خوانسار در ناحيه اي نه چندان دور از كوير مركزي ايران در فاصله حدود 150 كيلومتري شمال غرب شهر اصفهان با پوشش گياهي متنوع كه لاله هاي واژگون آن معروف هستند قرار دارد.

با ذوب برفها در دامنه كوههاي سرد خوانسار، هزاران لاله سرخ واژگون از بطن خاك سياه گلستانكوه مي رويند و در دامن طبيعت سرود زندگي آغاز مي كنند

.

رويش هزاران لاله واژگون در اوان هربهار در دشت زيباي «گلستانكوه» جلوه بي نظير و كمياب طبيعت گوناگون حيات وحش در ايران را نمايان مي كند. «گلستانكوه» در وسعتي افزون بر يك هزار هكتار در منطقه سردسير غرب استان اصفهان در مسير خوانسار به اصفهان در 15 كيلومتري شهر خوانسار و يكي از زيباترين كوههاي اصفهان با ارتفاع 3631 متر قرار گرفته و رويشگاه گل منحصر به فرد وكمياب «لاله هاي واژگون» و انواع ديگري از گياهان مرتعي خودرو است.

اين منطقه طبيعي در فصل بهار مملو از گلهاي طبيعي به ويژه لاله سرخگون است كه به رنگ سرخ مايل به بنفش بوده و از روز چهلم بعد از عيد شكفته مي شوند و در موقع وزش باد سير و روشن ميشود و بندرت تعدادي گل زردرنگ واژگون هم در بين آنها ديده مي شود. گل پياز موسير نيز از جمله گلهاي گلستانكوه است كه مانند ديگر گلهاي اين منطقه خودرو است. گون نيز درختچه اي كوتاه است كه قبل از اينكه ارتفاع آن به يك متر برسد مقداري از سطح زمين فاصله گرفته و گسترده مي شود. در گذشته از گون محصولاتي بدست مي آمد كه اخيراً به علتهاي گوناگون از قبيل اثرات مواد شيميايي و عدم رسيدگي و بي توجه بودن به اين گياه طبيعي دوران اضمحلال را طي مي كند كه از مهمترين محصول آن ميتوان به گزانگبين اشاره كرد.

لاله واژگون برخلاف ساير گونه هاي لاله و ساير گلها از ساقه به سوي زمين برگشته است وبدين سبب نامش را واژگون نهاده اند و برخي نيز به سبب آنكه درميان گلبرگهايش همواره قطره آبي جاري است، بدان «گل اشك يا اشك مريم» نيز مي گويند. از مجموع 12 گونه گل تزييني لاله، «لاله واژگون» گل بومي سرزمين ايران است كه در قرن شانزدهم ميلادي به اروپا برده شد و در اقليم مناسب قاره سبز پرورش يافت و اشك مريم نيز براي نخستين بار در سال 1576 ميلادي توسط سياحان اروپايي به اتريش انتقال داده شد كه در پاركهاي مركزي شهر وين اين گل به نام «پديده خجالتي و يا سر به زير طبيعت» به معرض تماشاي عموم گذاشته شده است.

در كنار گلستانكوه اقليم كوهستاني و برف گير رو به شمال كوهساران زاگرس و در برخي از استانهاي سردسير كشور همانند چهارمحال و بختياري و لرستان نقاط انگشت شمار از رويشگاههاي طبيعي لاله هاي واژگون در ايران است در كنار رويش لاله هاي واژگون گلهاي بنفش رنگ، موسير، گزانگبين، باربچه و انواع ديگري از گياهان مرتعي در هر بهار زينت بخش گلستانكوه است. مناظر زيبا و پوشش گياهي منحصر به فرد اين منطقه همه ساله هزاران نفر از مشتاقان طبيعت را به سوي خود مي كشاند. وجود چشمه هاي پرآب، اين دشت زيبا را به نقطه اي بي نظير در استان اصفهان بدل كرده است. ولي اين طبيعت بي نظير هر روز رو به تخريب و نابودي مي رود و دوستداران طبيعت در هر سال نشانه هاي كمتري از اين طبيعت بكر را نسبت به سالهاي قبل از آن مي يابند. بوته كني بي رويه، بهره برداري افزون بر ظرفيت و نيز تغييرات طبيعي ناشي از عوامل مخرب عرصه طبيعي گلستانكوه خوانسار را كوچكتر كرده است. اين منطقه به سبب رويش گونه هاي منحصر به فرد از گياهان مرتعي و نيز لاله هاي واژگون در دومين ماه از بهار هرسال، غنيمتي از طبيعت در استان اصفهان است كه به تدريج از كف مي رود. هر دوستدار طبيعتي مي داند كه گلهاي وحشي تنها در اقليم خود مي رويند و آنان كه هر ساله به قصد تفرج به سوي گلستانكوه هجوم مي برند و پنهان از ديدگان محيط بانان عرصه هاي منابع طبيعي، لاله ها را از ساقه جدا مي كنند در واقع مرگ طبيعت را رقم مي زنند. بوته كني و چيدن لاله هاي واژگون آن هم در فصل تكثير و رويش كندن زمين جهت يافتن موسير كه گياهي است درماني وخوراكي و قيمت دار توسط عده اي از روستائيان مناطق اطراف گلستانكوه موجب بيرون افتادن ريشه و پياز گل لاله واژگون و نابودي و عدم رويش مجدد گل در سالهاي بعد شده و به عينه گلستانكوه در حال تبديل شدن به كوير است. و ديري نخواهد پاييد كه در گلستانكوه ديگر گلي نخواهد روئيد و اين دشت زيبا بر نام بي مسماي خود خواهد گريست. شايد در استان اصفهان به دليل كويري بودن منطقه انتظار ديدن شهرهاي كوهستاني و همچنين روستاهاي پرآب كمي دور از انتظار باشد اما در هر گوشه اي از اين استان روستاها و شهرهاي بسيار زيبايي وجود دارند كه خود به تنهايي مي توانند قطب گردشگري استان باشند و از بار گردشگري شهر اصفهان بكاهند. خصوصاً اگر اين گردشگران بيشتر به طبيعت و اكوتوريسم علاقمند باشند.

از اين دست مي توان روستاها و شهرهاي زيباي بسياري از جمله ابيانه، نياسر، قمصر، خوانسار، نطنز و... را نام برد كه در دامان كوهستانهاي استان پا گرفته اند و هنوز بسياري از آنها بافت سنتي خود را حفظ كرده اند اما متاسفانه بيشتر آنها با دست اندازي ساختمانهاي اصطلاحا با معماري اروپايي دوره احتضار را طي مي كنند.

خوانسار به دور از تملق، شهري است بسيار زيبا هنوز با كوچه باغهاي زيبايش و هوايي كوهستاني و خنك كه واقعا مي تواند در هر فصلي پذيراي خيل گردشگران و طبيعت دوستان باشد. بهار دل انگيزش با عطر گلهاي بهاري و شاخه هاي نورسته درختانش، تابستان باهواي خنك صبحگاهي و شامگاه و ميوه هايش، پاييز با تابلوي چند رنگش و زمستان نيز با تركيب سپيدي برف و كوههاي طبيعت زيبايي را به تصوير مي كشد.

بجاست مردم طبيعت دوست ضمن شكرگزاري اين موهبت الهي نسبت به رعايت توصيه هاي حفاظتي در راستاي ماندگاري اين ميراث طبيعي و ملي قدم بردارند و همكاري لازم را با ماموران يگان حفاظت اداره منابع طبيعي و آبخيزداري شهرستان خوانسار با توجه به شروع فصل گل دهي اين لاله ها داشته باشند.