هفته یازدهم:----o-( ذوالکفــــــل " صبر ")-o---

تعريف صبر

صبر نقيض جزع[بي‌تابي]  و در لغت به سه معنا آمده است: حبس و نگهداري ـ قسمت بالاي يك چيز ـ نوعي از سنگ سخت . به عبارت ديگر صبر عبارت است از امساك در تنگناها و خويشتنداري به مقتضاي عقل و شرع يا حبس نفس از چيزي كه عقل و شرع حبس نفس از آن اقتضا كند.

آثار صبر در قرآن كريم

صبر وسيله‌ي آسان شدن سختي‌ها(بقره،45) ـ شكيبايي زمينه‌ساز اجتناب از اتّكا به ستمگران(هود،113و115) ـ صبرپيشگي عامل رعايت اعتدال در انفاق و پرهيز از بخل و اسراف در آن(فرقان،67) ـ صبرپيشگي زمينه‌ساز اجتناب از مجالس باطل و امور بيهوده (فرقان، 72و75)ـ صبر از عوامل پرهيز از بخل ورزي(فرقان،67و75)ـ صبر عامل اجتناب از طغيان (هود، 112و115)ـ صبرپيشگي زمينه‌ساز پرهيز از قتل‌هاي ناحق (فرقان، 68و75)ـ صبر زمينه‌ساز استحكام پيوندهاي اجتماعي(آل عمران،200)ـ شكيبايي از عوامل استقامت بر طريق حق (هود، 112و115)ـ صبر زمينه‌ساز اطاعت از خدا(انفال،46)ـ صبر زمينه‌ساز اقامه‌ي نماز و مواظبت بر آن (آل عمران،200)ـ صبر زمينه‌ي بهره‌مندي از امداد الهي(طه،132)ـ صبر مجاهدان از عوامل فرود آمدن فرشتگان امدادگر به هنگام يورش شتابان دشمن(آل عمران،125)ـ صبر انبياء در برابر تكذيب‌ها و اذيّت و آزار دشمنان موجب بهره‌مندي آنان از نصرت خدا(انعام،34)ـ بهره‌مندي از امداد الهي در صورت صبر، سنّتي الهي و تغييرناپذير(انعام،34)ـ صبر وسيله‌اي كارساز در انجام دستورهاي الهي(بقره،43و45)ـ ميسّر بودن انجام اعمال صالح در سايه‌ي شكيبايي (عنكبوت،58و59)ـ امكان انفاق در سايه‌ي صبر و شكيبايي(فرقان،67و75)ـ صبر و شكيبايي موجب ايمن ماندن از توطئه‌هاي دشمن(آل عمران،120)ـ صبر از عوامل سالم ماندن از اذيّت و آزار دشمنان(آل عمران،186)ـ صبر و شكيبايي در برابر حوادث و ناملايمات در پي دارنده‌ي بشارت الهي(بقره،155و156)ـ صبر عامل دستيابي به مقام بندگي خدا(فرقان،63و75)ـ صبر از عوامل دستيابي به رحمت الهي(نحل،110)ـ صبر از اسباب بهره‌مندي از رحمت خاصّ خدا(انبياء،85 و86)ـ صبر زمينه‌ساز بهره‌مندي از مكان و جايگاه نيكو(نحل،41و42)ـ امكان پايداري بر پاكدامني و اجتناب از آلودگي‌هاي جنسي در سايه‌ي صبرپيشگي(نساء،25)ـ صبر در برابر ستمگري‌ها موجب پيروزي بر دشمن ستمگر(اعراف،137)ـ شكيبايي در پي دارنده‌ي پيروزي بر دشمن در ميدان جهاد(بقره،249ـ251)ـ امكان پيروزي صد نفر از مؤمنان بر هزار نفر از كافران در سايه‌ي صبر و شكيبايي(انفال،65)ـ امكان پيروزي يك مؤمن بر دو نفر كافر در سايه‌ي شكيبايي(انفال،66)ـ امكان پيروز شدن گروه كوچك در برابر گروه بزرگتر در سايه‌ي صبر و شكيبايي(بقره،249)ـ پيروزي نتيجه‌ي صبر انبياء در برابر تكذيب و آزار مخالفان (ابراهيم، 11ـ13)ـ صبر در پي دارنده‌ي موفقيّت و پيروزي در برابر مشكلات و ناملايمات(بقره،45و153)ـ صبر در راه ايمان مقدّمه‌ي پيروزي و مايه‌ي فرا رسيدن فرج از جانب خداوند(اعراف،87)ـ صبر بر داده‌هاي خدا تأمين كننده‌ي خير و مصلحت انسان(بقره،61)ـ صبر عامل قرار گرفتن در زمره‌ي متّقين(آل عمران،186)ـ امكان دستيابي به تواضع و فروتني در سايه‌ي صبر (فرقان، 63و75)ـ امكان پايداري بر توحيد و دوري از شرك و چندگانه پرستي در سايه‌ي شكيبايي (فرقان، 68و75)ـ شكيبايي در پي دارنده‌ي ثبات قدم بر حق(بقره،250)ـ صبر ياري دهنده‌ي مؤمنان براي جهاد و شهادت در راه خدا (بقره، 153و154ـ آل عمران،136و138)ـ صبر از عوامل دستيابي به حاكميّت بر سرنوشت خويش و رهايي از حكومت ستمگران(اعراف،127و128)ـ امكان حفظ اتّحاد و ابهّت جامعه‌ي ايماني در سايه‌ي شكيبايي(انفال،46)ـ حفاظت از مرزهاي كشور اسلامي در گرو صبر و شكيبايي مسلمانان(آل عمران،200)ـ صبر مايه‌ي رشد معرفت آدمي و درك بهتر آيات و نشانه‌هاي خدا(ابراهيم،5ـ لقمان،31ـ شوري،33)ـ
صبر در پي دارنده‌ي درك صحيح نسبت به زخارف دنيا و پاداش‌هاي الهي (قصص، 79و80)ـ صبر در برابر مشكلات و سختي‌ها در پي دارنده‌ي صلوات و درود خدا (بقره، 155 و 157)ـ صبر از عوامل جلب محبّت خدا(آل عمران،136)ـ صبر زمينه‌ي رسيدن به فلاح و رستگاري (آل عمران،200ـ مؤمنون،111)ـ صبرپيشگي عامل رفتار نيك در برابر برخوردهاي جاهلان (فرقان، 63و75)ـ صبر در پي دارنده‌ي زهد و چشم‌پوشي از زخارف دنيا(قصص،79و80)ـ صبر در برابر ظلم ظالمان در پي دارنده‌ي نيك بختي و خوشي در دنيا(نحل،41و42)ـ امكان شب زنده‌داري در سايه‌ي صبر و شكيبايي(فرقان،64و75)ـ صبر در پي دارنده‌ي شكر و سپاس (ابراهيم،5ـ لقمان،31ـ سبأ،19)ـ صبر در برابر محروميّت‌ها و سختي‌ها از اسباب رسيدن به‌راستي و صداقت(بقره،177)ـ صبرپيشگي زمينه‌ساز عفو و گذشت از بدي ديگران(نحل،126)ـ مردن با حال تسليم و انقياد در برابر خدا در گرو صبر در مقابل تهديدهاي دشمنان ايمان(اعراف، 123ـ126)ـ مرگ مؤمنان نيك كردار مرگي با سعادت در سايه‌ي صبر و توكّل(عنكبوت،57ـ59)ـ صبر از عوامل مصونيّت از فخرفروشي در صورت بهره‌مندي از نعمت الهي پس از سختي‌ها (هود، 10و11)ـ صبر از عوامل مصونيّت از شادي‌هاي بي مورد و سرمستي در صورت بهره‌مندي از نعمت الهي(هود،10و11)ـ صبر عامل مصونيّت از كفران و ناسپاسي در صورت از دست دادن نعمت‌‌‌ها (هود،9و11)ـ صبر عامل مصونيّت از يأس و نااميدي در صورت از دست دادن نعمت‌ها (هود، 9و11)ـ صبر از عوامل دستيابي به آمرزش الهي(نساء،25)ـ
صبرپيشگي بجاي مقابله به مثل در برابر بدي ديگران در پي دارنده‌ي منفعت برتر (نحل، 126)ـ صبر از عوامل موفقيّت در آزمايش‌هاي الهي(بقره،155و249ـ هود،9ـ11)ـ صبر از عوامل نجات از اذيّت(اعراف،127ـ129)ـ صبر از عوامل نجات از استبداد و استثمار(اعراف،127و128)ـ صبر از اسباب نيك فرجامي(اعراف،128)ـ صبرپيشگي عامل نيكي در برابر بدي ديگران (رعد، 22)ـ شكيبايي از عوامل رسيدن به مقام ابرار(بقره،177ـ انسان،5و12)ـ شكيبايي برخي افراد بني‌اسرائيل از عوامل دستيابي آنها به مقام امامت و پيشوايي از سوي خدا(سجده،23و24)ـ صبر در برابر مشكلات و سختي‌ها سبب قرار گرفتن در زمره‌ي نيكوكاران(هود،115ـ نحل،127و128)ـ صبر و شكيبايي در برابر حوادث و سختي‌ها زمينه‌ي راهيابي به هدايت الهي(بقره،155و157)ـ صبر ياري دهنده‌ي انسان براي ياد خدا(بقره،152و153).