آیه نورانی شب بیست و هشتم ماه مبارک رمضان

تفسیر مجمع البيان

كيفر عادلانه و حكيمانه‏
در اين آيه شريفه، قرآن روشنگرى مى‏كند كه كيفرى كه خدا براى كفرگرايان و بيدادپيشگان وعده مى‏دهد نه براى قدرت‏نمايى است و نه انتقامجويى، بلكه ثمره شوم بيدادگرى‏هاى آنان است...
روى سخن در اين آيه منافقانى هستند كه پس از بيدارى به بارگاه خدا توبه نموده و ضمن ايمان آوردن و انجام كارهاى شايسته به مقررات او تمسك جسته و قلب خويش را از آفت شرك و نفاق پالوده‏اند؛ به آنان مى‏فرمايد:
مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذابِكُمْ‏
خدا چه نيازى به كيفر شما دارد؟ و مى‏خواهد با درافكندن شما به فروترين طبقه دوزخ چه كند؟
مى‏دانيم كه آفريدگار هستى از كيفر انسان نه سودى مى‏برد و نه ضررى را از خود دور مى‏سازد؛ چراكه او بى‏نياز است و آفريدگار و فرمانرواى تواناى جهان.
اِنْ شَكَرْتُمْ وَ آمَنْتُمْ‏
اگر شما سپاس‏گزاريد و با اداى حقوق واجب او در برابر نعمت‏هايش شاكر باشيد و به پيام‏آورش و نيز برنامه آسمانى‏اش كه براى شما فرو فرستاده است ايمان بياوريد، آرى در اين صورت شما را هرگز كيفر نخواهد كرد.
وَ كانَ اللَّهُ شاكِراً عَليماً
و خدا هماره سپاس‏پذير و حق‏شناس است، و شما را در برابر سپاستان پاداش ارزانى داشته و مى‏دارد.
در آيه شريفه، واژه «شكر» به جاى پاداش آن قرار گرفته است. و نيز خدا هماره داناست و به پاداشى كه بندگان در برابر سپاس و ايمان خويش در خور آن مى‏گردند آگاه است و ذره‏اى از آنها در بارگاه او ناديده گرفته نمى‏شود.
برخى معتقدند كه خدا پاداش كارهاى ناچيز شما را نيز در نظر مى‏گيرد و مى‏دهد و نيز از كارهاى آشكار و نهان و نيّت‏ها و سخنان شما آگاه است و پاداش همه را به شما ارزانى مى‏دارد.
دسته‏اى نيز مى‏گويند: منظور اين است كه خدا با اين كه از مردم و كارهاى شايسته و فرمانبردارى‏شان بى‏نياز است، باز هم پاداش كار شايسته بندگان را به آنان ارزانى مى‏دارد، و به همين دليل به كارهاى آنان داناست.