هر روز مطالبی زیبا و جالب از تکنولوژی

Oculus Rift و HTC Vive به صورت رسمی به دست مشتریان رسیده‌اند؛ و حالا زمانی است که بسیاری از خود می‌پرسند آیا باید به دنبال خرید این محصولات تازه ارائه شده بروند. هرچند در همین مراحل اولیه هم این تکنولوژی به نظر جادویی و فوق‌العاده می‌رسد؛ جواب این سوال «نه» است.

تا جایی که به بازی‌های ویدیویی مربوط می‌شود؛ واقعیت مجازی این پتانسیل را دارد که مهم‌ترین پیشرفت تکنولوژی از زمان جابجایی از بازی‌های دو بُعدی به سه بعدی باشد. همچنین اگر به این تکنولوژی زمان کافی بدهیم می‌تواند روش‌هایی که ما از تلویزیون و فیلم‌ها لذت می‌بریم، هنر آفرینی می‌کنیم، دانش خود را درباره‌ی جهان پیرامون افزایش می‌دهیم، نگاهمان به معماری و خدمات درمانی و حتی محیط کارمان را به شکل کلی تغییر دهد.

با این وجود افرادی که در این مقطع به فکر خرید این تکنولوژی هستند به دو دسته تقسیم می‌شوند: عاشقان تکنولوژی و کاربران عادی. کسانی که از دسته‌ی اول و همواره به دنبال خرید جدیدترین‌ها هستند نیازی به این مقاله ندارد. آن‌ها تا همین جا تصمیم خود را برای خرید این گجت‌ها گرفته‌اند.

اما اگر شما از دسته دوم هستید و هنوز در همراه شدن با قطار واقعیت مجازی تردید دارید؛ بهتر است برای مدتی صبر کنید و به این تکنولوژی زمان بدهید. چرا؟ در ادامه می‌توانید چند عدداز مهم‌ترین دلیل‌های این موضوع را ببینید.

۱. قیمت دستگاه

این اولین مسئله است؛ و از ۶ ژانویه (یکی از مهم‌ترین روزهای واقعیت مجازی) برای همه مشخص شد. روزی که پیشفروش Oculus Rift به شکل رسمی آغاز شد؛ و اکثر مشتری‌ها با قیمت واقعی این محصول روبرو شدند.

قیمت اولیه‌ی این هدست واقعیت مجازی ۵۹۹ دلار است (حدود ۱ میلیون و هشتصد هزار تومان)؛ به علاوه‌ی مالیات و حمل و نقل. این درحالی است که بنیانگذار Oculus؛ «پالمر لاکی»، برای سال‌ها گفته بود که می‌خواهد قیمت Rift را بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ دلار نگه دارد. تنها چند هفته بعد Vive با قیمت ۷۹۹ دلار (کمتر از ۲/۵ میلیون تومان) وارد بازار شد.

Oculus می‌توانست اعلام قیمت را بهتر مدیریت کند؛ و به احتمال زیاد خود شرکت به این موضوع آگاه است. نباید فراموش کنیم که قیمت بالای هدست Rift چندان هم غافلگیرکننده نیست. گوشی‌های پرچمدار معمولا گران‌تر از Rift به فروش می‌رسند؛ و از سخت‌افزار مشابهی نسبت به این هدست‌ها استفاده می‌کنند.

هرچند تفاوت اصلی در اینجاست که گوشی‌ها –حداقل برای بسیاری از مردم- ضروری هستند. به کارشان مربوط می‌شوند یا به بخشی از زندگی اجتماعیشان تبدیل شده‌اند یا اینکه آن‌ها را به «Clash Royale» می‌رسانند.

واقعیت مجازی فوق‌العاده است؛ اما هنوز یک کالای لوکس به حساب می‌آید. هرقدر هم که به آن دلبسته شوید نهایتا روزی یک یا دو ساعت را صرف آن می‌کنید. این تکنولوژی برای استفاده طولانی مدت ساخته نشده است؛ و به سختی می‌شود آن را برای کسی ضروری تصور کرد.

۶۰۰ دلار برای یک تکنولوژی شیک به نظر غیر منطقی می‌رسد. ۸۰۰ دلار کاملا غیر قابل تصور است! اگر به اندازه‌ی کافی پول برای خرج کردن دارید بهترین کار این است که آن را برای این تکنولوژی خرج کنید. اما با همین هزینه می‌توانید آپگریدهای زیادی را برای کامپیوتر شخصی‌تان دست و پا کنید که بیشتر از آن لذت خواهید برد. می‌توانید از یک کیبورد فیزیکی جدید شروع کنید تا یک پردازنده یا کارت گرافیک مدرن یا یک مانیتور گران قیمت. هرچند شاید مجبور شوید هردوی این خرج‌ها را برای واقعیت مجازی انجام دهید:

۲. قیمت سخت‌افزارهای جانبی

پس از خرید دستگاه اصلی یک خرج پنهان برای واقعیت مجازی وجود دارد: کامپیوترتان. Rift و Vive‌ هردو نیازمند کامپیوتری هستند که از ۹۰ فریم در ثانیه و رزولوشنی به دقت 2160x1200 پشتیبانی کند.

این امکانات نیازمند یک کامپیوتر بسیار قدرتمند است. شرکت Oculus، حداقل سخت‌افزارِ مورد نیاز برای Rift را GTX 970 یا Radeon 290 و پردازنده‌ی Core i5-4590 اعلام کرده است (Vive‌ هم احتمالا به همین قدرت نیاز خواهد داشت هرچند به شکل رسمی اعلام نشده است). با این وجود به نظر می‌رسد که این حداقل امکانات برای هدست‌های واقعیت مجازی کافی نباشد؛ خصوصا وقتی پای بازی‌هایی با گرافیک بهتر در میان باشد. اگر حتی همین سخت‌افزار را هم معیار سنجش قرار دهیم تعداد افرادی که کامپیوتری آماده برای واقعیت مجازی دارند زیاد نیست. خصوصا در دورانی که طبق آمار مردم بیش از پیش کامپیوترهای خانگی کهنه‌ی خود را نگه می‌دارند؛ و لپ‌تاپ‌ها بازار را فرا گرفته‌اند. GeForce GTX 970 و Radeon 290/390 کارت‌های محبوبی هستند؛ خصوصا در بین خوره‌های بازی؛ اما همچنان محبوب‌ترین امکانات بازار به حساب نمی‌آیند.

اگر تا همینجا یک کامپیوتر مناسب بازی دارید که با حداقل امکانات Vive یا Rift هم‌خوانی دارد؛ نیازی به هزینه‌ی اضافی نخواهید داشت. در غیر این صورت تنها به ۶۰۰ یا ۸۰۰ دلار هزینه‌ی هدست نیاز ندارید. بلکه باید به دنبال یک آپگرید ۹۰۰ دلاری یا بیشتر برای کامپیوترتان بروید.

۳. مشکلات نسل اول و سرعت پیشرفت

یک دهه قبل چیزی به نام آیفون وجود نداشت. همچنین هیچ گوشی اندرویدی در کار نبود. تمام پیشرفت‌های قابل توجهی که در موبایل‌ها صورت گرفته است؛ صفحه‌های نمایش بزرگ، رزولوشن بهتر، پردازنده‌های قدرتمند، شارژ کردن سریع، USB-C، شارژ وایرلس، تبلت، و بعد صفحه‌های نمایش‌های حتی بزرگ‌تر؛ همگی در ۹ سال اخیر اتفاق افتاده‌اند.

این پیشرفت بسیار تاثیرگذار است؛ و واقعیت مجازی هم از همین الگو پیروی خواهد کرد. در کنار این، بسیاری از پیشرفت‌ها در تکنولوژی موبایل معمولا مرتبط با پیشرفت در واقعیت مجازی است. دیدیم که «جان کارمَک» چهار سال پیش یک نسخه اولیه از هدست‌های واقعیت مجازی را به همه نشان داد که با چسب پهن سر هم شده بود؛ و Oculus برای سرمایه به کیک‌استارتر چشم دوخته بود. سه سال پیش نخستین کیت گسترش Rift معرفی شد. دو سال پیش DK2‌ با رزولوشن بالاتر معرفی شد؛ که تجربه‌ی بسیار بهتری به حساب می‌آمد.

حالا نسخه‌ی نهاییِ ارائه شده از Rift به همان مقدار نسب به DK2 پیشرفت کرده است؛‌ و Vive حتی از آن هم بهتر است. با این وجود هنوز مشکلات و جای پیشرفت زیادی در دو پلتفرم بزرگ واقعیت مجازی وجود دارد. تا همین سال گذشته کسی درباره‌ی واقعیت مجازی در ابعاد اتاق صحبت نمی‌کرد و اینکه چطور احتمالا این تکنولوژی بخشی از آینده را رقم خواهد زد.

مفهوم کلی واقعیت مجازی به شکل روزانه درحال گسترش است؛ و زمانی در صنایع در حال گسترش سخت افزار کهنه در چشم به هم زدنی از دور خارج می‌شود. امروز Vive و Rift به‌روز و آماده به کار هستند. اما سوال اینجاست که چه زمانی Rift 2 و Vive 2 از راه خواهند رسید؟ و آن وقت (احتمالا ۲ یا ۳ سال دیگر) آیا نرم‌افزارهای جدید همچنان روی سخت‌افزار کهنه کار خواهند کرد؟

درصورتی که واقعیت مجازی همچنان پابرجا بماند؛ به نظر سر و صدای آن طی یکی دو نسل فروکش خواهد کرد. دوباره می‌توان گوشی را مثال زد: تفاوت بین پرچمدارهای آیفون و سامسونگ در این سال‌ها تقریبا ناچیز است؛ به خصوص در مقایسه با تفاوتی که بین iPhone و iPhone 3G وجود داشت. اگر تصور کنیم که واقعیت مجازی نیز از همین الگو پیروی می‌کند؛ به زودی به نقطه‌ای می‌رسیم که مدل فعلی برای مصارف کاربردی به اندازه کافی خوب است؛ هرچند آخرین مدل بازار نیست.

اما فعلا شما دارید یک قطعه سخت‌افزار را می‌خرید که عمر آن به شدت کوتاه خواهد بود. بدون در نظر گرفتن مشکلات اساسی و غیر قابل چشم‌پوشی تکنولوژی‌های نسل اول که باید به شکل ناگزیر برطرف شوند.

۴. نرم‌افزارهای در دسترس

امروز کارهای زیادی نیست که بشود با واقعیت مجازی انجام داد. هرچند نمی‌شود گفت که هیچ کاری هم برای انجام دادن وجود ندارد. تا همینجا هم تعداد زیادی بازی، کلکسیون مینی‌گیم، دمو و تجربه‌های مختلف برای Rift و Vive در دسترس است. اگر یک هدست واقعیت مجازی تهیه کنید نرم‌افزارهای زیادی وجود دارد که همین امروز می‌توانید از آن‌ها لذت ببرید.

اما حتی روی Rift، که شرکت Oculus برای آن روی چندین و چند بازی سرمایه‌گذاری کرد؛ نمی‌شود روی یک تجربه یا حتی چند تجربه‌ی مشخص دست گذاشت و گفت «به این دلیل باید همین امروز به دنبال خرید واقعیت مجازی بروید».

واقعیت مجازی به عنوان یک پلتفرم پتانسیل‌های زیادی دارد. هرچند آن روز هنوز نرسیده است. با اینکه برای گسترش Rift، سه سال وقت صرف شده است؛ هنوز بسیاری از نرم‌افزارها نیاز به جلای بیشتر خواهند داشت. مانند سال‌های نخست Wii و کنترل حرکت آن. واقعیت مجازی دارای ایده‌های بسیار خوبی است و به نظر می‌رسد که تعداد زیادی از آن‌ها به مرحله اجرا خواهند رسید؛ اما اگر به دنبال یک دلیل برای توجیه خرید واقعیت مجازی می‌گردید احتمالا هنوز باید صبر کنید.

هنوز راه زیادی داریم تا شرکت‌ها بودجه‌های بزرگی برای بازی‌های واقعیت مجازی کنار بگذارند؛ مانند رقم‌هایی که روی «Uncharted» یا «Halo» سرمایه‌گذاری می‌کنند. به نظر می‌رسد که در آینده کوتاه‌مدت واقعیت مجازی پشتیبانی نرم‌افزار محدودی را دریافت خواهد کرد؛ و بسیاری از همین پشتیبانیِ محدود توسط گسترش‌دهنده‌های مستقل و علاقمندان ارائه خواهند شد. که برای کاربران عام چندان هیجان‌انگیز نخواهد بود.

۵. آینده غیرقابل پیشبینی

در بالا گفتم که «اگر واقعیت مجازی پابرجا بماند»؛ و این به نظر بزرگ‌ترین سوال پیش رو است. چند نفر از مردم تلویزیون‌های سه بُعدی را خریدند تا از بین رفتن این فرمت را شاهد باشد؟ چند نفر از شما کلکسیون HD-DVD داشتید؟ دیسک‌های لیزری؟ Dreamcast و Wii U؟

نمی‌شود آینده‌ی واقعیت مجازی را حدث زد؛ و نگذارید کسی هم غیر از این به شما بگوید. چه می‌شود اگر واقعا این تکنولوژی با پایان روبرو شود؟ دوست نداریم که از طرف منفی به ماجرا نگاه کنیم بخصوص که به نظر می‌رسد واقعیت مجازی یک تکنولوژی بی‌نظیر است. اما اگر اینگونه که گفتیم بشود چه؟

اگر فرض کنیم واقعیت مجازی نتواند جایگاه خود را پیدا کند؛ و این‌ها آخرین Rift و Viveهایی هستند که ما می‌بینیم. این مسئله شما را در چه موقعیتی قرار خواهد داد؟

همانطور که میلیون‌ها کاربر کینکت، Dreamcast، Zune، تلویزیون سه بعدی و Wii U می‌توانند شهادت دهند؛ شما خواهید ماند و یک تکه پلاستیک بلااستفاده؛ یک آشغالِ دوست داشتنی؛ زباله‌ای از تکنولوژیِ سرآمد. اما چه کاربردی برای سخت‌افزار وجود دارد وقتی دیگر محتوایی برای استفاده در دسترس نیست؟

خرید واقعیت مجازی در سال ۲۰۱۶ خرید یک وعده است. صدها و صدها دلار سرمایه‌گذاری برپایه‌ی اعتماد. امیدوار بودن به اینکه طراحان نرم‌افزارهای جدیدی را برای پلتفرمی تهیه کنند که به نسبت تعداد کاربران کمتری دارد؛ و اینکه Oculus همچنان تا چند سال آینده یک کمپانی باقی خواهد ماند؛ و اینکه فیسبوک کارش را درست انجام دهد؛ و مهمتر از همه اینکه واقعیت مجازی به زودی بین مشتریان طرفدار پیدا کند و ایمان شما به هیچ تبدیل نشود.

به نظر دیوانه‌وار می‌رسد. گونه‌ای از جنون که به عاشقان تکنولوژی که در بالا اشاره شد مرتبط است. کسانی که به حرکت‌دادن پیشروها رو به جلو افتخار می‌کنند؛ و پول و سرمایه‌ای دارند که می‌توانند بعد از خرید ضرر چندانی هم متحمل نشوند.

این افراد دسته‌ی کوچکی را تشکیل می‌دهند. با وجود تمام چیزهایی که در سه سال اخیر درباره‌ی واقعیت مجازی خوانده‌ایم و با وجود این واقعیت که این تکنولوژی هم‌اکنون در دسترس مشتریان است؛ همچنان منطق می‌گوید که بهتر است کمی صبر کنیم. ببینیم این قطار به کدام سمت خواهد رفت.

این حرف از سر بدخواهی نیست و به این دلیل نیست که به این تکنولوژی اعتقاد نداریم؛ نه به این دلیل که واقعیت مجازی برای ما بی‌نظیر نبوده است و نقاشی کشیدن در سه بعد و سفر کردن با Apollo 11 بر سطح ماه به حد زیادی جذاب نیست!

برعکس انتظار داریم که واقعیت مجازی رونق پیدا کند و اتفاقات جالبی در دو سه سال آینده بی‌افتد. اما واقعیت مجازی تنها در اول راه خود قرار دارد و آینده می‌تواند اتفاقات زیادی را برای آن رقم بزند.