چگونگی محاسبه لحظه تحویل سال

نخستین روز فصل بهار به نقطه اعتدال بهاری موسوم است. برای این كه بتوانید بخوبی مفهوم اعتدال بهاری را متوجه شوید بهتر است بدانید كه در هر روزی از سال زمین نسبت به محور چرخش خود و خورشید در وضعیت متفاوتی قرار می‌گیرد و بر این اساس مقدار تابش نور خورشید در قسمت‌های مختلف این كره خاكی متفاوت بوده و فصول مختلفی از سال را در نقاط مختلف دنیا خواهیم داشت.

در دو نقطه اعتدالی یعنی در نخستین روز فصل بهار و نخستین روز فصل پاییز زمین نسبت به محور چرخش خود در وضعیتی قرار می‌گیرد كه موجب می شود امواج نور خورشید به‌طور مستقیم و عمود بر خط استوا بتابد و بر همین اساس تصور می‌شود كه باید در این روز طول روز و شب برابر با هم باشد و 12 ساعت به طول انجامد مگر این كه عوامل محدودكننده‌ای وجود داشته باشند كه وقوع چنین وضعیتی را امكان‌پذیر نسازند.

اگر چه معمولا تصور می‌شود كه یك سال 365 روز است اما حقیقت این است كه به دلیل تاثیر عوامل مختلف نظیر جاذبه طول سال نجومی در زمان‌های مختلف متفاوت خواهد بود. به همین علت لحظه تحویل سال نو و یا نقطه اعتدال بهاری و حتی نقطه اعتدال پاییزی برحسب عوامل مختلف تاثیرگذار برمدت زمان یك سال نجومی اغلب از نظر روز و زمان از سالی به سال دیگر متفاوت خواهد بود و بنابراین هر سال لحظه تحویل سال نو نسبت به سال قبل چندین ساعت تغییر می‌كند كه البته مدت زمان این تغییرات براساس تغییرات نجومی محاسبه می‌شود تا لحظه تحویل سال نو به طور دقیق مشخص شود.



همان طور كه می‌دانید زمین از محل خط استوا به دو نیمكره شمالی و جنوبی تقسیم شده است. خط استوا خطی فرضی است كه همانند كمربندی دور زمین را در محل اتصال این دونیمكره در برگرفته است. نیمكره شمالی در شمال خط استوا و نیمكره جنوبی در جنوب این خط فرضی قرار گرفته است.

 

نخستین روز فصل بهار در نیمكره شمالی، نخستین روز فصل پاییز در نیمكره جنوبی است. بر این اساس مبدا آغاز سال نو روزی است كه خورشید تا زمان عبور از نصف النهار به نقطه اعتدال بهاری رسیده باشد.

یك ماه نجومی عبارت است از فاصله زمانی بین دو عبور متوالی ماه از مقابل یك ستاره ثابت و این در حالی است كه ماه هلالی فاصله زمانی بین دو مقارنه متوالی ماه و خورشید است كه به عنوان مبنای تقسیم‌بندی زمانی ماه‌های قمری استفاده می‌شود.


در گذشته‌های دور برای محاسبه طول دقیق سال شمسی و قمری كه مبنای آن مقارنه ماه و خورشید بود فاصله زمانی بین دو انقلاب متوالی و یا به عبارت دیگر نخستین روزهای فصول تابستان و زمستان و همچنین دواعتدال متوالی یا نخستین روزهای فصول بهار و پاییزمحاسبه می‌شد و براساس اندازه‌گیری متوسط فاصله زمانی محاسبه شده در طی چندین سال متفاوت، طول سال شمسی نزدیك به 365 روز محاسبه می‌شود. اما امروزه منجمان به ابزارهای دقیقی برای پیش‌بینی وقوع پدیده‌های نجومی كه در طول یك سال اتفاق می‌افتد دست یافته‌اند كه براساس اطلاعات و داده‌های به دست آمده از آن، تقویم‌ها را تنظیم می‌كنند.