وهّابيّت از منظر عقل و شرع دكتر سيد محمد حسينى قزوينى

ويقول فينتج⁽¹⁾؛ هدف از انديشه تقريب بين مذاهب اسلامى، يكى كردن همه مذاهب و روى گردانى از مذهبى و روى آوردن به مذهبى ديگرنيست كه اين به بى‏راهه كشاندن انديشه تقريب است، تقريب بايد بر پايه بحث وپذيرش علمى باشد تا بتوان با اين اسلحه علمى به نبرد با خرافات پرداخت و بايد دانشمندان هر مذهبى در محيطى آرام در گفت‏وگوهاى علمى خود دانش خود را مبادله كنند، و نتيجه بگيرند.

شهيد مطهرى در زمينه ارائه برداشتِ غلط از وحدت اسلامى مى‏نويسد:
«... بدون شك نياز مسلمين به اتّحاد و اتّفاق از مبرم ترين نيازهاست و درد اساسى جهان اسلام همين كينه‏هاى كهنه ميان مردم مسلمان است. دشمن هم همواره از همين‏ها استفاده مى‏كند ... .
مفهوم اتّحاد اسلامى كه در صد سال اخير ميان علما و فضلاى مؤمن و روشن فكر اسلامى، از اصول اعتقادى و يا غير اعتقادى خود صرف نظر كنند و به اصطلاح، مشتركات همه فرق را بگيرند و مختصّات همه را كنار بگذارند، چه اين كار، نه منطقى است و نه عملى.

(1) مطارحات فكريّة فى القنوات الفضائيّة، شماره 3، رجب سال 1422، ص 19 و بازخوانى انديشه تقريب، ص 31.

چگونه ممكن است از پيروان يك مذهب تقاضا كرد كه به‏خاطر مصلحت حفظ وحدت اسلام و مسلمين از فلان اصل اعتقادى يا عملى خود كه به هر حال به نظر خود آن را جزء متن اسلام مى‏داند صرف نظر كند؟ در حكم اين است كه از او بخواهيم به نام اسلام از جزيى از اسلام چشم بپوشد ... »⁽¹⁾. ما خود شيعه هستيم و افتخار پيروى اهل البيت عليهم‏السلام را داريم، كوچك‏ترين چيزى حتّى يك مستحبّ و يا مكروه كوچك را قابل مصالحه نمى‏دانيم، نه توقّع كسى را در اين زمينه مى‏پذيريم و نه از ديگران انتظار داريم كه به نام مصلحت و به خاطر اتّحاد اسلامى از يك اصل از اصول خود دست بردارند آن چه ما انتظار و آرزو داريم اين است كه محيط حسن تفاهم به وجود آيد تا ما كه از خود اصول و فروعى داريم، فقه، حديث، كلام، فلسفه و ادبيات داريم، بتوانيم كالاى خود را به عنوان بهترين كالا عرضه بداريم تا شيعه بيش از اين در حال انزوا به سر نبرد و بازارهاى مهمّ جهان اسلامى به روى كالاى نفيس معارف اسلامى شيعى بسته نباشد⁽²⁾.

شهيد مطهرى در ادامه سخنان خود مى‏نويسد:
اخذ مشتركات اسلامى و طرد مختصّات هر فرقه‏اى نوعى خرق

(1) امامت و رهبرى، انتشارات صدرا، چاپ سوم، زمستان 1364، ص 16.
(2) همان، ص 17.

اجماع مركّب است، محصول آن چيزى است كه قطعا غير از اسلام واقعى است؛ زيرا بالاخره مختصّات يكى از فرق، جزء متن اسلام است و اسلامِ مجرّد از همه اين مشخصّات و مميّزات و مختصّات، وجود ندارد.
گذشته از همه اين‏ها طرّاحان فكر عالى اتّحاد اسلامى كه در عصر ما مرحوم آية اللّه العظمى بروجردى قدس‏سره در شيعه و علاّمه شيخ عبد المجيد سليم و علاّمه شيخ محمود شلتوت در اهل تسنّن در رأس آن قرار داشتند چنان طرح را در نظر نداشتند.
آن چه كه آن بزرگان در نظر داشتند اين بود كه فرقه‏هاى اسلامى در عين اختلافاتى كه دركلام، فقه و غيره باهم دارند به واسطه مشتركات بيشترى كه در ميان آن‏ها هست مى‏توانند در مقابل دشمنان خطرناك اسلام دست برادرى بدهند و جبهه واحدى تشكيل دهند. اين بزرگان هرگز در فكر طرح وحدت مذهبى تحت عنوان وحدت اسلامى كه هيچ‏گاه عملى نيست، نبودند⁽¹⁾.

شهيد مطهّرى مى‏افزايد:
در اصطلاحات معمولى عرف، فرق است ميان حزب واحد و جبهه واحد، وحدت حزبى ايجاب مى‏كند كه افراد از نظر فكر و ايدئولوژى و راه و روش و بالاخره همه خصوصيّات فكرى به استثناى مسايل

(1) همان، ص 18.