سفرنامه حج

شهر کوفه

در گذشته که کوفه آباد بود، زمین نجف در بیرون شهر کوفه بوده است. اما از نحوست و شآمت ساکنان، چنان خراب شده، که اثری از آن بناها نیست، مگر مسجدی که جناب امیرالمؤمنین را در آن مجروح نموده اند برجاست و از مقتل تا مدفن یک فرسخ است. بر محرابی که حضرت را زخم زده اند، به خط جلی نوشته اند که «هذا مقتل امیرالمؤمنین علی ابن ابی طالب ـ کرم اللّه وجهه ـ و می گویند که این مسجد را نوح بنا کرده و چنان می نماید که در گذشته بت خانه بوده است، زیرا که بر دیوار جانب قبله که از مبانی قدیم همان دیوار است اشکال و صورتها بر سنگها تراشیده اند. هرچند که مسلمانان آثار صور اصنام را به گچ اندوده اند، لیکن در بعضی جاها که گچ به سبب باران جدا شده، واضح و باقی به تأمل معلوم می شود.

از نجف اشرف، از راه بیابان که زبیده خاتون با کندن چاه و برآوردن دیوار معمور ساخته بود، تا مدینه منوّره یکصد و هشتاد فرسخ وتا مکه معظمه دو صد و سی فرسخ است.