردند. کسانی مانند هوکر، روفر و هنری مارتین مبلغانی بودند که با قشرهای مختلف جامعه ایران آشنا شدند و مجادله و تبلیغ کردند و حتی گاه جلسات مناظره ای نیز با عالمان مسلمان برگزار کردند.

حضور مبلّغان بیگانه در ایران طی دهه‌های اخیر رو به کاهش نهاد؛ اما تبلیغ مسیحیت هم‌چنان ادامه یافت و این بار ایرانیانی مسلمان زاده یا مرتدانی که مسیحیت را پذیرفته بودند عهده دار تبلیغ مسیحیت شدند. این افراد عمدتا پروتستان هستند.

در دوران کنونی، مسیحیان  مانند دیگر مسیحیان از ابزارهای گوناگون رسانه‌ای برای تبلیغ مسیحیت بهره می برند. اگر تا دیروز صرفا از رسانه های مکتوب بهره می گرفتند امروزه ماهواره، رادیو، تلویزیون، روزنامه، لوح های فشرده و... نیز به آن مجموعه افزوده شده است و مسیحیان با صرف هزینه‌های سنگین می‌کوشند تا پیام مسیح را به همگان برسانند. مسیح در آخرین بار که بر حواریان ظاهر شد، به آنان گفت: در تمام عالم بروید و جمیع خلایق را به انجیل موعظه کنید.

شبکه هایی که به تبلیغ مسیحیت می پردازند دو گونه اند: 24 ساعته؛ پاره وقت.

شبکه‌های محبت و نجات 24 ساعته هستند. 6 ساعت پخش برنامه‌ها زنده است و در 18 ساعت دیگر طی 3 نوبت همین برنامه‌ها تکرار می شود.

شبکه محبت: این شبکه ، اولین شبکه 24 ساعته بشارت دهنده پیام انجیل از طریق ماهواره به شمار می‌آید که برنامه‌های آن در قالب داستان‌، نمایشنامه، سریال، فیلم، ویدئو موزیک، برنامه‌های تعلیمی و بشارتی از طرف سازمان‌های مسیحی با دیدگاه های مختلف ارائه می‌شود. این شبکه از آمریکا پخش می شود و مدیر آن فردی به نام کشیش خسرو خدادادی است. برنامه‌های این شبکه دارای تنوع سنی و جنسیتی است. بیش‌تر برنامه‌های آن تولیدی و اندکی هم دوبله از برنامه‌های خارجی است.

شبکه محبت کار خویش را به تولید و پخش برنامه‌های ماهواره‌ای محدود نکرده است و کتاب مقدس، CD و جزوه را به کسانی که بخواهند ارسال می‌کند. بنا بر ادعای مسؤولان شبکه این هدایا از آمریکا فرستاده می‌شود اما با توجه به این که فاصله زمانی بین تقاضای این محصولات تا دریافت آن‌ها بیش از دو سه روز طول نمی‌کشد، به نظر می رسد این بسته‌ها از داخل ایران ارسال می شود.

شبکه نجات: بر خلاف شبکه محبت، برنامه‌های در حال پخش از این شبکه معمولا دوبلة فارسی موعظه‌ها و برنامه‌های شبکه‌های مسیحی دیگر است . تنها دو برنامه به صورت فارسی (بدون دوبله) از این شبکه پخش می‌شود . مخاطب برنامه‌های این شبکه فقط بزرگسالان هستند و از تنوع برنامه برای مخاطبان گوناگون و با جنسیت‌های مختلف در این شبکه خبری نیست. مدیر این شبکه شبان رضا صفا و مسؤول روابط عمومی خانم هما، همسر کشیش سپهر است. رضا صفا از تندروترین مسیحیان پروتستان است. از بخش‌های بسیار جنجال بر انگیز شبکه، بخش شفای آن است. وی ادعا می‌کند به شفای افراد کور و کر و بیماری‌های لاعلاج می‌پردازد؛ ولی ساختگی بودن آن کاملا روشن است. رضا صفا علاقه خاصی به اسرائیل دارد. این شبکه نیز از آمریکا پخش می‌شود. از ویژگی‌های شبکه نجات این است که تقاضای دریافت کمک مالی هم دارد و این مسأله در میان دیگر شبکه‌های فارسی زبان مسیحی دیده نمی شود.

هر دو شبکه بر روی اینترنت هم سایت دارند.

در کنار این شبکه‌های 24 ساعته، شبکه آگاپه(عشق الاهی) به صورت پاره وقت برنامه پخش می‌کند. آگاپه که روزی 2 تا 3 ساعت برنامه دارد، از شبکه امید ایران پخش می شود و مسؤول آن کشیش ایرج است. مجریان این شبکه دو نفر به نام های ایرج و آرمان هستند.این شبکه نیز از آمریکا پخش می شود.

محتوا

محتوای برنامه‌ها را هدفی که گردانندگان شبکه ها به دنبال آنند تعیین می‌کند. در این شبکه‌ها آهنگ‌های تند، شوهای مبتذل و فیلم‌هایی با صحنه های مستهجن بدون هیچ سانسوری پخش می شود. آیا پخش این برنامه ها در راستای بر طرف کردن نیاز روحی و معنوی است؟ مسیحیت، دینی اخلاقی است و پیروان خود را به اخلاقی زیستن فرا می‌خواند. این گونه صحنه‌ها آثار سوئی دارد که بر هیچ کس پوشیده نیست. سالانه گزارش‌های فراوانی از تأثیرات ویرانگر مشاهده این گونه صحنه‌ها بر جسم و جان بینندگان آن‌ها تهیه و پخش می شود. آیا می توان تصور نمود که دست اندرکاران این شبکه‌ها از محتوای این گزارش‌ها آگاهی ندارند. گذشته از این بر اساس دستورات دین مسیح، ترویج چنین برنامه‌هایی مخالفت با دستور خداست. نویسنده‌ای مسیحی در شرح فرمان هفتم از ده فرمان می نویسد: «این فرمان دستور می‌دهد... از سخنان هرزه، معاشرت‌های بی‌شرمانه، خواندن رمان‌های عاشقانه، گوش کردن به ترانه‌های هرزه آلود و نگاه به عکس های آلوده که منجر به آن نجاست می شود بپرهیزیم و معاشرت با اصحاب عفت و حشمت را برگزینیم و پاکدامنان را بر دیگران ترجیح دهیم.»

از دیگر مطالبی که در این شبکه‌ها عرضه می‌شود، مطالب مخالف و ضد اسلام و آموزه های آن است. مخالفت با اسلام در میان مسیحیان سابقه‌ای دیرینه دارد. مسیحیان، اسلام را ارتداد از مسیحیت یا یک مذهب کاذب می دانستند و بر این عقیده نیز پا می‌فشردند و به صراحت آن را بیان می‌کردند.

محتوای بخش دیگری از برنامه‌ها، مصاحبه و یا سخنانی است که از سوی مسلمانان مسیحی شده بیان می شود. این افراد ضمن شرح وضع پیشین خود، از آرامشی که اکنون به واسطه مسیحی شدن بدان رسیده‌اند سخن می گویند! آن‌ها در معرفی خود و شرایط پیش از مسیحی شدن، خویش را افرادی نماز خوان و متدین معرفی می‌کنند! حتی در یک مورد فردی خود را بسیجی جبهه رفته معرفی کرد و فردی دیگر خود را طلبه‌ای نماز شب‌خوان معرفی کرد که ناگهان لطف عیسی مسیح وی را در برگرفت و او مسیحی شد! ارتداد و تغییر کیش، پدیده ای چندان غریب نیست. افرادی هستند که چون پایه های دینی خویش را محکم نکرده‌اند به راحتی می‌لغزند و کیش دیگری را برمی‌گزینند؛ اما شیوة سخن گفتن این افراد ادعایی و دیگر قرائن و شواهد موجود نشان می‌دهد این مسیحیان امروزین همان ترفندی را برگزیدند که اسلاف یهودیشان در صدر اسلام به کار می بستند. وَ قالَتْ طائِفَهٌٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ آمِنُوا بِالَّذی أُنْزِلَ عَلَى الَّذینَ آمَنُوا وَجْهَ النَّهارِ وَ اکْفُرُوا آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُون(آل عمران)؛ و جماعتى از اهل کتاب گفتند: «در آغاز روز به آن‌چه بر مؤمنان نازل شد، ایمان بیاورید، و در پایان [روز] انکار کنید شاید آنان [از اسلام‏] برگردند» بخش دیگری از برنامه‌ها، مخالفت با شریعت و احکام آن است. اصولا مسیحیان با شریعت میانه خوبی ندارند. درست است که عیسی (ع) خود به شریعت پایبند بوده اما مسیحیت کنونی بنیان های فکری خویش را از آرای پولس اقتباس کرده و بنا بر اندیشه‌های او معنا ندارد کسی که به مسیح ایمان دارد، به شریعت هم عمل کند! این دیدگاه پولس مبتنی بر برداشت وی دربارة اخراج آدم از بهشت و تأثیر آن بر سرشت آدمی است. در دیدگاه وی آدم در اثر آن نافرمانی گناه کرد و گناه او بر سرشت دیگر آدمیان اثر گذاشت و ذات همه گناه‌آلود شد و هنگامی که گناه آدم به وسیله مسیح کفاره داده و امکان بازگشت انسان ها به مقام و جایگاه اصلی فراهم شد، شریعت کارکرد خود را از دست می دهد. بخش دیگر این برنامه ها مخالفت با توسل است. در میان مسیحیان کاتولیک بحث توسل وجود دارد و بسیار پر رنگ است؛ ولی در میان پروتستان‌ها جایگاهی ندارد. برخی از شبکه‌ها نسبت به ائمه علیهم‌السلام نیز هتاکی می‌کنند و مردم را از توسل به آنان باز می‌دارند و این نشان می‌دهد که این شبکه‌ها فقط در پی تبلیغ مسیحیت نیستند؛ بلکه ابزاری برای مقابله با اعتقادات مردم ایران به شمار می‌آیند.

محتوای بخش دیگری از این برنامه‌ها، حمله به نظام جمهوری اسلامی و توهین به شخصیت‌های آن است. این شبکه‌ها از یهودیان دفاع می‌کنند، با آن که عیسی (ع) را محاکمه کردند و به زعم خود مسیحیان، اسباب به صلیب رفتن او را فراهم آوردند. ارائه تصویری خفقان آمیز از ایران و دامن زدن به این دروغ که در جمهوری اسلامی به اقلیت های مذهبی ستم می شود از محورهای تبلیغاتی این شبکه ها است. نگاهی گذرا به وضع مسیحیان، دروغ بودن این ادعا را آشکار می‌کند: آن‌ها در مجلس شورای اسلامی نماینده دارند، به اعمال دینی خود می پردازند و در طول سال های جنگ شهدایی نیز تقدیم کردند. آیا این ها را می‌توان انکار کرد؟

منابع

1.کتاب مقدس.

2.الن آنترمن، باورها و آیین های یهودی، ترجمة رضا فرزین، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، 1385، چاپ اول، ص 26.

3.عبدالرحیم سلیمانی، درسنامه ادیان ابراهیم، تهیه شده در انجمن علمی ادیان و مذاهب، قم، پاییز 1386، چاپ اول، ص 213.

4.علی اصغر رضوانی، نگاهی به مسیحیت و پاسخ به شبهات، انتشارات مسجد مقدس جمکران، قم، 1385، چاپ اول، فصل توجیه آیات متشابهات.

5.فرهنگ اندیشه انتقادی، ویراسته مایکل پین، ترجمة پیام یزدانجو، نشر مرکز، تهران، 1386، چاپ سوم، ص 623.

6.مری جوویور، درآمدی به مسیحیت. ترجمة حسن قنبری، نسخة الکترونیکی، فصل آخرد فصل ششم.

7.سایت farsnews.com

8.سایت باشگاه اندیشه.

9.سایت شبکه محبت.

10.سایت شبکه نجات.

منبع: ماهنامه فرهنگ پویا شماره8و9