خوش‏اخلاقى، عنصرى كليدى در ديندارى و عاملى مهم در موفقيت انسان است. شايد مهم‏ترين ويژگى رسول خدا صلى الله عليه وآله، اخلاق برتر اوست كه در قرآن نيز بدان اشاره شده است: «به راستى كه تو داراى اخلاق عظيم هستى»

قرآن با تمجيد نرم‏خويى رسول خدا صلى الله عليه وآله، تأكيد مى‏كند كه اگر ايشان تندخو مى‏بود، مردم از اطرافش پراكنده مى‏شدند.

خوش‏ اخلاقى، در سيره اجتماعى پيامبر اكرم، از جايگاه والايى برخوردار است ؛ به گونه‏اى كه رسول خدا صلى الله عليه وآله، هدف رسالت خود را كامل كردن ويژگى‏هاى والاى اخلاقى و در روايتى ديگر، كامل كردن خوش ‏اخلاقى دانسته است تا آنجا كه فرموده است: «اسلام همان اخلاق نيك است»

آن حضرت در برخى روايات نيز اخلاق نيك را نصف دين دانسته‏اند.

هر كسي در حوزه فعاليت خود مي تواند از طريق اخلاق خوب و خوش رويي، نيروي مثبت فراواني را ايجاد كند، تأثيرهاي مثبت زيادي را بر ديگران بگذارد، حركت هاي مثبت بسياري را به وجود بياورد و بسياري از مشكلات زندگي خود و ديگران را حل كند.

اخلاق خوش، يكي از منابع بزرگ تامين انرژي، نشاط و تحرک در زندگي انسان است و در مقابل، خشم، عصبانيت و تند خويي علت اصلي بسياري از بيماري هاي تن و روان آدمي است و حامل انرژي منفي بسيار خطرناكي براي خود فرد عصباني و يا افرادي كه در اثر برخورد خشن او عصباني
مي شوند، مي باشد.

امام كاظم عليه السّلام از رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله نقل كند كه فرمود: خداوند خوى و بدن بنده‏اى را نيكو و سالم نيافريد، مگر اينكه از سوختن گوشتش به آتش دوزخ شرم خواهد داشت.

اخلاق خوش و تأثيرات آن

اخلاق خوش تأثيرات قابل توجهي دارد که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره مي شود.

1- تقويت روزي:

آدم خوش اخلاق توانايي اش براي بدست آوردن روزي بيشتر از ديگران است. نقش اخلاق خوش و خوش رويي در تقويت روزي به راحتي قابل درك است. شما هنگامي كه مي خواهيد براي منزل خود چيزي تهيه كنيد، از چه كسي خريد مي كنيد؟ از كسي كه خوش اخلاق است يا بد اخلاق؟ هيچكس از آدم بد اخلاق خوشش نمي آيد و دوست ندارد با او معامله كند. اگر در يك محله، به طور مثال، دو ميوه فروش خوش اخلاق و بد اخلاق وجود داشته باشد، به طور قطع فرد خوش اخلاق مشتري بيشتري جذب مي كند تا فرد بد اخلاق. يك كارمند خوش رو و خوش برخورد، امكان استخدام بيشتري دارد تا يك كارمند بد اخلاق و خشن. اين موضوع كاملا روشن است و نياز به توضيح بيشتر ندارد.

در آموزه هاي ديني ما هم به آن اشاره شده است . پيامبر اکرم فرموده: «خداوند به انسان خوش خلق، ثواب مجاهد در راه خدا را مى‏دهد و مدارا و مهربانى و خوش خلقى، مبارك (و سبب جلب نعمت) و بد خلقى،  شوم است (و سبب تنگدستى مى‏گردد)» (إرشاد القلوب ،ترجمه سلگى،ج‏1، 357)

امام صادق عليه السّلام فرمود: خوش اخلاقى روزى را زياد مى‏كند.(مشکاة الانوار، 1300)

2- تقويت پيوند دوستي:

انسان با قدرت اخلاق مي تواند دوستان فراواني براي خود بيابد. خوش اخلاقي پيوندهاي دوستي را محكم و پايدار مي كند. يكي از عوامل مهم دوست يابي گشاده رويي و خوش اخلاقي است.

آيا شما حاضريد با يک فرد بد اخلاق و پرخاشگر دوست شويد؟ اگر با چنين فردي دوستي كنيد، چه مقدار از اين رابطه خود لذت مي بريد؟ افراد بد اخلاق معمولاً تنها مي مانند و دوستان بسيار كمي دارند و انسان هاي خوش اخلاق، ياران فراوان و روابط دوستانه صميمانه و پايدارتري دارند. برخي افراد گله مي كنند كه چرا قادر نيستند براي خود دوستي بيابند و يا دوستان خود را حفظ كنند. چرا پيوند هاي دوستي آنان زود گسسته مي شود؟ خوب است اين افراد پاسخ سوال خود را در نوع برخورد و اخلاق خود جستجو كنند. هر كسي كه ياري مي طلبد دوست مي دارد با افرادي كه خوش رو هستند و اخلاقي نرم و جذاب دارند، پيوند دوستي و صميميت برقرار كند.

پيامبرگرامي اسلام (صلي الله عليه و آله) به اين موضوع اشاره كرده و فرموده است:«كسى كه اخلاقش نيكو باشد، دوستانش فراوان مى شوند و مردم به او انس مى گيرند.حسن خلق سبب‏  دوستى و علاقه مى‏گردد و كينه و كدورت را بر طرف مى‏سازد و هر كس بداند خداوند عوض انفاق را چگونه عطا مى‏كند، لقمه را از دهان خود مى‏گيرد، و در راه خدا انفاق مى‏نمايد.» (إرشاد القلوب، ج‏1، ص356)

و فرمودند: «اى فرزندان عبد المطلب، شما با اموال خود نمى‏توانيد مردم را متوجه خود كنيد، اينک با چهره باز و خوشرويى آنها را به خود نزديك سازيد.» (مشکاة الانوار ،1304)

اميرالمومنين عليه السّلام فرمود: «خوشرويى صيّاد محبت است، و تحمل عيب ها را مدفون مى‏كند، و سازش عيب ها را مخفى مى‏كند، و هيچ چيز همچون خوش خلقى موجب نزديكى انسانها به يك ديگر نمى‏شود.» (مشکاة النوار،1310)

3- تقويت سلامتي و سعادت:

آدم خوش اخلاق از بدني سالم، روحيه قوي، زندگي گوارا و لذت بخشي برخوردار است و اين توانايي در او هست كه براي خويش زندگي سعادت مندانه اي را بسازد. در مقابل، آدم بد اخلاق در رنج و عذاب بسر مي برد و زندگي ناگواري دارد.

خوش اخلاق بودن آثار بسيار گران بهايي بر زندگي اين جهاني انسان مي گذارد. هيچ زندگى‏اى گواراتر از زندگى همراه با خوش اخلاقى نيست. هركسي كه خلقش نيكو شد، مشكلات و ناهمواري هاي زندگي برايش هموار مي شود و راه هاي زندگي برايش آسان مي گردد.

شكي نيست كه عمران و آبادى در سايه اتّحاد و صميميّت و همكارى در ميان قشرهاى جامعه به وجود مى آيد، و آنچه باعث تحكيم اين امور شود، از عوامل مهمّ عمران و آبادى خواهد بود. طول عمر نيز مولود آرامش فكر و آسودگى خيال و جلوگيرى از فقر و همكارى و همبستگى اجتماعى است و اين امور در سايه اخلاق به دست مى آيد.

بدخلقي و خشم، انرژي بسيار مضر و خطرناكي براي خود انسان و اطرافيان توليد مي كند و باعث جوشش خون و تند شدن ضربان قلب و شديد شدن جريان آن در رگ ها مي‌شود و اين چيزي است كه از چهره و چشمان انسان به وضوح آشكار مي‌گردد و چنانچه بارها تكرار شود باعث فشار خون و گاهي پاره شدن موي رگ هاي مغز و به دنبال آن در بسياري موارد باعث سكته قلبي و مغزي و فلج شدن برخي از اعضاي بدن انسان مي‌شود.

سازمان تبليغات استان تهران