خـــــــورشــــيــــــد

امتیاز و حق نشر تصویر: (ALAN FRIEDMAN (AVERTED IMAGINATION

جوّ خورشید

نورسپهر ( Photospher)

نورسپهر ، شیدسپهر یا فتون‌کره نخستین لایه از جوّ خورشید ، همان قرص زرد رنگ خورشید است و دمای آن حدود ۶۰۰۰ درجه است. نورسپهر در واقع سطحی هندسی نیست بلکه پوسته‌ای نازک با ضخامتی متغیر است که به‌طور متوسط حدود ۲۴۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود. مطالعه‌ی بیشتر نورسپهر نشان می‌دهد که روشنی آن یکنواخت نبوده و دانه دانه است .ابعاد و شکل هر کدام از این دانه‌ها که صدها کیلومتر وسعت دارند ثابت نیست و پیوسته در تغییرند.

سطح آبله گون نور سپهر

قسمتی از انرژی گرمایی که در هسته تولید می‌شود از طریق فرایند همرفت خارج می‌شود به عبارت دیگر توده‌های گاز مانند حباب‌های داغی به سوی سطح خورشید حرکت می‌کنند و انرژی خود را در نورسپهر تخلیه می‌کنند و پس از تخلیه و کاهش دما مجدد به درون خورشید بازمی‌گردند و به‌این ترتیب جریان همرفتی را تعریف می‌کنند ، این حرکت ها با تغییر در اثر دوپلر که در خطوط طیفی مواج دیده می‌شود تایید شده است. اکنون این حرکت صعودی- سقوطی حباب‌ها دانه‌هایی را بر سطح نورسپهر پدید می‌آورد که آن‌را آبله گون و دانه دانه نشان می‌دهد، به‌این ترتیب طبق تعریف دانه‌های روشن داغ‌تر و دانه‌های تیره‌تر حرارت کمتری دارند.

فـــــام سپهر (Photosphere)

فام سپهر ، رنگین کره یا کرومسفر که تقریباً تا ارتفاع ۲۰۰۰ کیلومتری بالای نورسپهر امتداد میابد به علت درخشندگی زیاد نورسپهر دیده نمی‌شود و نامرئی است اما به هنگام خورشید گرفتگی کلی که ماه قرص خورشید را می‌پوشاند نور قرمز کمرنگ یا صورتی آن‌را با استفاده از تلسکوپ می‌توان دید.همچنین می‌توان با استفاده از کرنوگراف یا تارج نگار٬ کسوف مصنوعی ایجاد کرد و فام سپهر را در همه‌ی روزها مشاهده کرد.

تحلیل و برسی طیف ثبت شده از فام سپهر محدوده‌ی دمایی بین ۴ هزار الی ۴۰۰ هزار درجه سانتی گراد ما بین نواحی پایینی (نزدیک به نورسپهر) و سطوح فوقانی (نزدیک به تاج) را نشان می‌دهد.

تـــــــــاج (Corona)

تاج ،سومین لایه اصلی از جو خورشید است که مانند فام‌سپهر به‌علت درخشندگی زیاد نورسپهر قابل دیدن نمی‌باشد و برای مشاهده‌ی آن با چشم برهنه باید در انتظار خورشیدگرفتگی کلی ماند. در غیر این صورت باید از دستگاه تاج‌نگار استفاده نمود. این لایه گرداگرد خورشید را فرا گرفته و بسیار ضخیم تر از دو لایه‌ی زیرین و حدود ۵/۱ میلیون کیلومتر است. راز دمای ۲ میلیون درجه‌ای آن هم‌چنان در پرده‌ای از ابهامات و فرضییات باقی مانده است.همچنین گفتنیست شکل تاج خورشیدی ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی با لکه‌های خورشیدی دارد.