پاسخ به: ----o-( ذوالکفــــــل " ترک صفت رذیله حسادت ")-o---
دوشنبه 15 مهر 1392 8:48 AM
آثار حسادت
از جمله آثار عمومى حسادت، كه در كودك و بزرگسال وجود دارد، «خشم» است.حسود فرد مورد حسادت واقع شده را هدف غضب خود قرار مىدهد; چنانچه از امام علىعلیه السلام نقل شده است: «الحسود یغتاظ على من لا ذنب له» ; (۱۱) حسود نسبتبه كسى كه هیچ گناهى ندارد خشمگین مىشود.تنها خطاى او برخوردارى از نعمتى است كه حسود از آن محروم مىباشد.حسود ممكن استبه دنبال حسادتى كه خشم او را بر افروخته حسادت خود را به طور مستقیم یا غیر مستقیم ظاهر سازد.
۱- واكنشهاى مستقیم: (۱۲) این نوع واكنش در رفتار كودكان بیش از بزرگسالان دیده مىشود.كسانى كه عواطف فرد مورد علاقه كودك را به خود جلب نمایند، معمولا مورد خشم و غضب وى قرار مىگیرند.براى مثال، اگر با تولد فرزند جدید، عواطف مادر از فرزند بزرگتر به نوزاد جلب شود، نوزاد مورد خشم كودك بزرگتر واقع مىشود.او در این هنگام، ممكن است قهر خود را با واكنشهاى لفظى علنى و روشن و یا حملات بدنى مثل گاز گرفتن، لگد زدن و هل دادن كودك تازه متولد شده آشكار سازد.
در برخى موارد، ممكن است كودك از درون به انجام كارهایى مانند دزدى و فریبكارى، كه از نظر اجتماعى ناپسند است، تحریك گردد تا شىء مورد علاقه خود را، كه در اختیار دیگرى است، به چنگ آورد.همچنین ممكن است كودكان نزد والدین خود از فرزندى كه از امكانات ویژهاى برخوردار استشكایت كنند و یا سعى نمایند شىء مطلوبى را كه در اختیار دیگرى است مورد تحقیر قرار داده، كم ارزش جلوه دهند و یا والدین خود را به دلیل تهیه نكردن آن سرزنش كنند. (۱۳)
در روایتى از امام علىعلیه السلام، به واكنش سریع و پرخاشگرانه حسود اشاره شده است: «الحسود سریع الوثبة» حسود زود پرخاش مىكند. (۱۴)
۲- واكنشهاى غیر مستقیم: (۱۵) رفتارهاى حسادتآمیز همیشه آشكار نیست; در برخى موارد، به ویژه در دوران پیش دبستانى و در سالهاى بالاتر، به گونههاى غیر مستقیم و پوشیده ظاهر مىشود.بنابراین، برخورد با این رفتارها تا حدى مشكلتر است.اعمال غیر مستقیم عبارتند از:
الف.بازگشتبه دوران شیر خوارگى و انجام رفتارهایى مناسب با سطوح اولیه رشد; مثل شب ادرارى و انگشت مكیدن;
ب.كوشش براى جلب توجه دیگران از طریق تظاهر به ترسهایى كه قبلا از او دیده نشده است، غذا نخوردن یا خواستن غذاهاى مخصوص، اظهار بیمارى بىمورد، تخریب و ویرانگرى، نافرمانى عمومى و ناسزاگویى، عیبجویى همراه با تظاهر به بىنیازى از محبت و توجه اطرافیان، خراب كردن اسباب بازىهاى خود و مانند آن;
ج.دیگر آزارى; مثل اذیت اطفال كوچكتر از خود، آزار جانوران، ایجاد نزاع بین بچهها و همانند اینها;
د.دست زدن به رفتارهاى ضد اجتماعى; مثل تكبر، تظاهر، تقلب، ترشرویى، گوشهگیرى و همچون آن.
گاهى كودك به نحو غیر عادى نسبتبه فرد مورد حسادت اظهار علاقه و محبت مىنماید و گاهى با انجام رفتارهاى مطلوب و جامعهپسند و جلب توجه والدین به سوى خود، سعى مىكند تا فرد مورد حسادت را شكست دهد. (۱۶)
در برخى از روایات به بعضى از واكنشهاى غیرمستقیم حسود اشاره شده است: امام صادقعلیه السلام به نقل از لقمان در ذكر نشانههاى حسود مىفرمایند: «...در پنهان، از فرد مورد حسادت بدگویى مىكند، اما در ظاهر، به چاپلوسى مىپردازد و هنگام مصیبت، شماتت مىكند.» (۱۷)
آثار جسمى و روانى حسادت
حسادت گذشته از واكنشهاى مستقیم و غیرمستقیم نسبتبه دیگران، داراى آثار جسمى و روانى نامطلوبى در خود حسود نیز مىباشد كه در اینجا به برخى از آنها اشاره مىشود:
آثار جسمى حسد موضوعى استشایان توجه و تحقیق علمى بیشتر.فعل و انفعالات تنكردشناختى - همانند فعالیت غدد درونریز - و واكنش دستگاههاى عصبى هنگام بروز و ادامه یافتن این حالت هیجانى باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد.
در روایات بسیارى، آثار جسمى حسد مورد توجه قرار گرفته است.به عنوان مثال، در تعدادى از آنها آمده است كه حسادت بدن را ذوب مىكند. (۱۸) در بعضى دیگر، حسد به زنگار و بدن به آهن تشبیه شده است; همانگونه كه زنگار به تدریج موجب نابودى آهن مىگردد، حسد نیز بدن را از بین مىبرد. (۱۹) در اجتماع، به وضوح این آثار جسمى در افراد حسود مشهود است، اما گاهى به آن توجه نداریم و نمىدانیم كه از كجا ریشه گرفته است و فقط به درمان ظاهرى و برطرف كردن عوامل غیر واقعى مىپردازیم، ولى با كمى تفكر و مراجعه به مشاوران متخصص و دلسوز، مىتوان به ریشه پىبرد و آن را خشكاند.
آثار روانى حسد، به ویژه در سالهاى بالاى رشد، از اهمیت فراوانى برخوردار است. حسادت در سالهاى اولیه، رشد چندان عمقى ندارد و به همینرو، آثار آن زودگذر است و با از بین رفتن شرایطى كه باعثحسادت شده، آثار آن نیز از بین مىرود.به عنوان مثال، هنگامى كه یك اسباب بازى مورد علاقه كودكى قرار مىگیرد و با كودكى كه آن را در اختیار دارد درگیر مىشود، اگر اسباب بازى بشكند یا اسباب بازى را از آنها بگیریم، ممكن است مدتى بعد رفتار صلحآمیز از سر گرفته شود.ولى در سالهاى بالاتر، حسادت عمیقتر و پابرجاتر است و گاه چندین سال ادامه مىیابد. در این موارد، آثار روانى نامطلوب حسادت آشكار مىشود.این نكته در روایات متعدد مورد تاكید قرار گرفته و به آثارى از حسادت همچون اندوه مداوم اشاره شده است.حسود نسبتبه چیزى محزون است كه توانایى تغییر آن را ندارد.او از محرومیتخود رنج مىبرد، در حالى كه نه قدرت سلب آن نعمت را از دیگرى دارد و نه توانایى كسب آن را براى خود.حسادت حتى بهرهمندى فرد را از چیزهایى كه در اختیار دارد و لذت بردن از نعمتهاى موجود را از او سلب مىكند (۲۰) و بدینسان، او را از آسایش روانى محروم مىگرداند (۲۱) و در دراز مدت، موجب ابتلاى او به بیمارىهاى سخت روانى مىشود
