آشنایی با قاره آسیا

پاسخ به:آشنایی با قاره آسیا
یک شنبه 21 آبان 1391  2:08 AM

اجتماعي و حمايتي: ابعاد فقر و محروميت از ديدگاه قاره اي (آسيا) و منطقه اي (خاورميانه)

نویسنده: فناخسرو

1) خط فقر بسته به اين كه فقر به مفهوم مطلق يا نسبي در نظر گرفته شود، آستانه اي تعريف مي شود كه مرز بين فقيران و ساير افراد جامعه را مشخص ميكند اين آستانه «خط فقر» ناميده مي شود . "خط فقر عبارت است از مخارجي كه يك فرد در يك زمان و مكان معين براي دسترسي به يك سطح حداقل رفاه متحمل مي شود." مارتين راوليون(١٩٩٨) خط فقر مطلق عبارت از مقدار درآمدي است كه با توجه به زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و ... جامعه مورد بررسي، براي تأمين حداقل نيازهاي افراد ( مانند غذا، پوشاك، مسكن و ...) لازم بوده و يا حداقل شرايطي (مانند حداقل ميزان درآمد، تحصيلات، مسكن و ...) كه عدم تأمين آن موجب مي شود تا فرد مورد بررسي به عنوان فقير در نظر گرفته شود. 1-1) خط فقرهاي عيني و ذهني در روش هاي عيني محاسبه خط فقر كوشش مي شود سطح مطلوبيت مرجع در رابطه (z = e (p , x , uzبه حصول قابليت هاي اساسي معين همچون مصرف كافي براي حفظ سلامت وداشتن زندگي فعال و مشاركت در جامعه مرتبط شود. براي محاسبه خط فقر ذهني، معمولا حداقل درآمد مورد نياز (MI ) بر بعد خانوار و درآمد خانوار برازش مي شود. درآمد خانوار و بعد خانوار تأثير مثبت بر«حداقل درآمد» دارند. به عبارت ديگر خانوارهاي پر درآمد كه به سطح زندگي بالا عادت دارند حداقل درآمد مورد نيازشان بيشتر از خانوارهاي كم درآمد مي باشد . با رسم حداقل درآمد مورد نياز و درآمد واقعي مي تو ان خط فقر ذهني اجتماعي را بدست آورد. اين خط فقر در محل برخورد خط رگرسيون و نيمساز بدست مي آيد. شكل زير اين مقدار را نشان مي دهد. 1-2) روشهاي تعيين خط فقر خط فقر به روشهاي مختلف زير تعيين مي شود: ١-روش نيازهاي اساسي: در اين روش فرض مي شود كه بايد يك حداقلي از نيازهاي خوراكي و غيرخوراكي تأمين شود. اين سبد حداقل، حداقل سطح درآمد يا مصرف مورد نياز را تأمين مي كند. ٢- روش نسبت غذا: براساس اين روش همواره يك نسبت ثابتي بين مخارج خوراكي و درآمد (ساير هزينه ها) برقرار است. اين روش از الگوي هزينه هاي واقعي براي تعيين خط فقر و اجتناب از مشكلات تعيين حداقل نيازهاي غذايي استفاده ميكند. ٣- روش درصدي از ميانه (ميانگين) درآمد: اين روش فقر را بصورت وضعيتي از محروميت نسبي توصيف مي كند . در اين روش بايد يك شاخص درآمدي مثل ميانه يا نماي توزيع درآمد مشخص شده و سپس ٥٠ يا ٦٠ درصد اندازه ميانه (نما) به عنوان خط فقر لحاظ شود. ٤- روش دهك : در اين روش افراد برحسب درآمد رتبه بندي مي شوند و برحسب كمترين دهك توزيع، افراد فقير شناسايي مي شوند. 1-3) نابرابري درآمد در خاورميانه شكل زير درآمد هر يك از كشورهاي خاورميانه را نشان مي دهد. 1-4) درآمد سرانه ايران در مقايسه با كشورهاي خاورميانه 2) برنامه ها و تجربيات فقرزدايي اجتماع محور پاكستان پاكستان با 803940 كيلومتر مربع مساحت، 909 كيلومتر مرز مشترك با ايران و با بيش از 165ميليون نفر جمعيت، فدراسيوني از چهار استان (ايالت) سند، پنجاب، سرحدات شمال غربي و بلوچستان است. اين كشور در بيرون و درون استان‌ها با فقر بالا‌ي زيرساختي و انساني مواجه است به طوري كه نزديك به 32 درصد جمعيت زير خط فقر زندگي مي‌كنند. فقر در پاكستان به طور عمده ماهيت روستايي داشته و در مناطق دورافتاده از نسبت و شدت بيشتري برخوردار است. اكنون در پاكستان ده برنامه حمايت روستايي مستقل در مناطق و ايالت‌هاي مختلف به اجرا درآمده، كه همه آنها بر اساس رهيافت مشاركت فقرا در قالب بسيج اجتماعي و تشكيل سازمان‌هاي مردمي‌ محلي پايه‌گذاري شده‌اند. به نحوي كه طي 10 سال از 1995 تا 2005، 77886 سازمان محلي مردمي مركب از«سازمانهاي زنان»، «سازمانهاي مردان» و ساير سازمان‌ها در مناطق «برنامه‌هاي حمايت روستايي» شكل گرفته‌اند. 30 درصد اعضاي اين سازمان‌ها را زنان تشكيل داده و در اين فرآيند بيش از 700 هزار فعال روستايي (براي پوشش نيازهاي فني و مشاوره‌اي روستاييان) توسط «مركز آموزش برنامه ملي حمايت روستايي» (سازمان مردم نهاد) آموزش ديده‌اند. 3) برنامه فقرزدايي تركيه در منطقه جنوب شرقي آناتولي كشور تركيه با 780580 كيلومتر مربع، 499 كيلومتر مرز مشترك با ايران و بيش از70 ميليون نفر جمعيت (برآورد جولا‌ي 2006 ) از هفت منطقه و81 استان تشكيل شده كه منطقه جنوب شرقي آناتولي از فقيرترين مناطق آن محسوب مي‌شود. دولت تركيه از چندين سال قبل برنامه بلند‌ پروازانه‌اي را براي اين منطقه تعريف كرده و در حال اجراي آن است. اين برنامه از يك برنامه توسعه‌اي (13 پروژه بزرگ) تشكيل شده است. اين برنامه با حدود 32 ميليارد دلار كه تاكنون 57 درصد آن محقق شده، در صدد آن است كه با توسعه زيرساخت هاي اقتصادي و ارتقاي سطح و جايگاه اقتصادي منطقه (در كشور و در ماوراي تركيه) ونيز تقويت ظرفيت‌هاي كسب و كار خرد و متوسط و با حمايت‌هاي چندجانبه براي توسعه انساني، براي كاهش فقر در منطقه، مساعدت‌هاي جدي به عمل آورد. در آن سال يك برنامه با31 پروژه و با 9/5 ميليون دلا‌ر اعتبار تهيه و بين سال‌هاي 1997 تا 2000 اجرا شد. هدف عمده اين برنامه كاهش فقر با تأكيد بر ابعاد اجتماعي آن بود و دومين برنامه مشترك در سال 4 200 شروع شد كه بر حضور زنان در اجتماع و بازارها، اشتغال‌زايي براي جوانان و توجه به مسايل توسعه انساني تأكيد دارد. درس‌هاي آموخته ، رهيافت و نگاه جديد به موضوع فقر و فقرزدايي نگاه جامع منطقه‌اي در تعامل محلي جهاني به كاهش فقر در كشور تركيه،با تأكيد بر توسعه اقتصادي در اثر مداخله و سرمايه‌ گذاري جامع. تمركز بر مشاركت سازمان‌يافته فقرا براي توانمند شدن و كاهش فقر خود و اجتماع خويش با حمايت سازمانهاي مستقل مردم نهاد و حمايت بدون دخالت دولت در پاكستان. تحول نهادي در عرصه برنامه‌هاي كاهش فقر دو كشور پاكستان و تركيه در اثر رسيدن به اين واقعيت كه نهادها و سازمان‌هاي سنتي قبل و موجود (به طور عمده دولتي در تركيه و همچنين دولتي و عمومي ‌غير دولتي سنتي در پاكستان) پاسخگوي موضوع نيستند. اين ترتيب‌هاي نهادي جديد از يك طرف ارتباط با سطوح منطقه‌اي، محلي و اجتماع را تسهيل كرده و از طرف ديگر، با سازمان‌هاي دولتي و نهاد‌هاي بين‌المللي همانند اتحاديه اروپا و برنامه توسعه ملل متحد در ارتباط، تعامل و همكاري نزديك است. بدون سرمايه‌گذاري و ظرفيت‌سازي دولت در سطوح فرادست و بدون سعي مستمر آن بر كاهش نابرابري‌هاي اجتماعي و منطقه‌اي، تلا‌ش‌هاي مردم (افراد، گروه‌ها و اجتماع‌هاي فقير) در سطوح محلي در درازمدت كم‌اثر و احتمالا‌ً با مشكلا‌ت پايداري مواجه خواهد شد. به عبارت ديگر، فقرزدايي پايدار نيازمند مشاركت سازمان‌يافته فقرا، دولت توسعه خواه و سازمان‌هاي مردم نهاد معتقد، زمينه‌ساز و ظرفيت‌ساز اين مشاركت است. ضروري است دولت ضمن تلا‌ش براي كاهش نابرابري‌هاي اجتماعي و توزيع عادلا‌نه فرصت‌ها و ثروت‌ها، براي ظرفيت‌سازي ساختاري، قانوني و نهادي اين مشاركت سه جانبه در سطوح كلا‌ن، مياني و خرد فعالا‌نه اقدام كند. 4) برنامه هاي كاهش فقرزدايي در ايالات هند و كاربرد تكنولوژي اطلاعات در كاهش فقر فقر پديده اي پيچيده وچند وجهي است. از يک سو اين اعتقاد وجود دارد که تکنولوژي اطلاعات و ارتباطات مي تواند به رشد سريع کشورهاي جهان سوم کمک کند. از سوي ديگر، وجود نابرابري هاي کنوني محدوديت هاي جدي براي استفاده فقرا از اين تکنولوژي اطلاعات پديد مي آورد. در اين قسمت طي يك بررسي موردي از تلاش هاي ايالت آندراپرادش هندرانديپ سودان در بكارگيري تكنولوژي اطلاعات براي كاهش فقر، برنامه ها و مزاياي آن عنوان مي شود. تکنولوژي اطلاعات و کاهش فقر: •بهبود دستيابي به اطلاعات باکمک تکنولوژي اطلاعات ممکن است دستاورد هاي جديدي براي فقيران داشته باشد و در نتيجه قدرت بيشتري به آنها دهد از آنجا که بيشتر مردم فقير ساکن روستاها هستند، کاربرد تکنولوژي اطلاعات مي تواند باکمک به افزايش بهره وري و توليدات کشاورزي به کاهش فقر بينجامد. •استفاده از تکنولوژي اطلاعات مي تواند به تسريع فرايند تصميم گيري بينجامند وخط قرمزها را کاهش دهد . ظهور فرصتهاي جديد در خدمات متکي به تکنولوژي اطلاعات: •تکنولوژي اطلاعات، علاوه بر تاثير مستقيم بر اشتغال، مي تواند با ايجاد اشتغال هاي گوناگون براي خدمات پشتيباني، در اشتغال غير مستقيم هم سهم داشته باشد . ارائه آموزش و مراقبت هاي بهداشتي: الف) آموزش •سواد آموزي - آموزش مدرسه اي - تعليمات فني و حرفه اي ب. مراقبتهاي بهداشتي •پزشکي از راه دور - آموزش و کارآموزي کارکنان امور پزشکي و بهداشتي - تاريخچه هاي بيماري - عرضه موثر امکانات پزشکي و دارويي - ابزارهاي تجزيه وتحليل ظرفيت سازي: •گرو ههاي خود ياري زنان - انجمن هاي کاربران آب - کميته هاي مشترک مديريت جنگل - تعليمات کشاورزي: •آبياري - توسعه شبکه تقسيم آب - آب يابي - اطلاعات هوا شناسي - اطلاعات بازار - عرضه خدمات کامپيوتري به کشاورزان - مصيبتهاي طبيعي آماج قراردان فقرا: •نوعي بانک اطلاعات در مورد تمام شهر وندان به وجود آمده که تشخيص افراد واقعاً مستحق کمک، از افراد سود جو را ممکن مي سازد . حکومت بهتر: •فساد - پاسخگويي - هماهنگي با کارمندان اجرايي استراتژي تکنولوژي اطلاعات: •توسعه منابع انساني - پهناي باند - دولت هوشمند - مشارکت بخش عمومي و بخش خصوصي - چارچوب قانوني نيروي برق درسهايي از تجربيات و نتيجه: دردنياي پر تب و تاب کنوني ، گذر از گذشته به سوي آينده را نمي توان به صورت حرکت پيوستار ي نرم و آرام در نظر گرفت . بنابراين براي درگير شدن با مسايلي مانند فقر شايد لازم باشد که رهيافتهاي سنتي را کنار بگذاريم .