طــریـق بـصــیـرت: خـتـم آنــلایـن قـرآن کـریـم هـمگام با بـصـیرت، مـعـرفت و کمـال

سوره احقاف [46]

اين سوره در «مكّه» نازل شده و داراى 35 آيه است‏

محتواى سوره:

اين سوره اهداف زير را تعقيب مى‏كند:

1- بيان عظمت قرآن.

2- مبارزه قاطع بر ضد هرگونه شرك و بت پرستى.

3- توجيه مردم در مسأله معاد و دادگاه عدل پروردگار.

4- ضمنا به عنوان هشدار به مشركان و مجرمان گوشه‏اى از داستان قوم عاد را كه ساكن سرزمين «احقاف» بودند بيان مى‏دارد- نام سوره نيز از همين جا گرفته شده است.

5- اشاره به گسترش و عموميت دعوت پيامبر اسلام، تا آنجا كه غير از انسانها يعنى طايفه جن را نيز شامل مى‏شود.

6- تشويق مؤمنان و انذار كافران و ايجاد مبادى خوف و رجاء.

7- دعوت پيامبر اسلام به صبر و استقامت.

فضيلت تلاوت سوره:

در حديثى از امام صادق عليه السّلام مى‏خوانيم: «هر كس سوره احقاف را هر شب، يا هر جمعه، بخواند خداوند وحشت دنيا را از او بر مى‏دارد، و از وحشت روز قيامت نيز در امان مى‏دارد».

بديهى است اين گونه حسنات و درجات تنها به خاطر تلاوت الفاظ نيست بلكه تلاوتى است سازنده و بيدارگر در مسير ايمان و تقوا، و محتواى سوره احقاف به راستى چنين اثرى را دارد، اگر انسان طالب حقيقت و آماده عمل باشد.

                        برگزيده تفسير نمونه، ج‏4، ص: 422

بسم اللّه الرّحمن الرّحيم به نام خداوند بخشنده بخشايشگر

 (آيه 1)- آفرينش اين جهان بر اساس حق است: اين سوره آخرين سوره از سوره‏هاى هفتگانه «حم» است كه مجموعا «حواميم» نام دارد. و در آيه اول اين سوره نيز به حروف مقطعه «حا- ميم» (حم). برخورد مى‏كنيم.

در تفسير اين حروف همين قدر مى‏گوئيم كه اين آيات تكان دهنده و حركت آفرين و پرمحتواى قرآن از حروف ساده الفبا، از «حا و ميم» و مانند آن، تركيب يافته، و در عظمت خداوند همين بس كه چنان تركيب عظيمى را از چنين مفردات ساده‏اى به وجود آورده.

 (آيه 2)- و شايد به همين جهت بلا فاصله مى‏افزايد: «اين كتاب از سوى خداوند عزيز و حكيم (قادر و توانا) نازل شده است» (تَنْزِيلُ الْكِتابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ).

اين همان تعبيرى است كه در آغاز سه سوره از سوره‏هاى «حم» مؤمن- جاثيه و احقاف، آمده است.

مسلم است قدرتى شكست ناپذير و حكمتى بى كران لازم است تا چنين كتابى را نازل كند.

 (آيه 3)- سپس از كتاب «تدوين» به كتاب «تكوين» پرداخته، و از عظمت و حقانيت آسمانها و زمين سخن مى‏گويد، مى‏فرمايد: «ما آسمانها و زمين و آنچه را ميان اين دو است جز به حق براى سر آمد معينى نيافريديم» كه با فرار رسيدن آن دنيا فانى مى‏شود (ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما إِلَّا بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّى).

نه در كتاب آسمانيش كلمه‏اى بر خلاف حق است، و نه در مجموعه عالم خلقتش چيزى ناموزون و مخالف حق يافت مى‏شود.

اما با اين كه قرآن حق است، و آفرينش جهان نيز حق «كافران لجوج از آنچه انذار شده‏اند روى گردانند» (وَ الَّذِينَ كَفَرُوا عَمَّا أُنْذِرُوا مُعْرِضُونَ).                        برگزيده تفسير نمونه، ج‏4، ص: 423

 از يك سو آيات قرآن پى‏درپى آنها را انذار و بيم مى‏دهد كه دادگاه بزرگى در پيش داريد، و از سوى ديگر جهان آفرينش با نظامات خاص خود نيز هشدار مى‏دهد كه حسابى در كار است، اما اين غافلان بى‏خبر نه به اين توجهى مى‏كنند، و نه به آن.

 (آيه 4)- گمراهترين مردم! در آيات گذشته سخن از آفرينش آسمانها و زمين در ميان بود كه همه اينها از خداوند عزيز و حكيم است، و براى تكميل اين بحث روى سخن را به پيامبر صلّى اللّه عليه و اله كرده، مى‏فرمايد: «به آنان (مشركان) بگو:

اين معبودهايى را كه غير از خدا پرستش مى‏كنيد به من نشان دهيد چه چيزى از زمين را آفريده‏اند»؟! (قُلْ أَ رَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ).

 «يا شركتى در آفرينش آسمانها (و مالكيت و تدبير آنها) دارند»؟ (أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ).

هنگامى كه شما قبول داريد بتها هيچ گونه دخالتى در آفرينش ندارند با اين حال چگونه براى حل مشكلات يا جلب بركات دست به دامن اين موجودات بى‏خاصيت و فاقد عقل و شعور مى‏زنيد؟! و اگر فرضا مى‏گوييد آنها شركتى در امر خلقت و آفرينش داشته‏اند «كتابى آسمانى پيش از اين، يا اثر علمى از گذشتگان براى من بياوريد (كه دليل صدق گفتار شما باشد) اگر راست مى‏گوئيد» (ائْتُونِي بِكِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ).

 (آيه 5)- سپس براى بيان عمق گمراهى اين مشركان مى‏افزايد: «چه كسى گمراهتر است از آنها كه موجوداتى غير از خدا را پرستش مى‏كنند كه اگر تا قيامت هم آنان را بخوانند پاسخشان نمى‏گويند»؟ (وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلى‏ يَوْمِ الْقِيامَةِ).

نه تنها پاسخ آنها را نمى‏دهند، اصلا سخنانشان را نمى‏شنوند «و از دعا و نداى آنها غافلند»! (وَ هُمْ عَنْ دُعائِهِمْ غافِلُونَ).

                        برگزيده تفسير نمونه، ج‏4، ص: 424

 (آيه 6)- و از آن اسفبارتر اين كه: «هنگامى كه مردم مشرك در قيامت محشور مى‏شوند معبودهاى آنها دشمنان آنها خواهند بود حتى عبادت آنها را انكار مى‏كنند»! (وَ إِذا حُشِرَ النَّاسُ كانُوا لَهُمْ أَعْداءً وَ كانُوا بِعِبادَتِهِمْ كافِرِينَ).

معبودهايى كه عقل دارند رسما به دشمنى بر مى‏خيزند، حضرت مسيح از عابدان خود بيزارى مى‏جويد، و فرشتگان نيز تبرى مى‏جويند، حتى شياطين و جن نيز اظهار تنفر مى‏كنند، و آنها كه بى‏عقل بودند خداوند حيات و عقل به آنها مى‏بخشد تا به سخن در آيند و مراتب دشمنى و نفرت خود را از اين عابدان اظهار كنند.

 

 

منبع : 

http://qurangloss.blogfa.com/page/ahghaf.aspx