جایگاه دانشگاه از دیدگاه امام خمینی (ره)

مانع اصلی و راه‏حل آن

امّا برای رسیدن به دانشگاه اسلامی با تعریفی كه پیشتر با توجّه به بیانات امام (ره) ارائه شد، باید متذكر شد كه این تلاش و جدّیت شامل شناخت موانع و مشكلاتی كه بر سر راه وجود دارد و نیز راه مقابله با آنها هم می‏شود. امام خمینی(ره) با ریزبینی دقیق، موانع موجود بر سر راه را یادآور می‏شوند و توصیه‏ها و رهنمودهای خود را برای مقابله با آنها ارائه می‏دهند. ایشان در زمینه شناخت یكی از موانع می‏فرمایند: «اكثر ضربات مهلكی كه به این اجتماع خورده است، از دست همین روشنفكران دانشگاه‏رفته‏ای [است] كه همیشه خود را بزرگ می‏دیدند و می‏بینند». همچنین در جمله‏ای دیگر، ضمن اشاره به موانع دیگر، راه برخورد و مقابله با آنها را نشان می‏دهند. ایشان می‏فرمایند: «به همه نسلهای ملل توصیه می‏كنم كه برای نجات خود و كشور عزیز و اسلام آدم‏ساز، دانشگاهها را از انحراف و غرب و شرق‏زدگی حفظ و پاسداری كنند». سپس بیان می‏دارند: «برای همیشه نگذاریم دانشگاهها به انحراف كشیده شوند؛ و هرجا انحرافی بچشم خورد، با اقدام سریع در رفع آن بكوشیم. و این امر حیاتی باید در مرحله اوّل با دست پرتوان خود جوانان دانشگاهها و دانشسراها انجام گیرد».

ایشان بویژه در وصیت‏نامه سیاسی ـ الهی خود در این مورد تأكید می‏ورزند و بر ملت ایران و نیز دولت جمهوری اسلامی تكلیف می‏كنند كه جلوی نفوذ عناصر فاسد وابسته به شرق و غرب را از ابتدا بگیرند تا بعدا مشكلی پیش نیاید. بیان صریح ایشان در این باره چنین است: « ... و بر ملت و دولت جمهوری اسلامی است در همه اعصار كه نگذارند عناصر فاسد دارای مكتبهای انحرافی یا گرایش به غرب و شرق در دانشسراها و دانشگاهها و سایر مراكز تعلیم و تربیت نفوذ كنند و از قدم اول جلوگیری نمایند تا مشكلی پیش نیاید و اختیار از دست نرود».

از بیانات امام(ره) نتیجه‏گیری می‏شود كه از «موانع» رشد و استقلال دانشگاهها و اتّكا به خود و خودكفایی، نفوذ آن دسته از افكار غربی و شرقی است كه باعث می‏شوند ملت ما، بویژه دانشگاهیان، به دنباله‏روی از آن افكار و بیگانگی از خود و درنتیجه تسلیم دربرابر خواسته‏ها و منافع مستكبران كشانده شوند و هدف این است كه آن افكار را بر اقتصاد، فرهنگ و سیاست ما مسلط كنند و ما را از خویشتن خویش و استقلال و خوداتّكایی خالی سازند تا همواره چشممان درپی آنها باشد و اهداف و آمال و آرزوهایمان را در وجود آنها و در تسلط و رهبری آنها بر خود جستجو كنیم.

رسوخ چنین افكاری از زبان استادان و یا برخی از گروههای دانشجویی، زمینه انحراف دانشگاهها را كه عامل كلیه تحولات و مقدّرات یك كشور است، فراهم می‏آورد و باعث تشنج و ناآرامیها در دانشگاهها می‏شود. خاصه آنكه چنین افكاری با نقاب آزادی‏خواهی و تمدن‏گرایی مطرح می‏شوند و در ارزشهای اسلامی، فرهنگی و اصولی ملت به اشكال گوناگون تزلزل و تخریب ایجاد می‏كنند.