عذرخواهي جسارت مي خواهد
روزنامه كيهان، شماره 19965 به تاريخ 13/4/90، صفحه 7
فرهنگ عذرخواهی كردن در روند متعارف خود نشان دهنده نوعی استحكام اخلاقی، انسانی و مسئله ای بنیادین است به نحوی كه باید پذیرفت آنان كه در پی اشتباه عذرخواهی می‌كنند انسان‌های با جسارتی هستند.
بسیاری از روانشناسان اجتماعی معتقدند كه اگر بپذیریم حقیقت نزد من و تو نیست بلكه حقیقت واقعیتی است كه پیشاپیش ماست آن وقت احساس عقل كل بودن به كسی دست نمی‌دهد و در هر مقام و منزلتی كه باشد پس از پی بردن به اشتباه مسیر عقلانیت را در پیش می‌گیرد و رسماً از دیگری بابت اشتباهش عذرخواهی می‌كند.
به گفته دكتر علیزاده جامعه شناس و استاد دانشگاه، عذرخواهی كردن نشانه بزرگی است و كسرشان محسوب نمی شود ولی متاسفانه با همه پیشینه فرهنگی و مذهبی ما ایرانیان، مدیران و حتی مردم به این دلیل كه شاید احساس می‌كنند از جایگاه خود به پایین می‌افتند درپی اشتباه عذرخواهی نمی كنند.
عذرخواهی نمودار ضعف نیست و مدیران كلان و خرد ما باید این مسئله را توجه كنند كه مردم به صداقت آنها بیشتر احترام می‌گذارد تا چیز دیگری و باید این فرهنگ را در خود تقویت كنیم كه هر زمان احساس اشتباه كردیم بتوانیم خود انتقادی كنیم و اجازه انتقاد به دیگران را نیز بدهیم.
اگر اعتماد به نفس در مدیران بالاباشد مطمئناً جرات عذرخواهی از مردم را دارند و در برابر اشتباه مقاومت نمی‌كنند اما اگر می‌پندارند با عذرخواهی خاطرشان مكدر می‌شود، دچار خسران می‌شوند یا در برابر افكار عمومی تحقیر شوند سخت در اشتباه‌اند.
هر چقدر مدیران از سن بالاتر و تجربه بیشتر و همین طور قدرت ریسك پذیری و صلابت كاری بیشتری برخوردار باشند در برابر اینچنین مسائلی انعطاف پذیرتر و بهتر عمل می‌كنند اما اگر تجربه كافی نداشته باشند و اساساً یك جای كار بلنگد از عذرخواهی می‌ترسند.
این جامعه شناس به تشویق فرهنگ دینی نسبت به چنین رفتارهای زیبا و انسانی اشاره می‌كند و می‌گوید: اعتقادات ما نشان می‌دهد احترام به دیگران و مسئولیت شناسی وظیفه‌ای ذاتی و الهی است.
در فرهنگ ایرانی كه آمیخته با زیبایی‌های فرهنگ اسلامی است نشانه‌های بدیع و بكری از حس احترام وجود دارد كه باید به سر در كاروانسرای عارف بزرگ سده چهارم هجری شمسی شیخ ابوالحسن خرقانی در مسیر كویر دامغان به شاهرود اشاره كرد كه بر آن نوشته بود «هركس در این سرا درآید نانش دهید و از ایمانش مپرسید، چه آن كس كه به درگاه باری تعالی به جان ارزد، البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد!»
با این حال باید پذیرفت مدیران در فرایند آزمون و خطا آزموده می‌شوند و هرچه مدیران با سوادتر و با بنیانهای فرهنگی و فكری جامعه آگاه تر باشند توان تحمل آنها بالاتر و قدرت پذیرش اشتباه در آنها بیشتر می‌شود اگرچه اساساً افراد كارآزموده تر در شیوه مدیریتی خود موفق تر شده و كمتر اشتباه می‌كنند.
قدرت خود انتقادی و پذیرش مسئولیت نشان دهنده پختگی و بزرگی فرد است و مدیران در فرایند مدیریتی خود باید منافع اجتماع و مصالح ملی را بر مسائل فردی و گروهی ترجیح دهند چرا كه این امر مسئله ای اخلاقی و در زاویه دید مردم بسیار ارزشمند است چنانچه سعدی علیه رحمه می‌فرماید: «اقوام روزگار به اخلاق زنده اند/ قومی كه گشت فاقد اخلاق مرده است.»
