ترس شما را از خطر محافظت می کند، اما فوبیا احساس ترس شدید و بیمارگونه از چیزی است که در واقع خطری شدید یا واقعی محسوب نمی شود. ترس بی اندازه و غیر منطقی که افراد در هنگام مواجه با شرایط، اماکن، فعالیت و یا شئ‌ای خاص با آن مواجه می شوند. افرادی که فوبیا دارند بعضی اوقات احساس می کنند که اضطراب و ترسشان موجه نیست، اما مسئله اینجاست که کاری از دستشان برای غلبه بر آن بر نمی آید. فوبیا می تواند آنقدر قوی باشد که زندگی شما را مختل کند. و بد نیست بدانید بیش از ۱۹ میلیون آمریکایی به انواع فوبیا دچارند.

سه نوع متفاوت فوبیا

بیش از صدها نمونه از فوبیا شناسایی شده. حتی یکی از آنها فوبیایی ترس از ابتلا به فوبیاست. اما زمانی که در مورد فوبیا صحبت می کنیم، متخصصان این مشکل را به سه دسته تقسیم می کنند، اختلالی که نوعی اضطراب محسوب می شود. آگورافوبیا، ترس شدیدی که در اماکن عمومی به فرد دست می دهد، مکانهایی که شاید خروج از آنها برای فرد مشکل باشد. سوشیال فوبیا، ترس ناشی از ایجاد هرگونه روابط اجتماعی. و در نهایت فوبیای خاص، ترس شدید از شرایط و یا اجسام خاص.

آگورافوبیا: ترس از اماکن عمومی

آگورا در یونان باستان به محلی همچون بازار و یا مکانی برای قرار ملاقات اطلاق می شد. فردی که مبتلا به این شکل از فوبیاست، از گیر افتادن در یک مکان عمومی همچون، پل و یا صف بانک می ترسد. در واقع ترس اصلی ناشی از آن می شود که فرد با خودش فکر می کند که نتواند از محل مورد نظر فرار کند. آگورافوبیا یافت شده در زنان ۲ برابر مردان است و در صورتی که این ترس درمان نشود، فرد را به صورت کامل خانه نشین خواهد کرد. اما در بررسی ها و درمان های انجام شده، ۹ نفر از ۱۰ نفری که درمان را دنبال کرده اند به راحتی بر این ترس غلبه کرده اند.

سوشیال فوبیا: چیزی ماورای خجالتی بودن

فردی که مبتلا به این نوع از فوبیاست، تنها خجالتی نیست. این فرد در زمان مواجه با شرایط اجتماعی به شدت می ترسد و مضطرب می شود. او با خودش می گوید که آیا رفتار وی برای دیگران قابل قبول است؟ آیا دیگران متوجه اضطراب وی می شوند؟ آیا زمانی که می خواهد حرف بزند، کلمات بر سر زبان وی خواهند آمد؟ سوشیال فوبیای درمان نشده منجر به قطع ارتباطات فرد با جامعه می شود و تاثیر منفی بر زندگی شخصی و حرفه ای فرد می گذارد.

کلاستروفوبیا: ترس از فضاهای تنگ

فرد مبتلا به کلاستروفوبیا، از ماندن در فضاهای تنگ و محصور به شدت ترس دارد. فرد مبتلا به این نوع فوبیا نمی تواند بدون اضطراب سوار آسانسور شود و یا از یک تونل بگذرد. ترس از اینکه در آن فضا خفه بشود و یا گیر بیوفتد، سبب می شود تا وی از فضاهای تنگ دوری کند و در این مواقع به رفتاری برای حفظ امنیت خودش دست می زند. به عنوان مثال پنجره را باز می کند و یا در نزدیکی راه خروج می نشیند. شاید این وضعیت بتواند شرایط را قابل تحملتر کند، اما ترس را کم نخواهد کرد.

زوفوبیا: ترس از حیوانات

یکی از متداول ترین نوع فوبیا، ترس از حیوانات است. زوفوبیا یک مفهوم کلی برای ترس از حیوانات است، که خود دارای زیرشاخه هایی است، که آن را بر اساس نوع حیوانات تقسیم بندی می کند. همانند ترس از عنکبوتها، مارها، پرندگان و زنبورها. بیشتر این فوبیا ها در دوران کودکی به وجود آمده اند و معمولا با پایان آن دوران از بین می روند. اما ممکن است برخی از آنها در دوران بزرگسالی باقی بمانند.

برونتوفوبیا: ترس از رعد

کلمه یونانی bronte به معنی رعد است و فرد مبتلا به برونتوفوبیا از رعد و برق می ترسد. حتی اگر بداند که رعد و برق به وی آسیبی نمی رساند، باز هم از بیرون رفتن از خانه اجتناب می کند. این افراد ممکن است خودشان را در خانه مخفی کنند و پشت کاناپه و یا داخل کمد پنهان شوند. ترس بیش از حد نسبت به رعد و برق نیز استرافوبیا نام دارد، ترسی که میان انسان ها و حیوانات مشترک است.

آکروفوبیا: ترس از ارتفاع

فرد مبتلا به این نوع فوبیا به صورت غیرعادی از ارتفاع می ترسد و این ترس به حدی می تواند شدید باشد که فرد حتی با بالا رفتن از پله و یا نردبان دچار حمله عصبی گردد. در برخی موارد، ترس به حدی شدید است که فرد به سختی می تواند از جای خود تکان بخورد. حمله عصبی به حدی می تواند شدید باشد که فرد توانایی پایین آمدن از ارتفاعی را که بالا رفته است را از دست می دهد.

آئروفوبیا: ترس از پرواز

کسی که به آئروفوبیا دچار است از پرواز کردن می ترسد. معمولا این نوع فوبیا زمانی در فرد شروع به نمود می کند که فرد پس از حرکات ناگهانی هواپیما دچار ترس می شود و یا فرد دیگری که دچار حمله عصبی شده است را مشاهده می کند. حتی پس از اینکه آن شرایط پایان یافته است، این ترس می تواند باز با دیدن همان صحنه ها در تلویزیون به وجود فرد بازگردد.

ترس از خون، تزریق یا آسیب دیدگی

تعداد زیادی فوبیای در رابطه با خون، تزریق و آسیب دیدگی وجود دارد. هموفوبیا، ترس از خون و تریپانوفیا، ترس از تزریق توسط آمپول است. دسته دیگری از افراد هم نسبت به آسیب دیدگی و یا جراحی های شدید دچار فوبیا هستند. این دسته از فوبیاها ممکن است موجب از هوش رفتن فرد نیز بشود.

ترسهای ماورا طبیعی

این دسته از فوبیا ها معمولا بر اساس خرافات شکل می گیرند. به عنوان مثال ترس از عدد ۱۳ (تریسکایدکافوبیا) و یا فکر کردن بیش از حد و ترس از روح (فاسموبیا)، از انواع این دسته از فوبیا محسوب می شوند. همچنین با اینکه وجود خون آشام ها یک افسانه است، افرادی وجود دارند که از خفاش ها می ترسند که ترس آنها چیروپتوفوبیا نام دارد.

امتوفوبیا: ترس از استفراغ

این نوع فوبیا که به فرد ترس از استفراغ را می دهد، ممکن است با فکر کردن به آن و یا تصور محیطی همچون بیمارستان دست دهد. معمولا این موضوع در دوران کودکی رشد می کند و ممکن است فرد با دیدن همکلاسی اش که در حال استفراغ است به این فوبیا مبتلا شده باشد.

کارسینوفوبیا: ترس از سرطان

افراد مبتلا به این نوع فوبیا، همیشه به همراه این ترس بزرگ می شوند که ممکن است سرطان در وجودشان در حال توسعه باشد. در صورتی که کوچکترین تغییری در بدنشان رخ دهد سریعا به این فکر می افتند که سرطان دارند. به عنوان مثال یک سردرد کوچک سبب می شود تا آنها فکر کنند که تومور مغزی دارند.

هراس از چیزهای جدید و قدیمی

افرادی که از وسایل جدید و یا مکان های جدید ترس دارند را مبتلا به نئوفوبیا می دانند و در مقابل افرادی که ترس از اجسام قدیمی و یا افراد مسن دارند را مبتلا به گرونتوفوبیا می دانند. همچنین فوبیای ترس از دندانپزشکی که در بین بسیاری از افراد رایج است، ادونتیاتوفوبیا نام دارد.

تاثیر فوبیا بر زندگی

فوبیا بر نحوه زندگی کردن افراد تاثیر می گذارد و برای جلوگیری از بروز ترس آنها سعی می کنند در موقعیت قرار نگیرند و این موضوع حتی ممکن است مسیر زندگی آنها را عوض کند. همچنین آنها تلاش می کنند تا فوبیا خود را از دوستان و خانواده خود پنهان کنند و همین موضوع تاثیر را بر زندگی آنها دو چندان می کند. افراد دارای برخی از انواع فوبیا ممکن است بسته به شرایط با دوستان و خانواده خود دچار مشکل شده یا در کار و یا تحصیل خود شکست بخورند.

مبتلایان به فوبیا و الکل

نوشیدن مشروبات الکلی می تواند، ریسک ابتلا به فوبیا را در افراد تا ۱۰ برابر افزایش دهد و همچنین در مقابل مبتلایان به فوبیا ۲ برابر دیگران در معرض اعتیاد به الکل قرار دارند.

ارتباط خانوادگی

با اینکه فوبیا می تواند بر اثر تاثیرات فرهنگی و یا اتفاقات زندگی به وجود بیاید، ممکن است به صورت موروثی در خانواده در جریان باشد. ریسک ابتلا به فوبیا از دیگران در افرادی که در خانواده شان افراد مبتلا به فوبیا وجود دارد، تا سه برابر بیشتر از سایر افراد است.

درمان فوبیا

حساسیت زدایی نسبت به ترس یکی از روشهایی است که مبتلایان به فوبیا را با آن درمان می کنند. با گذشت زمان از حجم ترس کم می شود و فرد شروع به بدست آوردن اعتماد به نفس می کند. معمولا اینگونه درمان ها با کمک گفتار درمانی و شناسایی عوامل، پیشرفت خوبی دارند و در ۹۰ درصد موارد افراد مبتلا به فوبیا، درمان می شوند.