عنوان : آثار تقوا در زندگي فردي و اجتماعي
منابع : روزنامه رسالت، شماره 7333 به تاريخ 18/5/90، صفحه 17
نویسنده: میر عماد اشراقی
تقوا و پرهیزكاری در فرد آثار معنوی و اخلاقی و در جامعه نتایج شایسته ای دارد. اگر انسان خود را به تقوا و خویشتن داری عادت دهد، همواره در زندگی معنوی و مادی خود موفق خواهد بود، و اگر در یك جامعه تمام افراد به این خصیصه الهی و اخلاقی مجهز باشند، بسیاری از مشكلات اجتماع آنها حل گشته و جامعه ای ایده آل و آرمانی ایجاد می‌شود. در فرهنگ قرآن، آثار فراوانی برای تقوا ذكر شده است كه به چهار مورد آن اشاره می‌شود:
1- موهبت تعلیم الهی: خداوند در سوره بقره آیه 282 می‌فرماید: «واتّقوالله و یعلّمكم الله». از خدا بپرهیزید و خداوند به شما تعلیم می‌دهد.
حكمتی كه مولود تقواست، حكمت عملی است نه حكمت نظری؛ یعنی در اثر تقوا، انسان بهتر درد خود و دوای خود و راهی كه باید در زندگی پیش بگیرد می‌شناسد و ربطی به عقل نظری ندارد؛ یعنی مقصود این نیست كه تقوا در عقل نظری تاثیری دارد و آدمی اگر تقوا داشته باشد، بهتر دروس ریاضی و یا طبیعی را می‌فهمد و مشكلات آن علوم را حل می‌كند. حتی در فلسفه الهی نیز تا آنجا كه جنبه فلسفه دارد و سرو كارش با منطق و استدلال است و می‌خواهد با پای استدلال گام بردارد و مقدمات در فكر خود ترتیب می‌دهد تا به نتیجه برسد، همین طور است.
2- رهایی از مهلكه ها: در قرآن مجید آمده است: «من یتّق الله یجعل له مخرجاً» هر كس تقوای الهی پیشه كند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌كند.
امام علی (ع) در تبیین این فراز می‌فرماید: «اعلموا انّه من یتّق الله یجعل له مخرجاً من الفتن و نوراً من الظّلم». آگاه باشید هر كس تقوای الهی پیشه كند، خداوند راه نجاتی از فتنه ها برای او فراهم می‌كند و برای او نور هدایتی جهت رهایی از تاریكی ها قرار می‌دهد. این آیه به معنای یافتن سازو كار برون رفت ا زمشكلات در اثر تقوا و خود نگهداری است.
3- روشن بینی و بصیرت: قرآن درباره ایجاد بصیرت در اثر تقوا در سوره انفال آیه 29 می‌فرماید: «یا ایها الّذین امنوا ان تتّقوا الله یجعل لكم فرقاناً» ای كسانی كه ایمان آورده اید، اگر از خدا بپرهیزید، برای شما وسیله ای جهت جدا ساختن حق از باطل قرار می‌دهد.
یكی از حالات و قوایی كه در طرز تفكر عملی انسان كه مفهوم خوب و بد، خیر و شر، درست و نادرست، لازم و غیر لازم، وظیفه و تكلیف و اینكه الان چه می‌بایست بكنم و چه نمی بایست بكنم و این گونه معانی و مفاهیم را می‌سازد تاثیر دارد، طغیان هوای نفس و مطامع و احساسات لجاج آمیز و تعصب آلود است. این امور اگر از حد اعتدال خارج شوند و انسان محكوم آنها گردد، در برابر عقل فرمان می‌دهند و دیگر آدمی ندای عقل خویش را نمی شنود و به قول سعدی:
حقیقت سرایی است آراسته
هوا و هوس گرد برخاسته
نبینی كه جایی كه برخاست گرد
نبیند نظر گر چه بیناست مرد
از اینجا، معنای تاثیر تقوا عقل و افزایش بصیرت و روشن بینی هویدا می‌شود، زیرا ملكه تقوا كه آمد، دشمن عقل را نفس است مهار می‌كند و دیگر نمی گذارد اثر عقل را خنثی كند و لذا آدم متقی، توفیق بصیرت می‌یابد.
4- آبادانی دنیا: آبادانی دنیا و ریزش رحمت الهی در اثر تقوا و پارسایی آدمیان از شگفتی های جهان آفرینش و از بركات پیوند عالم ماده با عالم معناست. كتاب آسمانی مسلمانان در این باره می‌فرماید: «ولو انّ اهل القری ءامنوا واتّقوا لفتحنا علیهم بركتٍ من السّماء و الارض؛ و اگر اهل شهرها و آبادی ها، ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌كردند، بركات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم.» بنابراین اگر در یك جامعه ای تمامی افراد تقوا را پیشه خود سازند درهای رحمت و لطف الهی بر جامعه آنها نازل می‌گردد.
