بانک مقالات معارف قرآن

قران کتاب هدایت بشر در حوزه ایمان و عمل است. در قران اشارات مکرر با دریافت های کلی از پدیده های طبیعی به دست می آید که هدف تشویق مردم به تعلیم علوم و در نتیجه توجه به عظمت خالق جهان می باشد، بنابرین قرآن دایره المعارف علمی نیست. پیشرفت علم فهم بعضی از آیات قرانی را آسان می سازد، بر این اساس با مراجعه به کتب مرجع، بخصوص تفاسیر موجود و استخراج آیاتی که اشاره به مفاهیم زمین شناسی دارد روش تحقیقی اتخاذ شد که تا این مرحله از تحقیق در چهار موضوع دسته بندی شدند و عبارتند از 1 – پیدایش زمین و منظومه شمسی 2 – طبقات هفتگانه جو و زمین 3 – کوهها و تکتونیک صفحه ای 4 – منابع آب. پیدایش زمین و منظومه شمسی از دیدگاه قران در سوره هایی مانند : انبیاء 30، نازعات 27 – 30 ، اعراف 54 ، فصلت 9 – 12 ، و غیره آمده است.
ظاهر آیات اشاره به آغاز خلقت است که طبق نظرات دانشمندان مجموعه این جهان به صورت توده واحد عظیمی از بخار سوزان بود که بر اثر انفجارات درونی، ایجاد شکاف و حرکت، تدریجاً تجزیه شد و کواکب و ستاره ها از جمله منظومه شمسی و کره زمین بوجود آمد. در آیات فوق دورانهای آفرینش زمین و آسمانها از آغاز خلقت تا حیات کنونی در شش یوم بیان شده است که مراد از یوم، یک شبانه روز در 24 ساعت نمی باشد، بلکه منظور دورانهائی است که هر دوران می توانند میلیونها سال باشد.
طبقات هفتگانه جو و زمین از دیدگاه قران در سوره هایی مانند نوح 15، فصلت 11-12، بقره 29، انبیاء 32، ق 6، حجر 18-16، طلاق 12 و غیره بیان شده است. در آیات فوق آسمان بالای سر ما به صورت هفت طبقه تو در تو تقسیم بندی شده اند و نقش سپر حفاظتی را بازی می کنند. خطرات مختلفی، زمین و اصولاً حیات را تهدید می کنند و در این میان جو زمین، نقش مهم و حساسی را در حفاظت از حیات ایفا می کند. خطرات مذکور عبارتند از: اشعه الکترومغناطیس، اشعه کیهانی، ذرات و سنگهای آسمانی. آسمان های هفتگانه عبارت اند از : 1 – لایه ازن 2 – لایه اکسیژن مولکولی 3 – لایه اکسید ازت 4 – لایه اکسیژن اتمی 5 – لایه هلیوسفر 6 – لایه پروتونسفر(هیدروژن اتمی) 7 – لایه مگنتوسفر. ساختمان درونی زمین بر اساس مطالعات لرزه نگاری خصوصیات سرعت امواج طولی و عرضی به هفت طبقه تقسیم می شود که از بیرون به داخل عبارتند از : 1- پوسته 2- گوشته فوقانی 3 – گوشته میانی (ناحیه تدریجی، ناهمگن ) 4- گوشته تحتانی 5 – هسته بیرونی (مایع) 6 – هسته میانی (لایه لایه ، تدریجی) و 7 – هسته درونی (جامد).کوهها و تکتونیک صفحه ای از دیدگاه قران در سوره هایی مانند نباء 7-6 ، نحل 15، غاشیه 19، نمل88، رعد 3 و غیره آمده است.
آیات صریح هستند در اینکه کوهها میخ های زمین بوده و مانع لرزیدن و مضطرب شدن آن هستند. با توجه به نظریه ایزوستازی، عوارض سطحی زمین بر روی قسمت های زیرین در حال تعادل می باشند و کوهها نسبت به قسمت های دیگر دارای ریشه عمیق تری می باشند. در نظریه تکتونیک صفحه ای ، لیتوسفر یکپارچه نیست بلکه از صفحات مجزایی تشکیل یافته که در مجاورت هم قرار دارند. صفحات نسبت به هم ثابت نبوده بلکه دائماً در حال حرکت هستند و بر این اساس کوههای عظیم در مجاورت حاشیه صفحات تشکیل می شوند.
لازم به توضیح است که کانون لرزه ها و آتشفشانها عمدتاً در مرز صفحات می باشد و به طور کلی مرتبط با تشکیل کوهها هستند. در واقع با تشکیل کوهها با ریشه هایی چون میخ کوبیده در مرز صفحات، لرزشها و اضطراب های شدید ناشی در همانجا عمل کرده و بسمت قسمت های داخلی به دور از مرز صفحات، محل آرامش جهت زندگی و پرورش انسانی ایجاد می شود. در ارتباط با منابع و مسائل آب از دیدگاه قران در سوره هایی مانند رحمان 19 – 20 و 24 ، نمل 61 ، فرقان 53 و غیره مطالبی آمده است. در این آیات بخصوص از دو دریا بحث شده که در کنار هم قرار دارند ، یکی گوارا و شیرین و دیگری شور و تلخ که در میان آنها برزخی قرار داشته و باعث عدم تداخل آنها می شود. برزخ فوق از نظر علم آبهای زیر زمینی در واقع مرز آب که علت اصلی وجود آن اختلاف چگالی می باشد و در کنار ساحل در عمق زمین قابل اندازه گیری بوده و با هجوم هر یک از آبهای شور یا شیرین، مرز فوق جلو و عقب رانده می شود. در خاتمه باید گفت که خدا بر همه چیز عالم و توانا است و فکر بشر تا این لحظه قطره ای از دریای بیکران مفاهیم قران را درک کرده و در آینده ممکن است بعضی مفاهیم دیگر برداشت شود.