طب سنتي

اگر ماده ای وارد بدن یک فرد معتدل شود با تکرار مصرف و افزایش مقدار ان روی مزاج اصلی فرد اثر نگذارد ارواح و قوا واخلاط وی را تغییر ندهد دوای معتدل است اما ادویه غیر معتدل چند نوع است که در زیر به انه می پردازم:

الف درجه اول :

مقدار کم داروباعث غلبه بر کیفیت بدن نمی شود اما استفاده مکرر و مقدار زیاد ان باعث تغییر کیفیت بدن میشود هرچند نمی تواند افعال بدن را ناقص یا مختل کند .این دسته از داروها اگر با مقادیر معمولی و روز مره استفاده شوند مزاج انسان را تغییر خیلی جزئی می دهند که قابل اندازه گیری نیست ولی اگر به مقدار زیاد یا مکرر استفاده شوند تغییرات جزئی در مزاج حاصل می شودکه می توان انرا در نبض وادرار ورنگ چهره دید پس داروی درجه اول برای شروع کار داروی خوبی است مانند انجیر وبنفشه که رطوبت بخش خوبی هستند.

ب درجه دو :

مقدار کم هم باعث غلبه برکیفیت بدن می شود اما استفاده مکرر ومقدار زیاد ان باعث ضرر و فساد بدن نخواهد شد در اینجا بر عکس درجه اول مقدار کمی از دارو هم علامت می دهد و میتوان تاثیرات ان را روی مزاج دید و اگر بیش از اندازه خورده شود علایم قابل توجه و تغییرات حاصل میشود منتهی این تغییرات موجب فساد عضو نخواهد شد مانند زرشک که سردی ان در درجه دو است ویک قاشق هم که استفاده شود عملکردش دیده می شود یا انزروت که در درجه دوم گرمی است

ج درجه سه :

مقدار زیاد ان باعث اسیب و اختلال در بدن خواهد شد ولی مهلک وکشنده نیست یعنی افعال را دچار اختلال واضح می کند ولی مرگ افرین نیست که کل ارواح وقوا را فانی کند این داروها بسیار قوی هستند واستفاده از اینها باید با دقت زیاد همراه باشد این دارو ها می توانند یک فعل را مختل کنند مثلا حرکت عضلانی را مختل کرده یا حرکت دستگاه گوارش را خیلی زیاد یا کم کنند ولی موجب مرگ ومیر نمی شوند مگر اینکه با مقادیر خیلی زیاد مصرف شوند مانند زنجبیل و زنیان .

د درجه چهار :

ضرر بسیار به بدن رسانده وباعث هلاکت می شود داروهای این دسته اگر درست مصرف نشوند می توانند باعث مرگ شوند واگر درست استفاده شوند داروهای بسیار قوی هستند داروها ی درجه سه وچهار به تنهایی مصرف نمی شوند ونیاز به مصلحات دارند تا اثر سوئی روی یک عضو نگذارند .

مصلح یا اصلاح کننده به داروهایی گفته میشود که رفع ضرر یا کمک در عملکرد ان کند یا کاری کند قوای دارو باطل نشود تا به عضو برسد ویا تند وتیزی وقدرت ان مقداری بشکند ویا دارو را همراهی کند تا بتواند به جاهایی که نمی تواند به تنهایی برود برسد .