همه ساله با فرارسیدن زمستان، فروغ زندگی از سیمای طبیعت رخت برمیبندد و افسردگی و پژمردگی جای آن را می گیرد و طبیعت به شکل موجودی بی جان درمی آید. پس از مدتی، با فرارسیدن بهار، روحی دوباره در کالبد طبیعت بی جان و افسرده دمیده می شود و طبیعت لباس حیات بر تن می کند و این گونه است که رستاخیز انسان و جهان، با پیدایش بهار به تماشا گذاشته می شود. از همین رهگذر، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: «اِذا رَأَیتُم الرَّبیعَ فَأَکْثِروا ذِکرَ النُّشورِ؛ هر وقت بهار را دیدید، بسیار از قیامت یاد کنید.»

معادل کلمة "بهار" در عربی‌، واژة "ربیع‌" است‌. این واژه در قرآن ذکر نشده است‌؛ ولی آیات فراوانی از قرآن از مردن زمین و زنده کردن آن به دست قدرت الهی‌، سخن می‌گوید .این آیات به دو فصل زمستان و بهار اشاره دارد، که در فصل زمستان زمین و درختان به خواب رفته و می‌میرند و در فصل بهار، با باریدن باران و وزش باد بهاری‌، خدا زمین و درختان را زنده می‌کند.

آیات قرآن این موضوع را برای اثبات قدرت الهی‌، توحید افعالی و رستاخیز و اندیشه نمودن انسان‌ها مطرح کرده است‌. فهرست این آیات چنین است‌:
بقره‌،164

اعراف‌،157

نحل‌،65

حج‌،5

روم‌،19، 24 و 50

عنکبوت‌،63

 فاطر ، 9

 زمر،21

 جاثیه‌،5

عبس‌،24ـ31

یکی از این آیات چنین است‌:

"فَانظُرْ إِلَی‌ََّ ءَاثَـَرِ رَحْمَت‌ِ اللَّه‌ِ کَیْف‌َ یُحْی‌ِ الاْ رْض‌َ بَعْدَ مَوْتِهَآ إِن‌َّ ذَ َلِکَ لَمُحْی‌ِ الْمَوْتَی‌َ وَ هُوَ عَلَی‌َ کُل‌ِّ شَی‌ْءٍ قَدِیرٌ ؛(روم‌،50)

پس به آثار رحمت خدا بنگر که چگونه زمین را پس از مرگش زنده می‌گرداند. در حقیقت‌، هم اوست که قطعاً زنده کنندة مردگان است و اوست که بر هر چیزی تواناست‌.

انواع بهار و بهره ما از آن

وقتی واژه ‏ی «بهار» را می‏شنویم، ناخود آگاه بهار طبیعت یعنی شکوفا شدن گل‏ها و سبزه‏ها، رویدن برگ‏ها و جوانه زدن درختان، در ذهن ما تداعی می‏شود؛ اما وقتی از عینک دین به این کلمه بنگریم، متوجه می‏شویم که از نظر آموزه‏های دینی، بهار، منحصر به طبیعت نیست، بلکه هر چیزی بهارِ متناسبِ خودش را دارد که ذیلا به برخی از آنها اشاره می‏کنم:

1) بهار دل‏ها: از نظر آموزه‏های دینی، دل انسان‏ها نیز بهار دارد، و بهار آن قرآن است. چنانکه حضرت علی(ع) در این زمینه می‎فرماید:

«تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ فَإِنَّهُ رَبِيعُ‏ الْقُلُوبِ»

بیاموزید قرآن را پس به درستی که قرآن، بهار دل‏هاست.

2) بهار قرآن: قرآن کریم به عنوان کلام الهی و معجزه جاوید و ماندگار پیامبر اعظم(ص) بهترین راهنمای بشر می‏باشد. از همین رو، تلاوت و تدبر در آیات آن، از اهمیت و ارزش خاصی برخوردار است، اما با این حال تلاوت قرآن در ماه مبارک رمضان، مورد تاکید و سفارش فراوان واقع شده است. تا آنجا که امام باقر(ع) فرمود:

«لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ رَبِيعٌ وَ رَبِيعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَان»

هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است.

3) بهار مؤمن: امام صادق (ع) فرمود:

«الشِّتَاءُ رَبِيعُ الْمُؤْمِنِ يَطُولُ فِيهِ لَيْلُهُ فَيَسْتَعِينُ بِهِ عَلَى قِيَامِهِ وَ يَقْصُرُ فِيهِ نَهَارُهُ فَيَسْتَعِينُ بِهِ عَلَى صِيَامِ»

زمستان بهار مؤمن است. شبش بلند است و كمك عبادت است، و روزش كوتاه است و كمك روزه است.

4) بهار جهان: امام صادق (ع) در راستای تبیین ابعادی وجودی پیامبر اعظم(ص) فرمود:

«ابْتَعَثَهُ رَحْمَةً لِلْعِبَادِ وَ رَبِيعاً لِلْبِلَادِ»

او را بر انگيخت تا رحمت بر بندگان باشد و بهار براى جهان.

5) بهار مردم: در زیارت حضرت ولی عصر (ع) می‏خوانیم:

«اَلسَّلَامُ عَلَى رَبِيعِ الْأَنَام»

سلام بر تو ای بهار مردمان.

و اما اینک که طبیعت، دچار تحول عظیم شده و با تمام توان از بهار بهره‏مند شده و جان دوباره به خود می‏گیرد، سهم و بهره‏ی ما از بهار چیست؟

آیا قدمی هرچند کوچک در راستای زدودن زنگارهای دل و جان‏مان برداشته‏ایم؟

آیا دل خود را با قرآن که بهار دل‏هاست، پیوند زده‏ایم؟

آیا در جهت همانند سازی عملکردمان با دستورات و سفارشات رحمت عالمیان و بهار جهان (یعنی پیامبر اعظم«ص») گامی برداشته‏ایم؟

آیا در عمل و گفتار، پیرو و منتظر واقعیِ بهارمردمان (یعنی حضرت ولی عصر«عج») بوده‏ایم؟

و کلام آخر اینکه! طبیعت به طور نمادین، در حال جبران کاستی‏های خویش برآمده و روند رویش را با اشتیاق وصف ناپذیری طی می‏کند. ما هم نگاهی به خود بیاندازیم و به اوضاع و احوال خود بنگریم که آیا در حال رویش فضائل هستیم یا ریزش فضائل؟

نکند سهم و بهر‏ه‏مندی ما از بهار، کمتر از طبیعت باشد.