پژوهش هاي خاك (علوم خاك و آب)

در مقايسه با تلاش هاي دهه هاي گذشته در جهت بررسي فرآيندهاي فرسايش ورقه اي و شياري خاک، مطالعات نسبتا کمي در جهت کمي کردن و يا برآورد فرسايش آبکندي انجام شده است. گسترش استفاده از تکنولوژي هاي اطلاعات مکاني جديد، مانند سيستم اطلاعات جغرافيايي، مدل رقومي ارتفاع و سنجش از دور، توانايي هاي جديدي براي تحقيق در اين زمينه فراهم کرده است. راه حلي که به صورت مرجعي در راستاي تخمين اثرات تغييرات جهاني مانند تغييرات کاربري اراضي و اقليم تنظيم گرديده، نقشه برداري و کمي کردن مقدار فرسايش آبکندي مي باشد که شامل مقدار عقب نشيني ديواره هاي آبکند و توليد رسوب است. تحقيق حاضر روشي، جهت محاسبه مقدار عقب نشيني ديواره ها و توليد رسوب توسط فرسايش آبکندي ارايه مي دهد. روش پيشنهاد شده از عکس هاي هوايي چندزمانه و مدل هاي رقومي ارتفاع چندزمانه که هر دو بوسيله تکنيک هاي اطلاعات جغرافيايي پردازش شده اند، استفاده مي کند. تحقيق در زيرحوضه حاشان با وسعت 25 هکتار در حوضه آبخيز طالقان انجام شده است. عکس هاي هوايي 1:20000 مربوط به سال1370  و عکس هاي هوايي 1:40000 مربوط به سال 1380 جهت تهيه نقشه فرسايش آبکندي و تعيين مقدار رسوب توليد شده بين سال هاي 1380-1370 استفاده شدند. مقدار برش آبکند و توليد رسوب از کم کردن مدل هاي رقومي ارتفاع چندزمانه محاسبه شدند. مقدار عقب نشيني ديواره هاي آبکند 0.202 متر در سال بوده است. حداکثر مقدار برش آبکند 0.9- 0.5متر در سال در راس آبکند و محل مئاندرها رخ داده است. مقدار رسوب توليد شده بوسيله فرسايش آبکندي 44±438 تن در هکتار در سال بوده است. در مقايسه با ديگر روش ها که رسوب ناشي از فرآيندهاي فرسايش آبکندي را محاسبه مي کنند؛ روش پيشنهاد شده، مجموع هدررفت خاک ناشي از رواناب سطحي، حرکت توده اي (فروپاشي ديواره ها) و عميق شدن آبکند را محاسبه مي کند علاوه بر اين در مقايسه با مقدار رسوب توليد شده بوسيله فرسايش ورقه اي و شياري مقادير بسيار بزرگتري دارد و تصور مي شود دستاوردي در جهت مکان يابي نواحي با فعاليت فرسايشي شديد در درون آبکند ها دارد.

 نسخه قابل چاپ