نَصر بن اَبی نِیزَر حَبَشیِّ مَدَنی

«نصر» فرزند «ابی نیزر» و غلام امام علی علیه السلام است. برخی از مورخان «ابی نیزر» را از نوادگان پادشاهان عجم دانسته‌اند که به رسول خدا صلی الله علیه و آله هدیه داده شده و پس از آن، به امیرالمومنین رسیده است. (1)

پدر نصر (ابی نیزر)

پدر نصر، «ابی نیزر» بوده است. او در نخلستان امام علی علیه السلام و در خدمت او کشاورزی می‌کرده است.(2) گویند «ابی نیزر» مردی بلند قد و خوش سیما بود و رنگ او چون اهل حبشه نبود. اگر او را می‌دیدی می‌پنداشتی که او مردی عرب است. (3)

گویند ابی نیزر از فرزندان نجاشی، پادشاه حبشه بوده است.(4) او را در اوان کودکی خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آوردند. او به اسلام رغبت نشان داد و مسلمان شد. پس از آن تحت تربیت و توجه پیامبر اسلام قرار گرفت.(5) ابی نیزر پس از مسلمان شدن، برای دیدار رسول گرامی اسلام از حبشه به مدینه آمد و در آنجا برای همیشه اقامت گزید. پس از مرگ نجاشی، مردم حبشه به مدینه آمدند تا تنها بازمانده او - ابی نیزر - را برای نصب پادشاهی به حبشه ببرند، ولی او گفت: یک ساعت در خدمت رسول الله بودن برایم از یک عمر پادشاهی شما و حبشه برتر است.(6) ابی نیزر در ماجرای حفر چاه و قناتی که به نام او اختصاص یافت، یعنی «عین ابی نیزر» و «بُغَیبِغَه»، در خدمت علی علیه السلام بوده است. امام در متن آن وقف‌نامه از او نام برده‌اند. متن اولین قناتی که برای آن وقف‌نامه نوشته شد، چنین است:

«به نام خداوند بخشنده مهربان. این، صدقه بنده خدا، علی امیرمومنان است. او دو چشمه «ابی نیزر» و «بغیبغه» را به فقیران ساکن مدینه و بین راه ماندگان صدقه داده است تا خدا به واسطه وقف این دو چشمه (و قنات) چهره‌اش را از گرمای آتش روز قیامت حفظ کند. این دو چشمه فروخته نشود و بخشیده هم نگردد تا خداوند آن را به ارث برد، او بهترین ارث برندگان است. مگر این که حسن و حسین محتاج آن دو سرچشمه شوند، در این صورت آن دو مالک بی قید و شرط آن دو نهر خواهند بود، و کسی جز آن دو نفر بر آن مالکیتی نخواهد داشت. (7)

بیدار فکری نصر

«نصر» نیز چون پدرش از یاران امام علی علیه السلام و پس از آن حضرت از علاقمندان اباعبدالله الحسین علیه‌السلام بود. او از مدینة النبی امام را تا کربلا همراهی کرده است. این فرزند خلف «ابی نیزر» همان روحیه پدر را داشت و در پاسخ امام حسین علیه السلام - هنگامی که او را اجازه بازگشت دادند و بیعت را چون بقیه یاران از او برداشتند - این گونه بیان کرد: «نه، به خدا، هرگز و هرگز ... اگر رفتنی بودیم به اینجا نمی‌آمدیم.» شاید منظورش این بود که اگر عافیت طلب بودم آن زمان که پدرم را برای پادشاهی خواندند به حبشه بازگشته بودم.

شهادت نصر بن ابی نیزر

«نصر» مردی شجاع بود که پس از نبرد و کشتن جمعی از دشمنان ولی خدا، خود در كربلا شربت شهادت نوشید. آن عزیز از سواره نظام بود که اسب او پی شد و سپس خود در حمله نخستین به شهادت رسید.(8)

پی‌‌نوشت‌ها:

1- ابصارالعین، ص97 .

2- منتهی الآمال، ج1، ص657.

3- ذخیرة الدارین، ص457.

4- الکامل فی اللغة و الادب، ج3، ص207.

5- الکامل فی اللغة و الادب، ج3، ص 207/ ابصار العین، ص 97.

6- الحسینی الشیرازی، ذخیرة الدارین، ص 112.

7- الكامل فی اللغة و الادب، ج 3، صص 208 -207 .

8- ابصار العین، ص 98 .

منبع:

یاران شیدای حسین بن علی علیهماالسلام، استاد مرتضی آقا تهرانی .