دکمه خانه آیفون؛ سیر تکامل و مقصد آینده آن

کلید خانه یا Home پرکاربردترین و البته مهم‌ترین کلید آیفون است. برای تازه‌واردان به دنیای محاسبات همراه و تلفن‌های هوشمند، این کلید دریچه فراری است که می‌توانند در هر لحظه و در هر جا آن را فشرده و بلافاصله به همان مکان امن و آشنای همیشگی یعنی خانه بازگردند.

برای کاربران با تجربه‌تر راهی برای فعال کردن همه‌چیز؛ از سیری گرفته تا اسپات‌لایت، است. راه‌حلی ساده برای سوییچ کردن بین اپ‌ها. به دلیل فراهم آوردن تمام این امکانات فراوان برای تمام طیف کاربران، خود این کلید مکانیکی نیز در معرض استفاده و استهلاک زیادی قرار دارد. درست به همین دلیل است که در طولانی مدت این کلید بیش از هر کلید فیزیکی دیگری، منبع بروز مشکل برای کاربران محصولات اپل می‌شود.

نخستین آیفون

نخستین آیفون در سال ۲۰۰۷ معرفی شد و طراحی کلید خانه، عملکردهای پایه و آیکون مربعی با گوشه‌های گرد را نیز با خود به همراه آورد. در این محصول کلید خانه بخشی از مجموعه قطعات فیزیکی (assembly) نمایشگر نبود، بلکه به مجموعه نگهدارنده و محل اتصالات مربوط می‌شد. به همین دلیل دسترسی به آن کار ساده‌ای نبود و تعمیر کردنش مشکلات فراوانی به همراه داشت.

با نگاه به نرخ خرابی‌های این مدل از آیفون می‌بینیم که نرخ خرابی آن حتی به اندازه آیفون‌های کنونی نبود. یک دلیل آن شاید این باشد که هنوز کاربردهای نرم‌افزاری خاصی که نیازمند دوبار یا سه بار کلیک بر روی این دکمه باشد، هنوز معرفی (یا اختراع) نشده بودند.

آیفون‌های ۳G و ۳GS

آیفون ۳G در سال ۲۰۰۸ و نسخه ۳GS در سال ۲۰۰۹ معرفی شدند. این دو مدل در زمینه کلید خانه، به شدت شبیه هم بودند. در این دو نمونه دکمه به جای این‌که بخشی از قطعه اتصالات و بدنه باشد، به بخشی از مجموعه قطعات نمایشگر تبدیل شد.

مجموعه قطعات نمایشگر در هر دو مدل از دو بخش مجزا تشکیل شده بود: مجموعه فریم دور و مجموعه قطعات شیشه. هر یک از این دو بخش را می‌شد بدون دست زدن به دیگری تعویض کرد. با توجه به این‌که بدنه آیفون‌های ۳G و ۳GS از جلو باز می‌شد، برداشتن بخش نمایشگر بسیار ساده بود. در نتیجه کلید خانه که به فریم مربوط بود را می‌شد به سادگی برداشته و تعویض کرد.

فروشگاه‌های اپل به سادگی کل قطعات جلویی را (که شامل LCD‌نیز می‌شد) عوض می‌کردند که معمولا مشکل کلید خانه را هم حل می‌کرد. مگر این‌که مشکل به پین‌های اتصال در داک زیرین مربوط می‌شد.

این کلید در این مدل‌ها هم خرابی چندانی نداشت. البته هنوز هم کاربردهایی که نیازمند استفاده زیاد از این کلید باشند معرفی نشده بودند.

آیفون ۴

آیفون ۴ که در تابستان سال ۲۰۱۰ معرفی شد، یک باز طراحی کلی در آیفون را با بدنه‌ای نازک‌تر به نمایش گذاشت. به واسطه این طراحی جدید، آیفون ۴ باید از سمت پشت باز می‌شد و این امر تعویض کلید خانه را دوباره دشوار می‌کرد.

برای بدتر شدن اوضاع، ایفون ۴ نخستین آیفونی بود که رابط جابجایی سریع میان اپ‌ها (fast app switcher) را نیز به کار می‌گرفت که با دوبار کلیک روی کلید خانه فعال می‌شد. این باعث استفاده بیشتر از این کلید و در نتیجه بروز خرابی بیشتر می‌شد.

همین‌طور کلید خانه در آیفون ۴ از یک کابل فلکس (flex cable) استفاده می‌کرد که خود عامل نوع دیگری از خرابی‌ها بود. به لطف این کابل جدید، گاهی کلید خانه کلا از کار می‌افتاد. در برخی دیگر از موارد دوبار فشردن آن به یک بار فشار تفسیر می‌شد. دلیل این امر این بود که سیستم کار کلید خانه بر فشرده شدن کامل کلید بر روی قرص فلزی کلید زیرین بود که روی کابل فلکس نصب شده بود. با گذشت زمان این قرص فلزی پاره شده و دقت خود به عنوان یک کلید را از دست می‌داد.

این مشکلی است که هنوز هم در مدل‌های GSM‌ و CDMA آیفون ۴ دیده می‌شود.

آیفون ۴S

آیفون ۴S نسبت به آیفون ۴ تغییر چندانی نکرده بود. تنها تغییر این بود که قطعه فیزیکی دکمه خانه، با استفاده از یک واشر لاستیکی و کمی چسب به قطعات نمایشگر متصل می‌شد.

کابل زیری کم‌وبیش بدون تغییر مانده بود. این کابل هنوز به شیوه قدیمی به بخش اتصال دهنده‌های زیرین متصل بود و از میان تجهیزات داخلی عبور کرده و به سطح رویی آیفون می‌رفت تا درست در زیر کلید خانه قرار بگیرد.

محدوده‌ای که فشرده و رها می‌شد، هنوز همان مکانیسم قرص فلزی قدیمی بود و در نتیجه در معرض خرابی‌های مشابهی قرار داشت. تعجب‌آور این‌که اپل Assistive Touch را هم در همان زمان به iOS افزوده بود که به کاربرانی که دارای محدودیت‌های حرکتی بودند اجازه می‌داد تا از کنترل‌های مجازی لمسی به جای کلیدهای سخت‌افزاری استفاده کنند. البته این موضوع به کاربرانی که بعد از اتمام دوره وارانتی، کلید خانه گوشی‌شان به صورت سخت‌افزاری خراب می‌شد هم کمک زیادی کرد!

آیفون ۵

ضخامت آیفون کنونی از تمام پیشینیان‌اش کمتر شده است. کلید خانه در این مدل نه تنها کاملا در شیشه جلویی جای داده شده است، بلکه «احساس» متفاوتی نیز ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد اپل واقعا در تغییراتی را در آن اعمال کرده است.

درست مانند آیفون ۴s دکمه فیزیکی به بخش نمایشگر متصل شده است، اما واشر استفاده شده بسیار محکم‌تر و قوی‌تر است و فاصله بسیار کمی میان دکمه و سطح شیشه‌ای ایجاد می‌کند. اپل در گامی دیگر یک شیلد فلزی را نیز در زیر واشر قرار داده است.

متاسفانه در زیر این شیلد فلزی داستان همانند سابق است. اپل از نوارهایی زرد رنگ برای محکم کردن کابل استفاده کرده است، اما دیدن این‌که این امر تا چه اندازه مفید خواهد بود، به گذشت زمان نیاز دارد.

قرص فلزی که بارها و بارها در طول مثلا ۲ سال فشرده و رها می‌شود، فرسوده شده و به احتمال زیاد خراب خواهد شد. اگر تنها یک راه برای خروج از اپ‌ها، چند وظیفگی (multitasking)، یا فراخواندن گزینه‌های accessibility options در اختیار کاربران قرار دهید باید تمام هنر سخت‌افزاری‌تان را در جایی قرار دهید که این کلید فشرده می‌شود. اما به نظر می‌رسد که اپل این کار را نمی‌کند.

کلید خانه آینده

اکنون ما در ششمین سال چرخه تولید آیفون هستیم و به زودی به هفتمین مدل نیز عرضه خواهد شد. اما اپل هنوز همان اشتباه قدیمی را در مورد کلید خانه تکرار می‌کند. هنوز زود است که بگوییم یک نوار زرد رنگ و یک شیلذ فلزی مشکلات گذشته را برطرف خواهند کرد، اما به نظر می‌رسد جواب نه باشد. در حال حاضر مشکلات کلید خانه در مدل‌های ۴S تازه سر برآورده‌اند.

سئوال اصلی این است که آیا این مشکل یک راه‌حل سخت‌افزاری منطقی دارد؟ کابل‌ها و قطعات به مرور زمان خراب خواهند شد. هیچ قطعه سخت‌افزاری نمی‌تواند در بسته‌ای که اپل تا این اندازه بر روی ضخامتش حساسیت دارد به حدی بادوام و قوی باشد تا آخر عمر دستگاه سالم باقی بماند. در حالی‌که به نظر می‌رسد اپل باید برای طراحی کلید خانه بیشتر تلاش کند، بعید است که این معضل تنها با سخت‌افزار حل شود.

تنها یک راه‌حل واقعی وجود دارد: نرم‌افزار!

قابلیت‌هایی نظیر Assistive Touch نشان می‌دهد که اپل Gestureهای مجازی را هم برای جایگزینی عملکردهای سخت‌افزاری مورد آزمایش قرار داده است. حتی نسخه مخصوص آی‌پد سیستم عامل iOS با مجموعه‌ای جالب از کنترل‌های ناوبری مبتنی بر Gesture عرضه شده است که از میان آن‌ها می‌توان به سوایپ ۴ انگشتی برای جابجایی اپ‌ها، احضار fast app switcher و پینچ ۴ انگشتی برای بازگشت به صفحه خانه اشاره کرد. به رغم اندک بودن تعداد این gestureها، بار زیادی به این ترتیب از دوش کلید خانه برداشته شده است. به خصوص با توجه به این‌که کاربران حرفه‌ای‌تر و پرکارتر معمولا این gestureها را می‌شناسند و از آن‌ها استفاده می‌کنند.

البته اپل این کنترل‌های مبتنی بر gesture را برای آیفون عرضه نکرده است. برای دست‌یابی به چنین قابلیت‌هایی شما باید آیفون‌تان را جیلبریک کرده و اپ‌هایی نظیر Zephyr را نسب کنید. جالب است بدانید که برخی از کاربران تنها به دلیل خراب شدن کلید خانه آیفون‌شان را جیلبریک می‌کنند تا بتوانند Zephyr را نصب کنند.

امسال ممکن است با تغییرات زیادی در سخت‌افزار آیفون روبرو شویم. شاید هم همه‌چیز بی‌تغییر باقی بماند. اما یقینا تغییرات زیادی در iOS و iCloud در راه خواهد بود. دکمه خانه انجام بسیاری از عملکردهای نرم‌افزاری را در iOS بر عهده دارد، به همین دلیل فرسوده شده و از کار می‌افتد. شاید زمان رسیده باشد که آیفون هم مانند آی‌پد و حتی بهتر از آن  گزینه‌های کاربردی مبتنی بر gesture را عرضه کند تا بار کاری دکمه خانه کمتر شود.

چنین کاری باعث می‌شود که کاربران معمولی به فشردن کلیدی سخت‌افزاری که به سادگی در دسترس است، ادامه دهند و کاربران حرفه‌ای‌تر و پیشرفته‌تر از روشی پیشرفته‌تر و حرفه‌ای‌تر لذت ببرند. به این ترتیب نگرانی‌های سخت‌افزاری آیفون برای کاربران معمولی کمتر شده و از سوی دیگر به ابزاری قابل‌اعتمادتر و کاراتر برای کاربران حرفه‌ای تبدیل می‌شود.

همچنین این کار باعث می‌شود که مفهوم gesture برای طیف وسیع‌تری از کاربران جا بیافتد و اگر روزی اپل تصمیم گرفت آیفون یا دستگاه کوچک‌تری را بدون دکمه خانه معرفی کند، دردسر کمتری برای مهاجرت وجود داشته باشد.