گسترش فرقه گرایى در اسلام

سؤال: موج فرقه گرایى در اسلام از چه زمانى آغاز شد؟

جواب:  اسلام، مردم را به همبستگى و دورى از جدایى دعوت نموده است. قرآن کریم با بیان رهنمودهاى روشن، همه انسان ها را به گردآمدن بر محور توحید سفارش مى کند و تفرقه را عامل دورى از راه مستقیم دین مى داند آنجا که مى فرماید: « وَلا تَتَّبِعُوا السُبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکُمْ عَنْ سَبِیلِهِ»[1]؛ «از راه هاى گوناگون پیروى نکنید که شما را از طریق حقّ باز مى دارد.»

رسول گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) نیز که جز به عزّت و شوکت اسلام و زیستن مسلمانان بر اساس ارزش هاى والاى دین خدا نمى اندیشید، پیوسته از لزوم پایبندى به اصول و مبانى سخن گفته و امّت خود را از گرفتار شدن در دام دین سازان و بدعت گذاران بیم مى داد و نیز راه گریز از زیان هاى ناشى از تفرقه را گوشزد مى کرد.
این همه سفارش ها از آن رو بود که پیروان آخرین دین آسمانى، راه گذشتگان خود را نپویند و بسان آنان دچار فرقه هاى ستیزه جو نگردند.
خداوند متعال مى فرماید: «وَلا تَکُونُوا کَالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ما جآءَهُمُ الْبَیِّناتُ[2]؛ «مانند کسانى نباشید که پراکنده شدند و بعد از آن که دلایل روشن به آن ها عرضه شد، گرفتار اختلاف گردیدند.»
امّا دیرى نگذشت که امّت اسلامى گرفتار انشعاب شد و مسلمانان به شاخه هاى گوناگون تقسیم شدند و بر خلاف توصیه هاى قرآن و رهنمودهاى پیامبرگرامى(صلى الله علیه وآله) موج فرقه گرایى سراسر جامعه اسلامى را فرا گرفت.
رشد و گسترش فرقه گرایى و استمرار آن، شمارى از دانشمندان را به چاره اندیشى فراخواند و این حقیقت را براى آنان آشکار کرد که باید از یک سو عوامل بدبینى و جدایى مسلمانان از یکدیگر را نابود سازند و از سوى دیگر با کند و کاو بیشتر در منابع اصیل اسلامى در شناخت ارزش هاى اصیل دین بکوشند.
بدیهى است که هر دو اقدام مى توانست ثمرات سودمندى را در پى داشته باشد و امت اسلامى را در صفوف به هم فشرده به مقابله با اسلام ستیزان و بدخواهان فراخواند. امّا افسوس که این تلاش نافرجام ماند و بدخواهان به جاى همکارى، بانگ جدایى سردادند و خواسته یا ناخواسته آب به آسیاب دشمن ریختند و همنوا با بدخواهان به طرد مسلمانان و گسترش فرقه ها برخاستند.[3]

منابع:
1. سوره انعام / آیه 153.
2. سوره آل عمران / آیه 105.
3. على اصغر رضوانى، سلفى گرى و پاسخ به شبهات، ص 9.