پژوهش و سازندگي

گندم وحشي Aegilops tauschii گونه اي ديپلوييد (با ژنوم 2n=2x=14, DD) است كه ژنوم D را در اختيار گندم نان قرار داده است. تنوع مورفولوژيكي بسيار زيادي در درون اين گونه وجود دارد. مطالعه گونه هاي جنس Aegilops نشان مي دهد كه اين گونه ها، منابع ژنتيكي بي نظيري براي اصلاح گندم مي باشند. فرسايش ژنتيكي در ژرم پلاسم گونه هاي زراعي گندم، انگيزه تحقيق براي بررسي امكان استفاده از تنوع ژنتيكي موجود در خويشاوند ان وحشي آن شده است. به همين منظور تنوع ژنتيكي 28 توده جمع آوري شده گياه Ae.tauschii از استان هاي مختلف كشور، در مزرعه تحقيقاتي بانك ژن گياهي ملي ايران در سال زراعي 84-1383 ارزيابي گرديد. محاسبات آماري داده ها شامل ضرايب همبستگي ساده، آماره هاي توصيفي مانند حداكثر و حداقل صفات كمي، ميانگين، انحراف معيار و ضريب تغييرات، شاخص شانون، تجزيه به مولفه هاي اصلي بر روي همه صفات و همچنين تجزيه خوشه اي بر اساس مولفه هاي اصلي بود. نتايج نشان دهنده تنوع ژنتيكي بالايي در ميان توده ها بود. در صفات كمي بيشترين مقدار تنوع مربوط به تعداد بذر در سنبلچه (%23.1) و كمترين مقدار هم مربوط به تاريخ رسيدن (%7.4) بود. همچنين در ميان صفات كيفي نيز حداكثر تنوع در شكنندگي محور سنبله (%232) و حداقل آن در بافت دانه (%14) مشاهده شد. تاريخ گلدهي با تاريخ رسيدن، طول سنبله با طول گلوم و تعداد سنبلچه در سنبله، همچنين رنگ ساقه با كرك ساقه و عادت رشد داراي بيشترين همبستگي معني دار و مثبت بودند. در تجزيه به مولفه هاي اصلي هشت مولفه شناسايي شدند كه جمعا 82.6 درصد از كل تنوع داده ها را توجيه مي نمودند. بر اساس نمودار درختي حاصل از تجزيه خوشه اي، توده ها به سه گروه تقسيم شدند كه با پراكنش جغرافيايي آنها مطابقت نداشت.

 نسخه قابل چاپ