افق تاریک پیشروی فرش دستباف روستایی قم

به گزارش خبرنگار مهر، فرش دستباف ابریشمی قم از نظر کیفیت، تنوع رنگ و نقشه، ظرافت و تراکم بافت در دنیا منحصر به فرد است و فرش دستباف روستایی نیز به عنوان بخشی از این بدنه، از مرغوبیت بالایی برخوردار است.

استادکاران فرش دستباف قم از چنان چیره دستی و مهارتی بهره مند هستند که تولید فرش ابریشم این استان از نظر کیفیت در کشور و جهان حرف اول را می زند اما به دلیل برخی از مشکلات که تعداد آنها کم هم نیست از نظر کمیت جایگاه خوبی ندارد.

فرش دستباف روستایی قم در سازه‌های مختلف از جمله پشتی، زرنیم، زرچرک، 6 متری، 9 متری، پرده ای و کناره  و در طرح های مختلف از جمله لچک، ترنج، خشتی و درختی تولید می‌شود و رنگ های کرم، سرمه ای و لاکی بیشترین رنگ به کار رفته در این نوع فرش است.

تنها 30 درصد از اعضای تعاونی های فرش روستایی قم فعال هستند

به گفته مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف روستایی استان قم، پنج هزار قالیباف قمی در هفت شرکت تعاونی فرش روستایی به نام های گلبافت قم، کهک، دستجرد خلجستان، جعفریه، قنوات، قاهان و قمرود عضویت دارند که در حال حاضر تنها 30 درصد از آنان در زمینه بافت فرش فعال هستند.

مجید اخوان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به سیر نزولی تولید فرش روستایی قم تصریح کرد: البته تولید فرش در کل کشور از سال 80 به بعد دچار رکود شده و سیری نزولی را تجربه می کند که فرش روستایی قم نیز از این قائده مستثنی نبوده به طوری که تولید این نوع فرش از 3 هزار مترمربع در سال 90 به 2 هزار مترمربع در سال 91 رسیده است.

وی با بیان این که بیشتر این تولیدات مصرف داخلی دارند، افزود: در سال گذشته 500 مترمربع فرش دستباف روستایی به ارزش هشت میلیارد ریال به کشورهای خارجی صادر شد.

مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف روستایی استان قم با اشاره به دلایل رکود تولید فرش روستایی قم گفت: افزایش قیمت مواد اولیه، تورم و نوسانات اقتصادی موجب شده تا انگیزه تولید فرش در بین بافندگان روستایی تا حد زیادی کم شده و در بین بسیاری نیز این انگیزه به طور کل از بین رفته است.

90 درصد مواد اولیه تولید فرش از خارج وارد می شود

وی با اشاره به این که در سال 91، قیمت مواد اولیه تولید فرش دستباف سه برابر شده است، اظهار داشت: در حال حاضر 90 درصد مواد اولیه تولید فرش کشور از جمله کرک و ابریشم از خارج وارد می شود.

اخوان اضافه کرد: این مسئله باعث شده تا رقبایی مثل کشور چین که مواد اولیه خود را تولید می کنند، از مزیت نسبی برخوردار و در مقایسه با فرش ایران قیمت تمام شده پائین تری داشته باشند که این باعث می شود ما توان رقابتی کمتری در بازارهای جهانی داشته باشیم.

صنعت تولید کرم ابریشم، پیله و صنایع تبدیلی در کشور احیا شود

مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف روستایی استان قم در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که در حال حاضر صنعت تولید پیله و نخ ابریشم در کشور از بین رفته است، یادآور شد: لازم است تا صنعت تولید کرم ابریشم، پیله و صنایع تبدیلی مانند گذشته های دور، دوباره در کشور احیا شود؛ همچنین هم اکنون پشم تولید شده در کشور ما از مرغوبیت خوبی برخوردار نیست و این ماده اولیه از کشور نیوزلند وارد می شود که در این زمینه هم می شود اقداماتی انجام داد.

مواد اولیه با قیمت یارانه ای در اختیار تولیدکنندگان فرش قرار گیرد

وی تامین نقدینگی را از دیگر مشکلات بافندگان فرش روستایی عنوان کرد و گفت: باید تسهیلات بانکی ارزان قیمت و وام های بلند مدت به بافندگان و تولیدکنندگان داده شود تا آنان توان تهیه مواد اولیه را داشته باشند، همچنین می شود امکانی فراهم شود تا مواد اولیه از قیمت آزاد خارج و با قیمت یارانه ای در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد.

اخوان همچنین به تاثیر منفی تغییرات نرخ ارز و تحریم ها بر تولید فرش دستباف اشاره کرد و افزود: همچنین اگر تعرفه گمرکی مواد اولیه برداشته و کالاهای وارده به صورت ورود موقت باشد، کمک زیادی به افزایش انگیزه در تولیدکنندگان و در نهایت تولید بیشتر خواهد کرد.

نیازمند برندسازی هستیم

وی در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: در حال حاضر فرش دستباف ایران به  نام پرشین کارپت در جهان سرآمد است اما متاسفانه هنوز ثبت حقوق مالکیت معنوی کپی رایت در مورد آن انجام نشده است و رقبای خارجی از جمله کشورهای چین، هند، ترکیه، نپال، افغانستان و پاکستان از روی نقشه های فرش ایران کپی برداری می کنند.

مدیر عامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف روستایی استان قم بر  برند سازی فرش دستباف کشور تاکید و تصریح کرد: تا کنون در این زمینه کارهایی از سوی مرکز ملی فرش ایران صورت گرفته، اما هنوز اقدامات کارآمد و اساسی از نظر بین المللی انجام نشده است.

فرش دستباف حتی در داخل کشور هم کپی می‌شود

وی یادآور شد: به دلیل نوع ساختار فرش دستباف حتی در داخل کشور هم کپی می شود که باید در این خصوص ساز و کار مناسبی مشخص شود و روی فرش ها علامت شرکت و یا نام بافنده بافته شود.

 اخوان در ادامه بر به روزرسانی تولیدات فرش دستباف بر اساس خواست مشتریان تاکید کرد و گفت: اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند و انگیزه ای برای تولید هنر- صنعت فرش دستباف وجود نداشته باشد، آینده روشنی برای آن نمی توان متصور شد.

وی همچنین با اشاره به طرح بیمه قالیبافان گفت: در حال حاضر عمده کسانی که مشمول شرایط بیمه این طرح می شدند بیمه شده اند، اما مشکل در مورد افرادی است که بالای سن 50 سال هستند و این طرح شامل حال آنها نمی شود.

رونق هنر - صنعت فرش دستباف نیازمند توجه ویژه

به هر روی هنر - صنعت فرش دستباف به عنوان نمادی از هنر ایرانی و جزئی از فرهنگ غنی کشورمان از چنان قدمت طولانی و شهرت جهانی برخوردار است که ارزش سرمایه گذاری بیشتر و ارائه بسته های حمایتی به تولیدکنندگان این بخش را دارد.

دولتمردان و دست اندرکاران این عرصه باید نگاهی ویژه به این هنر - صنعت داشته باشند چرا که توجه به این بخش، هم تولید کشور را رونق می بخشد و هم امکان انتقال فرهنگ ایرانی به جهان را فراهم می کند.