مبحث چهاردهم:امام جعفر صادق(ع)

تلاش و کوشش شرط رسيدن به پاداش‌هاي الهي

در روايتي که از امام صادق(ع) نقل شده است، آن حضرت، تنها شرط رسيدن به پاداش‌هاي الهي را تلاش و کوشش در راه اطاعت او اعلام مي‌کند و مي‌فرمايد:
«از جان‌هايتان، تلاش و کوشش در راه فرمان‌بري خدا را به او ارزاني داريد، زيرا هيچ‌يک از خوبي‌هايي که نزد اوست، به دست نمي‌آيد، مگر با فرمان‌برداري او و دوري از حرام‌هايش.»3

 تلاش و کوشش تنها واسطة ميان خدا و بندگانش

آن حضرت در روايت ديگري، با نفي همة واسطه‌ها ميان خدا و آفريدگانش، تنها راه رسيدن به خدا را اطاعت و بندگي معرفي کرده و همه را به تلاش و کوشش در اين راه فراخوانده است:
«بدانيد که ميان خدا و هيچ يک از آفريدگانش، چه فرشتة مقرّب، چه پيامبر مرسل و چه ديگر آفريدگاني که پايين‌تر از آنها هستند، جز فرمان‌برداري آنها از او واسطه نمي‌شود، پس در راه طاعت خدا بکوشيد.»4

تلاش و كوشش، پاية اساسي كارها

امام صادق(ع) در پاسخ اين پرسش كه «شما كار خود را بر چه پايه‌اي استوار كرديد؟» مي‌فرمايد:
«بر چهار چيز؛ دانستم كه كار مرا كسي جز خود من انجام نمي‌دهد، از اين رو كوشيدم؛ دانستم خداي عزّوجلّ از حال من آگاه است، پس حيا پيشه كردم؛ دانستم روزي مرا كسي جز خودم نمي‌خورد، پس اطمينان پيدا كردم و دانستم سرانجام كار من مرگ است، پس خودم را آماده كردم.»5

 تلاش و کوشش، شرط پذيرش اعمال

امام ششم شيعيان(ع) به هنگام برشمردن شروط پذيرش اعمال بندگان از سوي خدا، يکي از اين شروط را تلاش و کوشش آنها در راه اطاعت خدا مي‌داند و خطاب به يارانش مي‌فرمايد:
«آيا شما را خبر ندهم به آنچه خداي صاحب عزّت و جلال، هيچ عملي را جز به آن از بندگان نمي‌پذيرد؟ گفتم: آري. فرمود: گواهي دادن به اينکه هيچ شايستة پرستشي جز خداوند نيست و اينکه محمّد(ص) بنده و فرستادة اوست و اقرار کردن به آنچه خداوند به آن امر فرموده و ولايت ما و بيزاري از دشمنانمان ـ يعني دشمنان امامان ـ و تسليم شدن به آنان و پرهيزکاري و تلاش و اطمينان و انتظار قائم(ع).»6