شیلی ( Chile )

اطلاعات کلی پایتخت: سانتياگو (پايتخت) ، والپارزو (مركز قانونگذاري   زبان رسمی: اسپانيايي (رسمي ؛‌بيش از 96%) ، آرائوكانيايي (5%)   نوع حکومت: جمهوری   واحد پول: پزو شیلی   مذهب: كاتوليك رومي (79%) ، كليساهاي مختلف پروتستان   امید طول عمر: 70/7 سال   رشد سالانه جمعیت: 1.01% درصد (July 2004 est.)   جمعیت: 15,823,957نفر (July 2004 est.)

سرود ملی

جغرافیای کشور شیلی

كوه هاي آند حدود 40000 كيلو متر مرز شرقي شيلي را تشكيل مي دهد . در برابر كوه هاي آند گودالي هست كه در قسمت شمالي آن بيابان آتاكاما و در مركز آن جلگه هاي حاصلخيز قرار دارد . سلسله كوهي ميان اين گودال و ساحل هست كه در جنوب ، يك رشته جزيره را تشكيل مي دهد .  رودهاي مهم : لوئا ، مائوله ، بيوبيو .  بلندترين نقطه : اوهوز دل سالادو ، 6895 متر .  آب و هوا : آب و هواي معتدل متأثر از خنكي « جريان هامبولت» است . ميزان بارندگي از ناچيز در بيابان آتاكاما در شمال تا سنگين – بيش از 2300 ميلي متر – در جنوب متغيير است .

شهرهای مهم: كونسِپسيون, وينيا دل مار, تاركاهوانو, آنتوفاگاستا, تموكو
مساحت: 756,950کیلومتر مربع
خط ساحلی: 6,435کیلومترخط
مختصات جغرافیایی: 30 درجه جنوبی و 71 درجه غربی
 

حکومت

قدرت اجرايي دردست رئيس جمهور است و وي كابينه‌ وزيران را انتصاب مي كند , طبق قانون اساسي وضع شده در سال 1990 رئيس جمهور تنها براي يك دوره‌ هشت ساله با رأي تمامي افراد بالغ انتخاب مي گردد . كنگره‌ي ملي متشكل است از مجلس سنا – كه 38 عضو آن براي هشت سال مستقيماً انتخاب مي گردند و 10 سناتور كه رئيس جمهور انتصاب مي كند – و مجلس نمايندگان كه 120 عضو آن براي دوره اي چهار ساله با رأي تمامي افراد بالغ انتخاب مي گردند . از 1990 ، كنگره‌ي ملي در شهر والپارايزو تشكيل جلسه داده است .  احزاب عمده‌ي سياسي عبارتند از: • حزب دموكرات مسيحي (محافظه كار) • حزب اصلاح ملي (ميانه رو) • حزب سوسياليست • اتحاد دموكرات مستقل (دست راستي)

عضویت: سازمان ملل متحد ، سازمان كشورهاي امريكايي ، انجمن وحدت امريكاي لاتين
 

تاریخ معاصر

شيلي استقلالش را در 1818 از اسپانيا كسب كرد . در صد سال بعدي – كه طي آن شيلي به دنبال دو جنگ با پرو و بوليوي سرزمينهايي را به دست آورد – زمين داران محافظه كار قدرت را در اختيار داشتند . در فاصله‌ي اواخر دهه‌ي 1920 تا 1940 رژيمهاي ليبرال و راديكال بر شيلي حكومت كردند, ولي سرعت تغييرات اجتماعي و اقتصادي كند بود . انتخاب دموكراتهاي مسيحي در 1964 بعضي اصلاحات را به همراه داشت ، ولي فقط با انتخاب دولت ماركسيست سالوادور آلنده در 1970 تغييرات عمده – از آن جمله اصلاحات اراضي – به وقوع پيوست . شيلي به دو قطب چپ و راست تبديل گشت ، و آشفتگي سياسي منجر به كودتايي نظامي به رهبري ژنرال آگوستو پينوشه و پشتيباني امريكا در 1973 شد . اين گروه نظامي دهها هزار چپ گرا را كشته ، زنداني يا تبعيد كرد . پينوشه اصلاحات آلنده را وارونه و اقتصاد را به نفع زمين داران و صادر كنندگان بازسازي كرد . فشار از داخل و خارج شيلي بر ديكتاتوري گروه حاكم نظامي ، آنها را به بازگرداندن كشور به حكومت دموكراتيك در 1990 تشويق كرد .

دفاع

كل نيروهاي مسلح : 92.000 (1991) . خدمت سربازي :‌ 2 سال .

آموزش

ميزان با سوادي :‌ 4/93% . سنين تحصيل اجباري : 6 يا 7 تا 14 سال . تعداد دانشگاه كيلو متر مربع 27 شامل 3 مؤسسه‌ي همطراز با دانشگاه .

اقتصاد

منطقه‌ي عمده‌ي كشاورزي جلگه هاي مركزي است ، كه در آن غلات (عموماً گندم و ذرت ) و ميوه (به ويژه انگور) از محصولات مهم است . مناطق عالي ماهيگيري يكي از بالاترين ميزان صيد ماهي را در جهان به دست مي دهد . در اين كشور منابع سرشار معدني و توليد بالقوه فراوان نيروي هيدروالكتريك وجود دارد . شيلي بزرگترين صادر كننده‌ي مس در جهان است و داراي ذخاير بزرگي از سنگ آهن ، زغال سنگ ، نفت و گاز طبيعي است .