تجارت و بانکداری الکترونیکی (قسمت اول)

شرحی بر اجزا و ابزار سخت افزاری آن

تجارت الکترونیکی مفهومی است که در طی زمان به یک تعریف تبدیل شده ؛ بدین صورت که در دهه 1950 در کشور آمریکا از کارت به جای پول استفاده شد ، در این دهه اولین کارت پلاستیکی جهت پرداخت هزینه های خرید کالا یا خدمات توسط موسسهء آی دینرز تولید شد . علاوه بر کارتها که در شکل گیری تجارت الکترونیکی موثر بودند ، بکار گیری وسیع رایانه بوجود آورند تا از این طریق بتوانند با سرعت و سهولت بیشتری اطلاعات تجاری را بین خود و تولید کنندگان دیگر مبادله نمایند.

اینگونه با افزایش کاربرد و امکانات ، به تعریف کاملتر و تخصصی تر مفهوم تجارت الکترونیک نیز پرداخته شد که از دیدگاه ارتباط بدین صورت تعریف می شود:

تحویل اطلاعات مالی، کالا، خدمات یا پرداخت از طریق خطوط انتقال الکترونیکی، شبکه های کامپیوتر یا دیگر ابزارها.

مراحل رشد و تکامل امکانات تجارت الکترونیک را می توان به دو دسته عمده تقسیم کرد :

1.انتقال الکترونیکی داده ها 

2.انتقال الکترونیکی وجوه

شامل انتقال وجه بین حسابها ، بانکها و سایر موسسات مالی از طریق بکارگیری ترمینال الکترونیکی

3.بانکداری الکترونیکی

که عبارتست از استفاده از فناوری های پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی که می تواند باعث حذف نیاز به حضور فیزیکی مشتری در شعب بانک ها شود ، که در ذیل به معرفی سخت افزار و کانال های ارتباط آن پرداخته می شود.

شیوه های بانکداری الکترونیکی

بانکداری اینترنتی :

بانکداری خانگی از طریق اینترنت، به وسیله کارتهای بدهکاری مدرن ( مثل کارت هوشمند ) صورت می پذیرد . این کارتها فهرستی از خدمات مالی همچون چک الکترونیکی ، پرداخت صورت  حسابها و سایر خدمات بانکداری خرده که به وسیله بانک ها ارائه می شود را به نمایش می گذارد . بانک ها می توانند بر روی شبکه جهانی وب یک صفحه اختصاصی اینترنتی برای نمایش اطلاعات در مورد بانک و خدماتشان ایجاد کنند و علاوه بر آن به مشتریان اجازه بدهند که بسیاری از اعمال را انجام دهند . از طریق این صفحه اختصاصی اینترنتی موسسات ممکن است به سپرده گذاران اختیار بدهند که مانده حساب خود را کنترل کنند ، درخواست وام نمایند و یا سایر معاملات را از طریق اینترنت انجام دهند.

بانکداری مبتنی بر تلفن همراه و فناوری های مرتبط با آن :

جهت دسترسی موبایل به داده ها و اطلاعات ضروری است تا اجزای مربوط به این ابزار بصورت یکپارچه در کنارهم قرار گیرند .تعامل این اجزا قابلیت ارتباط با اینترنت و انجام تراکنش های مالی مشتریان را فراهم می سازد .

بانکداری تلفنی :

عبارت است از انجام یک معامله تجاری خرده بین بانک و مشتریان از طریق تلفن

بانکداری مبتنی بر دستگاه های خودپرداز(ATM)  :

ماشین خودکاری است که از طریق آن می توان خدمات بانکی را به مشتریان ارائه داد . این دستگاه مانند یک دستگاه (PC) دارای واحد های ورودی ، خروجی حافظه و پردازشگر مرکزی می باشد. علاوه بر دارا بودن تمامی واحد های عملیاتی رایانه ، این دستگاه سایر تجهیزات جانبی از جمله چاپگر ، جعبه هایی جهت جاسازی اسکناس و دریافت اسکناس برگشتی ، دستگاه ورودی بارکدخوان و گاوصندوق دریافت اسناد و اسکناس را نیز دارا می باشد. یک ماشین ATM می تواند به عنوان یک شعبه از یک بانک عمل کند و بسیاری از وظایف اصلی بانکداری را انجام دهد . ATMهای بانکهای مختلف توسط یک شبکه سوئیچ به بانک میزبان مرتبط می گردد.

بانکداری مبتنی بر پایانه های فروش (POS):

اساساً EFT به معنی انتقال الکترونیکی وجود در نقطه فروش می باشد ، این دستگاه ها نیز مانند رایانه شخصی دارای تمامی واحدهای عملیاتی می باشد و با استفاده از مودمی که درآن تعبیه شده از طریق خط تلفن با مرکز سرویس دهنده ارتباط برقرار می کند .

رمزنگاری  : در تمامی انواع شیوه های بانکداری الکترونیکی و شبکه های پرداخت همانند هر شبکه ای مشخصات و ویژه گی هایی باید رعایت شود اما در زمینه ی پرداخت الکترونیکی با توجه به حساسیت معاملات تجاری و پرداخت وجه ، سیستم پرداخت الکترونیکی باید از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار باشد از اینرو برای جلوگیری از دخل و تصرف در معاملات ، عموماً رمزنگاری پیام امری اجتناب ناپذیر است . رمزنگاری بخش اعظمی از امنیت تجارت الکترونیکی را در بر می گیرد و برای ایجاد آن نرم افزارهای ویژه ای هراز گاهی پا به عرصه ظهور می گذارند .

امضای الکترونیکی : امضاء الکترونیکی را گاهی امضاء دیجیتالی نیز می گویند . زیرا از اعداد و ارقام به عنوان امضاء استفاده می شود . این شیوه گاهی به رمزنگاری با کلیدهای عمومی و خصوصی نیز معروف است. بدین ترتیب که فرستنده پیام بر اساس مندرجات پیام از کلید خصوصی خود و یک برنامه رمزنگاری استفاده می کند تا یک امضای رقمی تولید و به سند پیوست نماید. بنابراین امضای رقمی ، واحد کوتاهی از داده است که با داده های سند یک رابطه ریاضی دارد و نهایتاً گیرنده پیام می تواند با کلید عمومی فرستنده و یک برنامه رمزنگاری ، اصالت سند را مورد بررسی و تأیید قرار دهد .