ریفلاكس معده به مری یك اصطلاح پزشكی است كه ما معمولاً به آن سوزش سرمعده یا ترش كردن می گوییم، گرچه می تواند باعث بروز علایم دیگری به غیر از درد سوزشی در قسمت مركزی سینه شما هم بشود.
ریفلاكس معده به مری (gastro-oesophageal reflux) شایعترین علت سوءهاضمه بوده و باعث گرفتاری اكثر مردم در دوره ای از زندگی شان می باشد. معمولاً علایم ریفلاكس نسبتاً جزئی بوده اما اغلب مدت زیادی طول می كشد و می توانند شخص را خیلی اذیت كنند. شایعترین علامتی كه بر اثر ریفلاكس ایجاد میشود، یك احساس سوزشی می باشد كه در وسط سینه ایجاد شده و می تواند به سمت بالا و گلو نیز انتشار پیدا كند. این احساس سوزش گاهی اوقات ایجاد شده و سپس از بین می رود و می تواند بر اثر خوردن بعضی از غذاها، خم شدن به جلو و دراز كشیدن در بستر در طی شب نیز ایجاد شود. گاهی اوقات ریفلاكس همراه با اشكال در بلع و یا قورت دادن دردناك می باشد.
بعضی مواقع ریفلاكس ممكن است باعث بالا آمدن غذا از معده به دهان شود و احساس تهوع به شخص دست می دهد. معمولاً تغییر در نحوه زندگی، تمام آن چیزی است كه برای رفع آن مشكل لازم است، اما همچنین می توان از بعضی از داروهای مفید نیز در درمان این بیماری استفاده نمود.
در ابتدا لازم است بدانید كه در اكثر موارد، ریفلاكس معده به مری، مشكل وخیم و جدی ای نیست و به این معنی نمی باشد كه شما دارای بیماری مهم دیگری مثل سرطان هستید. با این حال اهمیت دارد كه بین سوزش معده و علت شایع دیگر درد سینه (یعنی آنژین قلبی) تمایز قابل شویم كه این امر به خصوص در مردان و زنان بالای 50 سال، مهم می باشد. درد آنژین قلبی معمولاً در اثر فعالیتهایی مثل تند راه رفتن و بالا رفتن از سر بالایی ایجاد میشود و با استراحت هم سریعاً از بین می رود (برخلاف ریفلاكس) بنابراین تشخیص این دو بیماری از یكدیگر چندان مشكل نمی باشد. اگر شما دردی در سینه دارید كه فكر می كنید بر اثر آنژین قلبی ایجاد شده است، باید هر چه سریعاً با پزشك خود در این مورد مشورت نمایید.
علل ایجاد ریفلاكس
همانگونه كه قبلاً گفته شد، غددی كه در معده وجود دارند تولید اسید هیدروكلریك و پپسین (نوعی آنزیم) می كنند تا به تجزیه و هضم غذاها كمك نمایند. به علاوه، آنها باعث میشوند باكتریهایی كه از طریق غذا وارد معده ما می شوند نابود شده و از بین بروند. به علت وجود یك ماده پوششی مخصوص در معده (به نام موكوس)، از آسیبهایی كه ممكن است بر اثر اسید هیدروكلریك و پپسین به معده وارد آید جلوگیری میشود. وقتی كه اسید هیدروكلریك و پپسین همراه با غذا، معده را ترك می كنند و وارد روده كوچك میشوند (قسمت اول روده كوچك را اثنی عشر می نامند) بر اثر مایع قلیایی كه از لوزالمعده در اثنی عشر ترشح میشود، اسید معده خنثی می گردد و نمی تواند آسیبی به اثنی عشر برساند.
مری نسبتاً به اسید حساس می باشد اما در شرایط طبیعی به علت اینكه محل اتصال بین معده و مری توسط یك دریچه به طور محكمی بسته شده ست، محتویات معده و نیز اسید آن نمی توانند از معده به سمت بالا و مری بروند و به آن آسیبی برسانند. با این حال گاهی اوقات دریچه بین معده و مری به طور كامل بسته نمی شود و اجازه می دهد كه اسید و پپسین به سمت مری بروند و باعث مشكلاتی بشوند.
دریچه بین معده و مری دارای دو قسمت می باشد:
1- عضله اسفنكتر تحتانی مری (یك عضله حلقوی كه مجرای مری را فشار می دهد)
2- شكاف موجود در عضله دیافراگم كه مری از داخل آن عبور می كند (كه به آن هیاتوس دیافراگم گفته میشود).
عوامل موثر در ایجاد ریفلاكس
- چاق بودن
- مصرف زیاد مشروبات الكلی
- سیگار كشیدن
- مصرف غذاهای پرچرب
- خوردن غذاهای ادویه دار یا غذاهای ترش
- مصرف بعضی از داروها
هر دوی این قسمتها نسبتاً ضعیف هستند اما وقتی با همدیگر عمل می كنند، ایجاد یك اتصال محكم می كنند. عملكرد این اتصال، بسیار پیچیده میباشد و در وضعیت طبیعی توسط رفلكسهای متعددی كنترل می گردد. برای مثال وقتی ما چیزی را قوت می دهیم، محل اتصال مری به معده باید شل شده و اجازه دهد كه غذ از مری وارد معده شود، اما در هنگامی كه ما چیزی نمی خوریم، این محل اتصال باید بسته باقی بماند تا نگذارد محتویات معده وارد مری شود و ایجاد ریفلاكس كند.
