زن از دیدگاه غرب

زن از دیدگاه غرب

یك مثلث ، پائینش یك مربع . دو تا پنجره با پرده های رنگی و یك در كوچك : یك خانه میان چند تا درخت سبز و گلهای قرمز و زرد . یادتان هست ؟ اولین تصویر نقاشی های كودكانه را می گویم . چرا اولین موضوعی كه در ذهن نقش می بندد، خانه است؟ چرا خانه و خانواده را محوری ترین و اولین نهاد یك جامعه می دانند ؟

"خانواده " ، از آن جهت مهم و اساسی است كه پایه های شخصیتی انسان را پی ریزی می كند . از آن جهت قابل تامل و بررسی است كه قادر است یك دانشمند بسازد ، یك انسان وارسته ، شاید هم یك بی سواد ، یك روح شیطانی.

"خانواده " ، از آن جهت مهم و اساسی است كه پایه های شخصیتی انسان را پی ریزی می كند . از آن جهت قابل تامل و بررسی است كه قادر است یك دانشمند بسازد ، یك انسان وارسته ، شاید هم یك بی سواد ، یك روح شیطانی.

خانواده از هر نوعش كه باشد ، سفید یا سیاه ، فقیر یا غنی ، غربی یا شرقی ، همه و همه ، كاركردهایی دارد كه قابل تامل است . قصد داریم در سه مقاله ، خانواده را از منظر غربی بودن و شرقی بودن مورد بررسی قرار دهیم . اهمیت این سلسله مقالات در این است كه تمام موارد اشاره شده  از نگاه خود غربیان و بیان خود آنها می باشد .

مباحثی كه در این سه مقاله مورد بررسی قرار می گیرد بدین شرح است : خشونت خانگی و آزار جنسی ، منزلت زن از نگاه غرب و شرق ، میزان طلاق و ازدواج در غرب و شرق ، بررسی خانواده های تك سرپرست در غرب ، انحرافات اخلاقی میان جوانان ، و در آخر مصاحبه با یك خانم فرانسوی و ذكر دیدگاهشان از جامعه فرانسه و بررسی جامعه آمریكا بر اساس نوشته های مكتوب دو تن از متفكران آمریكایی.

خشونت خانگی

خانه را پناهگاه امن و آسایش می نامند ، اما آنچه گاهی میان این چهار دیواری اتفاق می افتد ، چیزی جز امنیت و آرامش است : خشونتی است كه  تجربه ی بسیاری از زنان غربی  می شود . یك متفكر غربی "خانه " را خطرناكترین مكان در جامعه ی امروزی می داند .

خشونت خانگی بلای اجتماعی جدیدی نیست ، بلكه به قول آنتونی گیدنز – جامعه شناس انگلیسی- "در سده های میانه و اوایل صنعتی شدن یك جنبه ی متداول هر ازدواج بوده است . تا اواخر قرن نوزدهم ، هیچ قانونی در انگلستان وجود نداشت كه مانع از آن شود كه مرد همسرش را مورد آزار جسمی قرار دهد ، به استثنای آسیب جدی یا قتل . در یك بررسی گزارش شده است : بعضی زنان به نحو دلخراشی مجروح گردیده اند ، آنها از شكستگی استخوانها ، زخم های چاقو و جراحات شدید رنج می برند . بعضی ها را با صندلی بر سرشان كوفته اند ، بعضی را از پله به پائین پرتاب كرده اند و در پای یك نفر با چكش میخی را فرو برده اند . "(1)

" در انگلستان از هر چهار قتل یك قتل توسط یكی از اعضای خانواده علیه دیگری صورت می گیرد "(2)

آنچه در اذهان وجود دارد این است كه زنان در غرب، تحت "حمایت قانون" از این گونه خشونت ها به دور هستند ، اما مطالعه ی آمارها از منابع خودشان ، و بررسی پناهگاه های زنان مضروب ، خلاف آن را نشان می دهد . نگرش پلیس كه معمولا از سیاست عدم مداخله در "اختلافات خانوادگی " پیروی می كند ، غالبا هیچ كمكی به زنان نمی كند. هنگامی كه از پلیس كمك خواسته می شود ، آنان مداخله ی خود را به آرام كردن مشاجره محدود می كنند ، نه پیگیری اتهامات.

جالب اینجاست كه " از هر چهار زن و شوهر آمریكایی تقریبا یكی عقیده دارد كه شوهر می تواند دلیل موجهی برای زدن زن داشته باشد " (3)

آنچه در غرب تهدیدی برای امنیت زنان است ، خشونت در خانه ها و آزار و تجاوز جنسی در محیط كار است .

آزار و تجاوز جنسی

آنچه در غرب تهدیدی برای امنیت زنان است ، خشونت در خانه ها و آزار و تجاوز جنسی در محیط كار است .آزار جنسی در محل كار می تواند به عنوان استفاده از اقتدار شغلی یا قدرت ، به منظور تحمیل خواسته های جنسی تعریف شود : مانند زمانی كه به یك كارمند زن گفته می شود كه یا به یك برخورد جنسی رضایت دهد یا اخراج شود . این موارد برای برخی مردان غربی امری متداول و معمول است ، اما زنان غربی حتی بی زیان ترین رابطه  را نوعی اهانت به خود می دانند. جالب است بدانیم كه زنان در غرب ، باید یاد بگیرند  از نظر جنسی جذاب باشند تا بتوانند شغلی مناسب به دست آورند ، و در عین حال دسترسی ناپذیر باشند ، تا از لحاظ روحی مورد آسیب قرار نگیرند .

"ارزیابی میزان تجاوز جنسی با هر دقتی بسیار دشوار است . تنها نسبت اندكی از تجاوزات جنسی عملا به اطلاع پلیس می رسد و در آمارها گزارش می شود . رقم واقعی ممكن است تا پنج برابر آنچه آمار رسمی نشان می دهد باشد . یك بررسی درباره 1236 زن در لندن آشكار ساخت كه از هر شش تن یك تن مورد تجاوز قرار گرفته بودند ، از هر پنج تن بقیه یك تن توانسته بود با مبارزه مانع شود ، و نیمی از تجاوزات جنسی یا در خانه ی زن یا در خانه ی تجاوزكننده رخ داده بود ."(4)

زنان در غرب ، باید یاد بگیرند  از نظر جنسی جذاب باشند تا بتوانند شغلی مناسب به دست آورند ، و در عین حال دسترسی ناپذیر باشند ، تا از لحاظ روحی مورد آسیب قرار نگیرند .

 سوزان براون میلر در نظریه ی خود تحت عنوان " تجاوز جنسی و اضطراب زنان " می گوید : همه ی زنان غربی ، قربانیان تجاوز  هستند زیرا زنانی كه هرگز مورد تجاوز قرار نگرفته اند نیز دچار اضطراباتی مشابه زنانی كه مورد تجاوز واقع گردیده اند می شوند .او "تجاوز جنسی " را جزئی از یك نظام تهدید مردانه می داند كه همه ی زنان را در ترس و وحشت قرار می دهد.براون میلر در نظریه ی خود ، فهرستی از بایدها و نبایدها برای زنانی كه سعی دارند خطر تجاوز  را كاهش دهند می آورد . در این مجال ، به چند مورد از موارد این فهرست اشاره می كنیم تا  شاهدی باشد بر نمایانی وضعیت غرب :

- "اگر به آپارتمان جدیدی نقل مكان كردید ، قفل ها را عوض كنید.

- هنگامی كه به زنگ در جواب می دهید ، وانمود كنید كه  مردی در خانه است ( با صدای بلند بگویید : " من می بینم چه كسی زنگ می زند ، باب ! ")

- از تنها بودن در خیابان یا محوطه دانشكاه در اواخر شب احتراز كنید . در هر حال یك سلاح عملی در دست داشته باشید مانند : سنجاق كلاه ، چنگال آشپزخانه ، سوت پلیس ، ...

- اگر مورد حمله قرار گرفتید ، فریاد نزنید " تجاوز" فریاد بزنید " آتش"

- تنها با یك مرد سوار آسانسور نشوید" (5)

نقش مهم زن مسلمان در خانواده، تدبیر امور داخلی خانواده و نظارت مسئولانه برای كانون پرمهر است.

منزلت زن

با توجه به آنچه در رابطه با "خشونت و تجاوز" گفته شد ، می توان صراحتا به زنانی اشاره كرد كه قربانیان تجدد توخالی و ظاهرفریب غرب هستند . تمدنی كه به ظاهر شعار"برابری جنسی " می دهد ، ولی در باطن ، زنان را به قول داستان نویس و منتقد اجتماعی فرانسوی – سیمون دوبووار-  "جنس دوم" می نامد.

برآنیم تا در انتهای اولین مقاله ، منزلت زن را از منظر اسلام ، و از بیان علی (علیه السلام) بیان نمائیم :

«مردی كه همسرش را بیازارد، نماز و هیچ كار خیری از او نزد خداوند پذیرفته نیست و نخستین كسی است كه وارد آتش می‌شود.» (6)

امام علی(ع) همچنین می‌فرماید: «هر كه به اهل خانواده ی خود بدی كند، از او امید احسانی نسبت به دیگران نمی‌رود.» (7)

امام علی(ع) در این باره به نقل از پیامبر(ص) می‌فرماید: «احترام بانوان را پاس نمی‌دارد، مگر كسی كه بزرگوار و كریم است و به ایشان اهانت نمی‌نماید مگر كسی كه پست و فرومایه است.» (8)

امام علی(ع) تمام سعی خویش را به‌كار می‌بست تا مردان جامعه، جایگاه ارزشمند زنان را درك كنند و بدانند كه همسر و اعضای خانواده، بیش از هر چیز به مهر و محبت نیاز دارند و هیچ‌گونه خشونت و بی‌حرمتی شایسته ی آنان نیست.

یكی از مسائل مورد توجه بزرگان دین اسلام، دور نگهداشتن زنان از تهدیدها و آسیب‌های روحی و جسمی است. در حالیكه در غرب، بسیاری از زنان قربانی ناملایمات اخلاقی و جنسی می شوند.

علی(ع) برای حفظ شخصیت زن و جلوگیری از آسیب‌های جسمی و روحی وی، به مواردی اشاره می‌كند. از نگاه آن حضرت، زن می‌تواند با حفظ حریم خود، در جامعه حضور یابد و در فعالیت‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شركت كند و مانع تعدی بیگانگان شود.

 علی(ع) به زنان توصیه می‌كند هنگامی كه برای تحقق مسئولیت‌های اجتماعی، در اجتماع و محافل عمومی حضور می‌یابند، حریم و پوشش مناسب داشته باشند. در این صورت، او در برخوردهای اجتماعی از مصونیت لازم برخوردار می‌شود.

دین اسلام برای خانواده اهمیت محوری قائل است. زنان و مردان هر یك در سیستم اجتماعی، دینی و تربیتی خانواده، وظیفه و نقشی كلیدی برعهده دارند. نقش مهم زن مسلمان در خانواده، تدبیر امور داخلی خانواده و نظارت مسئولانه برای كانون پرمهر است.