اگر یکی از شخصیتها یا بزرگان، به مجلس سخنرانی شما وارد شد و توجه شنوندگان را به سوی خود جلب کرد، مواظب باشید که اختیار مدیریت مجلس را از دست ندهید و در صورت لزوم، احترام لازم را به ایشان بگذارید . مثلا می توانید از شنوندگان خود بخواهید که یک صلوات بفرستند .
اگر در بین سخنرانی تان نوشته ای به دست شما دادند، سعی کنید بدون مکث و وقفه در سخن گفتن، آن را برای خود بخوانید و چنانچه باید درباره آن سخنی بگویید و یا توضیحی بدهید، در همان هنگام و یا در فرصتی که مناسبتر است، این کار را انجام دهید .
چنانچه شخصی در میان سخنرانی، از شما سؤالی کرد، در صورت امکان و ضرورت و با در اختیارگرفتن مدیریت جلسه، آن سؤال را پاسخ دهید و در غیر این صورت، به آن شخص بگویید که پس ازسخنرانی، پاسخ سؤالش را خواهید داد .
اگر هنگام سخنرانی، مطلب بعدی خود را فراموش کردید، مطلب قبلی آن را تکرار کنید و برای شنوندگانتان شرح دهید و ضمن این کار، به جستجوی مطلب بعدی در ذهن خود بپردازید تا آن را به یاد آورید . این امر در خواندن مصراعها و یا بیتهای بعدی یک شعر، فراوان پیش می آید .
اگر در محل سخنرانی شما یا بیرون از آن، اتفاقی افتاد، آن را به گونه ای با سخنرانی تان ارتباط دهید یا در حل آن بکوشید و یا حواس شنوندگان را به سوی سخنان خود جلب کنید .
مثلا چنانچه صدای رعد و برق، توجه شنوندگان را به سوی خود جلب کرد، می توانید چنین بگویید: «امیدواریم لطف الهی شامل حال ما شود و این رعد و برق، به باران رحمت الهی تبدیل گردد و کشاورزان ما را نیز خوشحال کند .»
جز در موارد ضرورت، سعی کنید از کلمه «من » کمتر استفاده نمایید و به جای آن، کلمه «ما» را به کار گیرید تا بر تکبر و بزرگ بینی شما حمل نشود و سخنانتان را کم تاثیر و یا بی تاثیر نکند . به طور نمونه، به جای اینکه بگویید: «من با فساد اخلاقی در این منطقه مبارزه خواهم کرد» ، بگویید: «ما با فساد اخلاقی در این منطقه مبارزه خواهیم کرد .»
گاهی نگاه کردن به ساعت، از سوی شنوندگان و جا به جا شدن آنان در جای خود و بستن دفتر و کتابهایشان با صدای بلند، نشان دهنده خستگی آنان است .
پس، یا با ایجاد تنوع در سخنانتان، خستگی شان را برطرف نمایید و یا اصلا بهتر است به سخنان خود ادامه ندهید و سخنرانی تان را به پایان برید .
شایسته است که در پایان سخنرانی خود، پیام و یا پیامهایی را به صورت خلاصه سخنرانی، به شنوندگان عرضه کنید تا نتیجه سخنرانی تان در ذهن آنان باقی بماند . به طور مثال، اگر موضوعسخنرانی شما درباره «روشهای تربیت » است، پس از سخن گفتن کامل درباره آنها، چنین بگویید: «سخن امشب ما درباره روشهای تربیت به پایان رسید و خلاصه سخن ما این شد که روشهای تربیت عبارتند از:
روش تقلیدی، روش تلقینی، روش تدریجی، روش غیر مستقیم، روش الگویی و روش عملی .»
آنچه را می خواهید بیش از سایر مطالب دیگر، در ذهن شنوندگانتان باقی بماند، در پایان سخنرانی خود بیاورید . مثلا اگر بحث شما در زمینه «مسائل تربیتی » و با عنوان های «تعریف تربیت » ، «ارزش و اهمیت تربیت » ، «آثار و فواید تربیت » ، «اقسام تربیت » ، «ویژگی های مربی » ، «محیطهای تربیتی » و «روش های تربیت » است و می خواهید «ویژگی های مربی » ، بیش از عنوان های دیگر، در ذهن مخاطبانتان باقی بماند، آن را در پایان سخنرانی خود مطرح کنید .
مانند آغاز سخنرانی، در پایان سخنان خود نیز می توانید عبارات و جملات زیبایی را برگزینید . به طور مثال، چنانچه موضوع سخنرانی شما درباره امام زمان ( علیه السلام) است، می توانید این جمله زیبا را بگویید: «خوشا آنان که از درس انتظار یک جمعه هم غیبت نکردند» . و در صورتی که موضوع سخنرانی تان درباره «تمسک به قرآن و عترت » است، می توانید این جمله زیبا را بگویید: «سعی میان صفای قرآن و مروه عترت، ما را به کعبه مقصود می رساند .»
