نقش پررنگ شکافنده علوم در نشر فرهنگ مکتب حقه تشیع

امام باقر (علیه السلام) نقشی پررنگ در گسترش موسسات فرهنگی و نشر فرهنگ حقه تشیع داشتند، ایشان در راستای این هدف مدارس پویایی را مهم ترین کانون های جهان اسلام افتتاح نمودند، که خلاصه ای از ان به این شرح است:

  مدرسه مدینه: مدرسه ای که خود ایشان مستقیما بر آن اشراف داشتند و فقهای آن دوره از این سرچشمه علم سیراب می شدند و سپس آنرا به مناطق دیگر انتقال می دادند.  

مدرسه کوفه: شاگردانی که به صورت مستقیم از ایشان علم آموخته بودند بر این مدرسه اشراف داشتند و این مدرسه در نشر علوم اهل بیت (علیهم السلام) آنچنان درخشید که حاکم اموی هشام بن عبدالملک وادار به اعترف به آن شد و در اشاره به شخصیت والای شکافنده علوم گفت: اهل عراق به وسیله این مرد سحر شده اند .

  مدرسه قم: مدرسه ای که شاخه ای از مدرسه کوفه بود و به وسیله شاگردان امام باقر (علیه السلام) در ایران اداره می شد و به تاثیر از این مدرسه، در خراسان و ری و دیگر مناطق شرق اسلامی مراکز فعال فرهنگی در راستای خدمت به فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام) تاسیس شد.  

علاوه بر اینها در ابتکاری جالب از شاگران امام، مدارسی آزاد و چرخشی نیز در آن دوره شکل گرفت بدین صورت که شاگردان امام باقر(علیه السلام) به هر شهری که می رسیدند جلسه هایی تشکیل و به سوالات مختلف دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) پاسخ می دادند و سپس به شهر دیگری سفر می کردند.

روش های آموزشی امام باقر (علیه السلام) متفاوت بود برخی از آنها ماهیت فردی و برخی ماهیت اجتماعی داشت و برخی از طریق تدریس و بعضی از طریق رساله ها و وصایا منتقل می شد.  

سرانجام کینه توزان اهل بیت (علیهم السلام) که توان تحمل درخشش اینچنین خورشیدی را نداشتند در صدد خاموش کردن نور آن بر آمدند و ایشان در سال 7 ذی الحجه سال 114 هجری قمری به دستور هشام بن عبدالملک مسموم و به شهادت رسیدند.