تدوین برنامه جامع فناوری اطلاعات ایران ( 1)، گزارش وضعیت موجود دولت الکترونیکی در ایران یک شنبه 22 بهمن 1391 5:11 PM
این کتاب در حقیقت جلد اول از مجموعه گزارش های مربوط به گام اول طرح تدوین برنامه جامع فن آوری اطلاعات ایران محسوب می شود، که نسخه نهایی آن در حال آماده سازی است و با به روز شدن اطلاعات به زودی منتشر می شود. ساختار این گزارش شامل سه قسمت کلی مقدمه، توصیف بخش و جمع بندی است. در قسمت مقدمه، تعریف و مدلی از دولت الکترونیک ارائه شده و روش شناسی مورد استفاده برای مطالعه آن بیان شده است. در قسمت دوم گزارش، بازیگران دولت الکترونیک در سه گروه تقاضا، عرضه و نهادهای پشتیبانی تقسیم و بررسی شده است. تقاضای دولت الکترونیک شامل وضعیت فعالیت های مرتبط با دولت الکترونیک ایران در سال های اخیر و وضعیت ایران از منظر دولت الکترونیک در مطالعات جهانی است. در ابتدا، تقاضای دولت الکترونیک در سطح جهان و منطقه از جنبه آمادگی برای دولت الکترونیک بررسی شده است. در نگاه دیگر، وضعیت پروژه های تعریف شده در طرح توسعه کاربری فن آوری اطلاعات (تکفا) بررسی شده و در انتها، سیاست ها و پروژه های دولت الکترونیک در «سند ملی توسعه فرابخشی بهینه سازی اندازه دولت و ایجاد دولت الکترونیک» مورد بررسی قرار است. در قسمت عرضه، شرکت های عرضه کننده کالا، محصولات و خدمات فن آوری اطلاعات و ارتباطات برای دولت الکترونیک در ایران و نوع خدمات ارائه شده توسط آن ها بررسی شده است. در قسمت پشتیبانی نیز به نهادها و سازمان های پشتیبان و تاثیرگذار این بخش و همچنین چشم انداز و سیاست های دولت و قوانین حمایتی موجود در این بخش پرداخته شده است. بر اساس جمع بندی و تحلیل نتایج این گزارش، بیش تر خدمات دولت الکترونیک در ایران، خدمات دولت به شهروندان (g2c) است و توجه کمی به روابط بین سازمانی (g2g) به صورت الکترونیک شده است. طبق گزارش سازمان ملل، پایین ترین امتیاز دولت الکترونیکی ایران مربوط به حوزه زیرساخت است. با توجه به محروم بودن بخش عمده ای از جمعیت ایران از کالاها و خدمات ict و ضریب نفوذ پایین آن ها، بخش زیرساخت مهم ترین پاشنه آشیل دولت الکترونیکی در ایران است. بر اساس گزارش سازمان ملل و شاخص هایی که در گزارش بررسی شد، دولت الکترونیکی ایران به لحاظ خدمات دوجانبه یعنی برای مثال پرداخت قبوض به شیوه الکترونیکی، چندان وضعیت اسفباری ندارد؛ ولی به لحاظ خدمات اصلی خود دولت (به عنوان مثال: صدور مدارک) بسیار ضعیف عمل کرده است. نکته مشخص دیگر در این گزارش و گزارش سازمان ملل، کاهش چشم گیر پیشرفت ایران در زمینه آمادگی دولت الکترونیک از سال 2005 تا 2008 است و طی این سال ها از شتاب ایران در این زمینه کاسته شده است. شاید مهم ترین دلیل این مسأله، نبود توجه کافی دولت به این حوزه بوده است. اهداف تعریف شده برای محور دولت الکترونیک در برنامه پنج ساله پنجم تا پایان سال 86 تحقق نیافته است. نکته قابل تأمل دیگر در ارتباط با وضعیت فعلی، شکاف دیجیتالی است که در درون کشوری (اختلاف معنادار تهران و دیگر نقاط کشور) وجود دارد. با توجه به سند توسعه ملی فرابخشی در وضعیت فعلی باید به این نکته توجه داشت که می توان از این فن آوری برای مهندسی مجدد معماری دولت و بهینه سازی اندازه آن در برابر مقاومت و لختی دولت در برابر تغییرات به عنوان فرصتی استفاده کرد.