مبحث بیستم طرح صالحین: ايمان و علم در نگاه امام باقر (ع)

زندگانى سیاسى امام محمد باقر(ع)
دوران حیات امام باقر(ع)، مقارن با دوران قدرت بنى امیه بود و اوضاع و شرایط دشوارى براى ایشان و شیعیان ایشان پدید آمده بود. دوران امامت امام باقر(ع) معاصر با ۵ نفر از خلفاى بنى امیه بود. ولیدبن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمربن عبدالعزیز، یزیدبن عبدالملک و هشام بن عبدالملک.
از این میان، تنها دوران ۲ ساله خلافت عمربن عبدالعزیز براى امام باقر(ع) و شیعیان آن حضرت، دوران آسایش و راحتى بود. عمربن عبدالعزیز (حک. ۹۹-۱۰۱ ق) با همه خلفاى اموى تفاوت داشت.
غیر از او، دوران دیگر خلفاى اموى همواره براى امام و یارانش باسختى همراه بود. امام باقر(ع)، سلیمان خلیفه اموى را فردى ستمگر و جبار نامید. اما سخت ترین دوران حیات امام باقر(ع) مقارن با خلافت دهمین خلیفه اموى یعنى هاشم بن عبدالملک بود. هاشم مردى خشن، ستم پیشه، سنگدل، بى رحم، تندخو، مال دوست و بخیل بود. به گفته مسعودى، مورخ شیعى قرن چهارم، هیچ زمانى سخت تر از زمانه هشام نبود. وى مدت ۱۹ سال و ۷ ماه حکومت کرد و امام باقر(ع) سال هاى پایانى عمر شریف خود را در دوران این خلیفه جبار سپرى کرد. هشام و کارگزارانش بغض و کینه شدیدى نسبت به علویان بویژه امام باقر(ع) به عنوان بزرگ علویان داشتند و رفتار امام باقر(ع) و شیعیانش را به شدت کنترل مى کردند. سپر دفاعى امام باقر(ع) در قبال سیاست هاى سختگیرانه هشام، «تقیه» بود. در واقع به مدد تقیه بود که امام باقر(ع) و اصحابش توانستند خود را از گزند هشام دور نگه دارند. با این وجود، هشام همواره در پى راه هایى بود که بتواند نقاب تقیه را از چهره ایشان بردارد و با این راه امام و یارانش را از بین ببرد. هشام براى این منظور دست به تشکیل مناظرات علمى با حضور امام باقر(ع) زد تا به این وسیله از منزلت علمى امام بکاهد. اما قدرت علمى امام و پیروزى در این مناظرات منجر به نتیجه عکس مى شد.
به طور کل دوران حکومت سلسله اموى براى شیعیان همواره با سختى و فشار همراه بود. سرانجام امام باقر(ع) پس از عمرى مجاهدت و تلاش در راه ارائه اسلام واقعى و حقیقت به مردم در هفتم ذیحجه سال ۱۱۴ق‎/ توسط هشام به شهادت رسید و در قبرستان بقیع در کنار قبر پدر بزرگوارش مدفون شد