آیه نورانی شب پانزدهم ماه مبارک رمضان

گاهی گمان می شود که توبه، به زبان جاری ساختن جمله «استغفراللّه َ رَبّی و اتوبُ الیه» است، اماحقیقت این است که با توجه به مضمون آیات قرآن، واقعیت توبه این نیست. خداوند متعال در آیه ای می فرماید: «امّا پروردگارت در مورد آن ها که از روی جهالت (جهل و نادانی) اعمال بد انجام داده اند، سپس توبه کردند و در مقام جبران برآمدند، آمرزنده و مهربان است». خداوند در این آیه، مسأله توبه را به توبه لفظی و یا حتی قلبی و درونی محدود نمی کند، بلکه روی اثر عملی آن تأکید کرده، اصلاح و جبران آثارگناه را مکمل توبه بر می شمارد، تا آن بخش از روح انسان، جامعه و یا افراد دیگر را که با گناه آسیب دیده، اصلاح و مرمّت شود. حقیقت توبه این است و گفتن استغفار نیز باید بیانگر همین معنا باشد.