بد افزار ها

بلایی که یک نرم‌افزار بسیار کم‌حجم بر سر لپ‌تاپ و کامپیوترتان می‌آورد، که حتی از طریق فلش مموری هم می‌تواند منتقل شود، با راه‌های بسیار ساده قابل پیشگیری است.

اگر استفاده شما از تکنولوژی‌های روز دنیا تنها در حد یک فلش مموری ساده هم باشد، باز دغدغه ویروسی شدن دست از سر شما بر نخواهد داشت چراکه در دنیایی که اعلام می‌شود در آن روزانه بالغ بر ۵۵ هزار ویروس تولید می‌شود دیگر هیچ کاربری در امان نخواهد بود.

این روزها فروش انواع نرم‌افزارهای ضد ویروس و یا به قول خارجی‌ها آنتی ویروس‌ها بخش مهمی از فعالیت در فضای تجاری رایانه را به خود اختصاص داده است.

اما با این وجود همواره ترس از ویروسی شدن وجود دارد و با وجود ارائه مدل‌های مختلف از آنتی ویروس‌ها هر روز ویروس‌های جدیدی نیز تولید و به دنیای فعالیت‌های مجازی وارد می‌شوند تا جایی که درنهایت اوضاع به گونه‌ای پیش می‌رود که ویروس‌ها همیشه جلوتر از آنتی‌ویروس‌ها حرکت می‌کنند.

تولید ۶ میلیون ویروس رایانه‌ای طی سه ماه
جدیدترین گزارش از وضعیت جهانی امنیت اطلاعات نشان می‌دهد که تنها در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۲ میلادی، دست کم ۶ میلیون ویروس رایانه‌یی کاملاً جدید تولید و در شبکه جهانی اینترنت، منتشر شده‌اند.

چندی پیش سردار جلالی - رئیس سازمان پدافند غیرعامل - هم از تولید روزانه ۵۵ هزار ویروس در دنیا خبر داده بود.

البته او بر این نکته هم تاکید کرده بود که تمام این ویروس‌ها خطرناک و یا نگران کننده نیستند اما به هر حال در این میان ویروس‌هایی وجود دارد که به دلیل پیچیدگی‌ها خطرات را افزایش می‌دهند.

وی از این ویروس‌های پیچیده به عنوان سلاح سایبری نام برده و گفته بود این ویروس‌ها اگرچه تعداد محدودی دارند اما دارای قدرت پنهان شوندگی، رمزگذاری و فرمانگیری از دور هستند.

رئیس سازمان پدافند غیر عامل در عین حال از تلاش برای راه‌اندازی آزمایشگاهی برای تشخیص بدافزارها خبر داده و گفته بود در این زمینه در حال راه‌اندازی آزمایشگاهی در سطح مرجع و در وزارت دفاع هستیم و اگر بتوانیم بدافزارهای سایبری را شناسایی کنیم قطعا می‌توانیم ضد بدافزار آنها را نیز تولید کنیم. هم اکنون هم این کار در مرکز آبفای شیراز در حال انجام است.

از کجا بفهمیم سیستم‌مان ویروسی شده است؟
بارها گفته شده ویروس نرم‌افزار کوچک و کم‌حجمی است که از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر شیوع می‌یابد و در عملکرد سیستم اختلال ایجاد می‌کند و یک ویروس کامپیوتری ممکن است باعث آسیب دیدن فایل‌ها و پاک شدن بخشی از اطلاعات موجود در سیستم، استفاده از یک نرم‌افزار ارسال ایمیل جهت انتشار خود به یک کامپیوتر دیگر و یا حتی پاک شدن همه اطلاعات ذخیره شده برروی هارددیسک شود.

اغلب ویروس‌ها با ضمیمه کردن خود به یک ایمیل و یا با ارسال یک پیام فوری خود را منتشر می‌کنند، بنابراین کاربر نباید هیچ‌گاه فایل‌های ضمیمه شده به یک ایمیل را باز کند، مگر اینکه فرستنده ایمیل را بشناسد و یا اینکه منتظر یک ایمیل همراه فایل ضمیمه باشد، چرا که ویروس می‌تواند با تغییر شکل و ماهیت، خود را در قالب یک تصویر جالب، کارت تبریک و یا فایل‌های صوتی و تصویری به ایمیل ضمیمه کند.

همچنین به اشکال مختلف هشدار داده شده که ویروس ممکن است هنگام دانلود کردن فایل‌هایی از اینترنت خود را منتشر کند، زیرا ویروس‌های کامپیوتری قادرند خود را در داخل یک نرم‌افزار مخفی کنند و یا در متن یک فایل و یا برنامه کاربردی که کاربر دانلود می‌کند، قرار گیرند و بدین طریق باعث انتشار خود شوند.

کند شدن سرعت کامپیوتر، عملکرد غیرعادی رایانه و ری‌استارت شدن پی‌درپی آن، هنگ کردن سیستم، خاموش شدن رایانه به طور ناگهانی، غیرقابل دسترس بودن دیسک‌ها و درایوهای کاربر و پرینت نامناسب و با کیفیت پایین از فایل‌ها را می‌توان از برخی علایم ویروسی شدن سیستم دانست.

مشاهده برخی پیام‌های خطای نامشخص از دیگر علائم ویروسی شدن رایانه به شمار میرود. زمانی که کامپیوتر فرد مورد حمله ویروس‌ها قرار می‌گیرد منوها و پنجره‌های محاوره‌ای به‌صورت ناخوانا مشاهده می‌شود و به‌دنبال پسوند فایل‌هایی که کاربر معمولاً آنها را اجرا می‌کند، پسوند دیگری اضافه شده است.

همچنین آنتی‌ویروسی که بر روی سیستم نصب است بدون هیچ دلیل مشخصی غیرفعال شده و نیز دوباره نمی‌توان آن‌را فعال کرد. کاربر در زمان آلوده شدن هیچ آنتی‌ویروسی را نمی‌تواند بر روی سیستم نصب و یا آن‌را اجرا کند.

اینها نشانه‌های متداولی هستند که برای تشخیص ویروس‌های کامپیوتری کمک می‌کنند، البته این علائم می‌توانند علت‌های گوناگون و متفاوت سخت‌افزاری و یا نرم‌افزاری داشته باشند که هیچ ربطی به ویروس‌های کامپیوتری ندارند.

وقتی آنتی ویروس هم ویروس پراکنی می‌کند...
در این میان برای مقابله با انواع ویروس‌ها اکثر کاربران رایانه از آنتی ویروس‌ها استفاده می‌کنند اما سعید مهدیون - مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات - در این زمینه هشدار داده است که ویروس‌کش‌هایی که در بازار هستند و اغلب چک نشده‌اند، اولین ابزاری هستند که خودشان ویروس می‌پراکنند و روی یک‌سری از ویروس‌ها که در منطقه ما وجود دارند چشم‌ها را می‌بندند و بی‌تأثیر هستند.

اما برای این که یک ضد ویروس بتواند موثر واقع شود باید با نرم‌افزارهای کاربردی سازگاری داشته باشد تا کاربر در حین استفاده از آن دچار دردسر نشود.

درست است که استفاده از آنتی‌ویروس‌ها اجتناب‌ناپذیر بوده و شکی در سودمند بودن آنها نیست، ولی برخی اوقات دردسرهایی را برای کاربران ایجاد می‌کند.

برای مثال برنامه‌های آنتی‌ویروس در صورتی که به صورت مؤثر طراحی نشده باشند، کارایی رایانه را کاهش داده و باعث کند شدن آن می‌شود.

ممکن است کاربران بی‌تجربه در فهمیدن هشدارهای آنتی‌ویروس مشکل داشته باشند و پیشنهاداتی را که آنتی‌ویروس به آنها ارائه می‌کند درست متوجه نشوند.

البته ویروس‌ها همیشه جلوتر از آنتی‌ویروس‌ها حرکت می‌کنند اما با این حال بیشتر آنتی‌ویروس‌ها در صورت بروز و ظهور یک ویروس جدید قادر خواهند بود که به سرعت آن را شناسایی کنند و سیستم شما را از وجود این ویروس پاک نگه دارند.

در ایران چند نوع ویروس مشاهده شده است؟
حدود دو سال پیش منابع مختلف از حضور بیش از چهار هزار ویروس برروی سیستم‌های رایانه‌ای خبر داده بودند اما این‌که اکنون با توجه به رشد حملات سایبری تعداد این ویروس‌ها تا چه میزان گسترش پیدا کرده جای سوال دارد.

در این زمینه اسماعیل رادکانی - معاون گسترش فناوری سازمان فناوری اطلاعات - بر این باور است که اگرچه ممکن است تعداد این ویروس‌ها کمی بالا باشد اما خطری جدی از بابت آنها کاربران را تهدید نمی‌کند.

وی در عین حال معتقد است: آمار دقیقی از تعداد ویروس‌های موجود در دست نیست، اما گاه سایت‌هایی که خود اقدام به ساخت آنتی‌ویروس‌ها می‌کنند، به این نکته اشاره دارند که هر آنتی‌ویروس تاکنون چندین نوع ویروس را شناخته است و شاید با توجه به این آمارها بتوان به آماری نسبی در زمینه‌ ویروس‌های فعال در فضای مجازی دست‌ یافت.

البته نباید نگرانی بابت این موضوع وجود داشته باشد، بلکه برای مواجه با این مشکلات لازم است آگاهی‌های خود را بالاتر ببریم.